Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт
Download 9.42 Mb. Pdf ko'rish
|
Iqtisodiyot 16.02.2021 (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Учинчи босқич
|
Биринчи босқич ишлаб чиқаришнинг саноатлашувидан
757 олдинги даврда вужудга келиб, дастлаб ўша даврдаги кишилар жамоалари ёки қабилалари ўртасида пайдо бўлган савдо айирбошлашуви кейинчалик товар ишлаб чиқаришнинг ривожланиши билан турли мамлакатлар ўртасидаги доимий товар алмашуви – халқаро савдонинг пайдо бўлиши ва ривожланишига олиб келди. Иккинчи босқич ишлаб чиқаришнинг саноатлашув даврига тўғри келиб, йирик машиналашган ишлаб чиқаришнинг вужудга келиши ва тадбиркорларнинг кўпроқ фойда олишга интилиши, ташқи савдони деярли барча миллий хўжаликларнинг таркибий қисмига айлантириб қўйиши натижасида XVIII-XIX асрларда ривожланган жаҳон бозори пайдо бўлди. Учинчи босқич XIX-XX асрларга тўғри келиб, бу даврда жаҳон хўжалиги тизими шаклланди. Тўртинчи босқич ХХ асрнинг 60-йилларидан бошлаб, яъни кўплаб мустамлака мамлакатларнинг сиёсий қарамликдан озод бўлиши натижасида замонавий жаҳон иқтисодиётида ижобий ўзгаришларнинг янги тенденциялари пайдо бўлиши билан боғлиқ. Бу тенденциялар қуйидагилардан иборат: – иқтисодий манфаатдорлик асосидаги халқаро ҳамкорлик; – ишлаб чиқаришнинг байналминаллашуви; – жаҳон миқёсидаги бозор маконларининг кенгайиши; – жаҳон хўжалиги алоқалари мажмуининг ривожланиши 188 Баъзи манбаларда «Жаҳон хўжалиги», тушунчасининг кенг ва тор маънолари фарқланади 189 . Кенг маъносига кўра, жаҳон хўжалиги – бу жаҳондаги барча миллий иқтисодиётларнинг йиғиндисидир. Тор маъносига кўра – бу миллий иқтисодиётларнинг фақат ташқи дунё билан ўзаро алоқада бўлган қисмлари мажмуидир. Бироқ, бу иккала маъно ўртасидаги тафовут борган сари сезилмай қолмоқда, 188 Борисов Е.Ф. Экономическая теория: учеб. – 4-е изд., перераб. и доп. – М. : Высшее образование, 2008, с.497-499. 189 Экономика: Учебник, 3-е изд., перераб. и доп. / Под ред. д-ра экон. наук, проф. А.С.Булатова. – М.: Экономистъ, 2005, с.691. |
