Ўзбекистон республикaси олий тaълим, фан ва инновациялар вaзирлиги

 
СИЧҚОНЛAРДA ИККЛAМЧИ ИММУНТAНҚИСЛИК ҲОЛAТИНИ 
ЧAҚИРИШ ВA ҚИЗИЛМИЯ ЎСИМЛИГИДAН ОЛИНГAН 
ЭРИТМAЛAРНИ ТAЬСИРИНИ ЎРГAНИШ 
Комилов Ж.С., Алламуратов М. 
М. Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий Университети. 
[e-mail] 
Калит сўз: Глицириззин кислата, Қизилмия, Ўсма ҳужайраси, 
Aнтитана Aнтиген , Иммунитет. 
Кириш. Кўплаб одамларда онкологик касалликларни эрта аниқлаш 
технологияси ишлаб чиқилмаган, клиник белгилар бўлмаган беморлар 
ўзларини соғлом деб ҳисоблашади. Рак касаллигини келтириб чиқарувчи 
сабаблар нима еканлигини ҳозиргача ҳеч ким аниқ исботланмаган. Ҳозирда 
бир неча ўнлаб илмий нуқтаи назарлар мавжуд. Aгар уларнинг барчаси бир 
умумий 
тасвирга 
бирлаштирилса, 
ёмон 
сифатли 
ўсмаларнинг 
ривожланишига ёрдам берадиган учта асосий омил ажратилади: 
1. 
Физик омиллар — улар радиация, ултрабинафша нурлари; 
2. 
Кимёвий омиллар — канцерогенлар; 
3. 
Биологик омиллар — айрим хавфли вируслар. 
Уларнинг барчаси дастлаб ДНК тузилиши патологиясига олиб 
келади, натижада, онкоген фаоллашади. Бунинг оқибатида ҳужайралар 
нобуд бўлмасдан, жуда катта миқдорда кўпайишни бошлайди ва ўсмани 
ҳосил қилади[3]. Биз тажрибамиз давамида сичқонларга ўсма 
ҳужайраларини юбордик ва уларда бўладиган ўзгаришларни кузатиб 
бордик. Тажриба давомида сичқонларга қизилмия эритмасидан юбордик 
ва 
уларда 
кечадиган 
ўзгаришларни 
кузатиб 
бордик 
бизга 
малумки,глицириззин кислота ёшга боғлиқ иммунитет инволюцияси ва 
когнитив бузилишларнинг олдини олишда қўлланилиши мумкин. Бу 
сичқонлар устида ўтказилган тажрибалар билан тасдиқланган ,бу Т-
лимфоцитлар ва Б-лимфоцитларга уларнинг маълум клонларининг 
кўпайишини фаоллаштириш орқали ўз таъсирини кўрсатди.[2] 
Қизилмия еритмасининг иммунстимулловчи таъсирини аниқлаш 
учун тажрибалар амалга оширилди. Бунинг учун экспериментал 
ҳайвонларда ўсма ҳужайрасини юбордик. Малум бўлишича ўсма 
ҳужайраси юборилган сичқонларда иммун системаси кучсизланган. 

---

75 
тажрибадан шуни кўришимиз мумкинки ўсма ҳужайраси юқдирилган 
сичқонларда иммун системаси назорат сичқонларга нисбатан 7 бараварга 
ва еритроцитлари сони есан 1.07 бараварга камайганини кузатдик. Бундан 
кўришимиз мумкинки сичқонларда кучли иммунтанқислиги чақирилган. 
Барча гуруҳларни соғлом назорат гуруҳи билан солисчтриб чиқсак,соғлом 
назорат гуруҳи лейкаситлари сони тимолин дори воситаси юборилган 
сичқонлар билан озгина фарқ қилди ва лейкоцетлари сони бир ҳил чиқди, 
тимoлин дори воситаси таьсирида антитана ҳосил қилувчи хужайралар 
сони +3,3 маротаба ошганлиги кузатилса, қизилмия ўсимлигининг 0.01% 
ли еритмаси натижасида еса ўсма ҳужайраси юборилган назорат гуруҳга 
нисбатан лекоситлар сони ошган ва лейкоцетлар сони 1.4 марта 
ошганлигини, антитана ҳосил қилувчи хужайралар сони +4,7 маротоба 
ошганлиги аниқланди, кизилмия еритмасининг 0.03% ли юборилган 
гуруҳида еса лейкоцетлар миқдори ўсма ҳужайраси юборилган назорат 
гуруҳга нисбатан 3 баробарга ошган,еритроцитлар сони 1,6 маротаба 
ошган, антитана ҳосил қилувчи хужайралар сони +1,5 маротоба ошганлиги 
аниқланди, кизилмия еритмасининг 0.05% ли юборилган гуруҳида еса 
лейкоцетлар миқдори ўсма ҳужайраси юборилган назорат гуруҳга 
нисбатан 4 баробарга ошган,еритроцитлар сони 1,3 маротаба ошган, 
антитана ҳосил қилувчи хужайралар сони +1,1 маротоба ошганлиги 
аниқланди.