Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат мунасобатлар

Натурал ифодада: 
-ишлаб чиқариш
-ишлаб чиқарилган (сотилган) маҳсулот ҳажми 
-брак миқдори 
-шикоятлар сони 
-тузилган шартномалар сони 
-бажариладиган функциялар ҳажми ва ҳ.к. 
Пул ифодасида: 
-ишлаб чиқарилган маҳсулот 
ҳажми 
-сотув ҳажми 
-ходимнинг айби билан брак сони 
-меҳнат фаолиятидан олинган 
даромад
-профессионал кўникмалар 
-ишчи операцияларни 
бажариш тезлиги 
-меҳнат жараёнида ҳаракатлар 
ва ишни билиш 
-ишнинг касбий 
стандартларини билиш 
-ишчи меъёрлар ва тартиб-
таомилларни билиш 
-профессионализм 
-профессионал аҳамиятга 
молик ва шахсий хислатларни 
амалга ошириш даражаси 
-ходимнинг меҳнатга мотивация тури 
-меҳнат фаолиятининг ҳар хил томонларидан 
қониққанлик 
-ташкилотни ривожлантириш стратегияси нуқтаи 
назаридан профессионал аҳамиятга молик ва шахсий 
хислатларни амалга ошириш даражаси 
-ташкилотга содиқлик ва мойиллик 
-ҳалоллик 
-масъулиятлилик 
-чиқишимлилик 
-ташаббускорлик ва ижодий фаоллик 
-интизомлилик 
-виждонлилик 
-ҳамкасбларга ёрдам бериш ва жамоа бўлиб ишлашга 
тайёрлик 
-қўшимча ишларга тайёрлик 
-содиқлик 

---

584 
Баҳолаш мезони – бу шундай чегараки, унинг ортида кўрсаткич ҳолати 
ташкилотда белгиланган талаблани қондиради ва қондирмайди. 
Меҳнат унумдорлиги иккита кўрсаткичлар гуруҳи бўйича баҳоланади: 
• 
«қаттиқ» (бевосита) – ўлчаниши осон, объектив миқдорий 
баҳоланади ва доим олдиндан белгиланади; уларнинг асосида қўйилган 
мақсадларга эришиш даражаси аниқланади; 
• 
«юмшоқ» (билвосита) – натижаларга эришишга билвосита таъсир 
кўрсатади; уларни миқдорий аниқлаб бўлмайди, чунки улар «ходимни 
лавозим мажбуриятларини қандай бажариш лозимлиги ҳақида «идеал» 
тасаввурларга мос келадиган мезонлар бўйича тавсифлайди ва ушбу 
лавозимнинг асосини ташкил қиладиган функциялар баҳоловчининг 
субъектив фикрига боғлиқ равишда фарқ қилади». 
Меҳнат натижаларини баҳолаш барча тоифадаги ходимлар учун 
ўтказиш зарур. Ходимлар тоифалари учун натижаларни баҳолаш осонроқ ва 
раҳбарлар билан мутахассислар учун – анча қийинроқ. 
Раҳбарларнинг меҳнат натижалари ташкилот ёки структурали 
бўлинмаларнинг ишлаб чиқариш-хўжалик ва бошқа фаолияти якунлари 
бўйича аниқланади. 
Мутахассислар меҳнати натижалари уларга бриктириб қўйилган 
лавозим мажбуриятлари ҳажми, тўлиқлиги, сифати ва ўз вақтида 
бажарилишидан келиб чиқиб белгиланади. 
Инсон ресурсларини баҳолаш тизими объектив; вазиятга оид омиллар 
таъсиридан нисбатан холи; ишончли; комплексли; тушунарли; ташкилотда 
инсон ресурсларини бошқариш умумий тизимига киритилган; башорат 
қилиш имконияти билан – баҳолаш инсон потенциал равишда қандай 
фаолият турларига ва қай даражада қодир эканлиги ҳақида маълумот бериши 
лозим. 
Персонални баҳолаш босқичлари: 
1) 
ходим функцияларини таърифлаш; 
2) 
талабларни аниқлаш; 
3) 
муайян мезонлар бўйича баҳолаш; 
4) 
якуний баҳони ҳисоб-китоб қилиш;
5) 
стандарт билан таққослаш; 
6) 
ишларни бажариш ёки компетенциялар яққоллиини ифодалаш; 
7) 
баҳолаш натижаларини қўл остидаги ходимларга етказиш. 
Инсон ресурсларини баҳолаш усулларининг таснифлари

---

585 
Баҳолашни ўтказиш учун турли усуллардан фойдаланилади. Ажратиш 
мезонидан келиб чиқиб, турли таснифлар усуллари мавжуд (9.3-жадвал)