Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

4-БОБ.


БИОТИББИЙ ТАДҚИҚОТЛАР ЭТИК ЭКСПЕРТИЗАСИНИНГ
ХУҚУҚИЙ ТАЪМИНОТИ


4.1. Шахсий хавфсизликнинг ҳимоя қилувчи ҳуқуқий қоидалар
Ерда, ҳаётнинг узоқ давом этган эволюцияси маҳсули бўлган инсон, оила, жамият, давлат табиат қонунлари ва ижтимоий (жамият) ҳаёт қонунлари билан бошқарилади. Инсоният тараққиёти тажрибаси шуни кўрсатадики, ижтимоий ҳаёт қонунларни бузиш, шунингдек, уларни ўзбошимчалик билан ўзгартиришга уринишлар эртами-кечми тартибсизлик ва инқирозга олиб келади, қонунларни ҳисобга олиш ва уларга риоя қилиш тартиб ва тараққиётнинг шартидир. Одамлар ўртасидаги муносабатларнинг барча даражалари мувозанатига эришилади, қачонки ижтимоий тартибга солувчиларнинг учта гуруҳи уйғун ва барқарор ишлаётган бўлса - адоб меъёрлари ("ички" тартибга солувчилар), ахлоқий меъёрлар ("жамоат" регуляторлари) ва ҳуқуқий меъёрлар (давлат регуляторлари).
Ҳуқуқий меъёрларни одоб ва ахлоқий меъёрлардан туб фарқи бу ҳуқуқий меъёрларнинг умумий мажбурий хусусияти, уларнинг давлат томонидан ўрнатилиши ва уни мажбурлаш кучи билан ҳимоя қилишдир. Барча ижтимоий меъёрлардан - ҳуқуқий меъёрлардан ажралиб чиқиш зарурияти инсониятнинг тарихий тажрибасидан келиб чиқади, бу эса жамият ҳаётида ижтимоий хатти-ҳаракатларнинг учта асосий турини аниқлаш ва назорат қилиш зарурлигини кўрсатди - одамларнинг номақбул ҳаракатлари, мажбурий ҳаракатлар ва тавсия этилган ҳаракатлар (мумкин бўлган ва йўлга қўйилган). Муайян ҳаракатни учта гуруҳдан бирига киритиш мезони бу бутун инсоният жамиятининг омон қолишига ҳисса қўшиди, чунки бу алоҳида шахслар ёки уларнинг гуруҳлари ҳаётининг шартидир. Давлат ва ёзма қонун (қонунчилик) пайдо бўлишидан олдин ҳам одамларнинг баъзи хатти-ҳаракатлари оила учун хавфли бўлганлиги учун тақиқланган (масалан, яқин қариндошлар ўртасидаги тутувликни бузиш ёки қариндошини ўлдириш билан таҳдид қилиш), бошқалари мажбурий деб ҳисобланган (қабила мансабдор шахсларини раҳбарга бўй суниши ёки ўлжа бўлишиш зарурати), бошқалари рағбатлантирилган (яхши) ов қилиш қобилиятлари ва уларни бошқаларга буй сунишига қаратилган ҳаракатлар). Мажбурият билан боғлиқ бўлган ва тақиқланган хавф тавсия этилган ҳаракатлар қабила аъзоларининг ҳаракатларида устунлик унинг яшаши ва ривожланишига ёрдам берганлиги қайд этилди. Ушбу қоидаларга риоя қилмасдан ҳаракат қилган бошқа қабилалар йўқолиб, ташқи ва ички хавф-хатарларга кўпроқ мойил бўлдилар. Бир неча асрлар давомида тақиқланган, мажбурий ва тавсия этилган ҳаракатларни "таснифлаш" учун уйғун кўринишга эга бўлиш ва жамиятнинг кундалик ҳаётининг зарурий элементига айланиш керак эди. Қонун қоидалари, уларни тан олиш, риоя қилиш, ҳимоя қилиш ва такомиллаштириш бутун инсоният жамиятининг самарали ҳаёти ва ривожланишининг кафолати бўлди. Ҳар қандай мамлакат қонунчилигида қонуннинг учта асосий тармоғи мавжуд.
Шундай қилиб, умумэътироф этилган нуқтаи назардан, қонун устуворлиги - бу хавфсизликда, биринчи навбатда, шахснинг шахсий хавфсизлигини таъминлаш воситаси бўлиб, у қонун билан мустаҳкамланган (ва шунинг учун давлат томонидан тан олинган, ҳурмат қилинган ва ҳимояланган). Тиббий ёрдамда қўлланиладиган қонун қоидалари соғлиқни сақлаш тизими фуқароларнинг шахсий хавфсизлигини таъминлашга қаратилган.
Биоэтиканинг фанлараро табиатини ҳисобга олган ҳолда, ахлоқ ва қонун ўртасидаги муносабатни кўриб чиқиш керак, чунки шифокор ва беморнинг ҳуқуқий ҳолати, уларнинг ҳуқуқий ҳимояси даражаси кўпинча пайдо бўлган ахлоқий муаммоларни ҳал қилишга сезиларли даражада таъсир қилади.
Тиббий хизматларни кўрсатишда ва илмий тадқиқотлар жараёнида шифокор ва бемор ўртасидаги муносабатлардаги муҳим жиҳат ҳуқуқий жавобгарликдир. Юридик жавобгарлик деганда амалдаги қонунчиликка мувофиқ касбий ҳаракатлар учун жавобгар бўлиш мажбурияти тушунилиши керак, бу авваламбор ҳуқуқий асосларни билишни талаб қилади. Бир томондан, бу билим шифокорга муайян вазиятларда, масалан, беморлар билан бўлган баъзи можароларда ҳимояланиш имконини беради, бошқа томондан, тасодифий вазият деб аталадиган баъзи ҳолатларда ахлоқий муаммоларни ҳал қилиш учун қонуннинг номукаммаллигини тан олишга имкон беради.
Соғлиқни сақлаш одамлар ҳаётида ҳал қилувчи рол ўйнайди. Ҳаёт ва соғлиқ соҳасидаги қонун ҳужжатларида мустаҳкамланган ҳуқуқлар инсоннинг асосий ҳуқуқларидан биридир. Шу сабабли ушбу ҳуқуқларнинг ҳимоя қилинишини таъминлашнинг давлат ва жамоат механизмлари дунё ҳамжамияти диққат марказида.
Халқаро даражада биоэтика соҳасида этик ва хуқуқий масалалар халқаро меъёрий ҳужжатлар асосида амалга оширилади. Меъёрий-ҳуқуқий мувофиқлаштириш тизими врачлнинг терапевтик фаолияти каби биотиббий тадқиқотлардаги илмий-тадқиқот фаолияти тамойилларида кўринади.
Биотиббий тадқиқотларининг этик ва ҳуқуқий мувофиқлаштириш муаммоси билан бир қатор халқаро ташкилотлар: БМТ, ЮНЕСКО, ЖССТ, Европа Кенгаши, Европа Иттифоқи, Жаҳон тиббиёт ассосацияси (ЖТА), Тиббиёт илмий жамиятининг халқаро кенгаши (CIOMS) ва бошқалар шуғулланади. Ушбу ташкилотлар томонидан қабул қилинган ҳужжатлар биотиббиёт тадқиқотларини меъёр ва қоидаларини аниалашда муҳим аҳамиятга эга.
Биотиббий тадқиқотларнинг денё ҳамжамияти томонидан ҳар бир йўналиши бўйича ўзлари ишлаб чиққан қуйидаги нуқтаи назарлари халқаро хуқуқий актларида акс этган:
“Инсон ҳуқуқининг Умум жаҳон декларацияси” (БМТ, 1948);
«Женева декларацияси: Халқаро врачлик қасимиёти» (Бутун Жаҳон Тиббиёт Ассоциацияси – БТА, Генераль ассамблея 1948, 1968, 1983);
«Хельсин Декларацияси» (БТА, Генераль Ассамблея 1964, 1975, 1983, 1989, 1996, 2000);
«Тиббиёт этикасининг Халқаро Кодекси» (БТА, Генераль Ассамблея 1949, 1968, 1983);
"Одам иштирокида биотиббий тадқиқотлар этикаси бўйича халқаро кўрсатмалар" (СIОМS, Женева, 1993);
"Европада беморларнинг ҳуқуқларини илгари суриш тўғрисидаги декларация" (ЖССТ, 1994);
Уйғунлаштириш бўйича Халқаро конференция томонидан тайёрланган "Яхши клиник амалиёт учун кўрсатмалар"(ICH GCP, 1996);
Европа Кенгаши томонидан қабул қилинган "Биология ва тиббиётнинг қўлланилиши билан боғлиқ ҳолда инсон ҳуқуқларини ва инсоннинг қадр-қимматини ҳимоя қилиш тўғрисида" (1997й.) Конвенцияси, кейинги "қўшимча протоколлар" билан;
"Инсон геноми ва инсон ҳуқуқлари тўғрисида Умумжаҳон декларацияси" (Юнеско, 1997 й.);
Биотиббий тадқиқотларни ўрганадиган этика қўмиталарига тавсиялар (ЖССТ, 2000);
"Биоэтика ва инсон ҳуқуқлари бўйича умумжаҳон декларацияси" (Юнеско, 2005) ва бошқа қатор ҳужжатлар.
Одам иштирокида тадқиқотлар ўтказиш учун замонавий ахлоқий ва ҳуқуқий меъёрлар 1947 йилда қабул қилинган Нюрнберг кодексининг қоидаларига асосланади. Аввал тажриба ўтказилаётган субектнинг хабардор қилинган розилиги, ҳар қандай босқичда беморнинг хавфини минималлаштириш, тадқиқотдан бош тортиш ва ундан чиқиб кетиш имконияти талаб қилинади.
Одамлар иштирок этадиган клиник синовлар тўғрисидаги ҳозирги қоидаларнинг аксариятини асослайдиган мантиқий асос дастлаб классик фалсафадан бошлаб турли йўналишдаги фалсафий фикрлар томонидан шакллантирилган. Бунга И. Кантнинг асарларида табиий зарурият ва категориал императивга асосланган ахлоқий ("Ахлоқ метафизикаси асослари") алоҳида эътибор берилган.
Бироқ, одамлар иштирок этадиган тадқиқотларнинг ахлоқий кодекси Иккинчи Жаҳон Урушидан сўнг, инсоният концентрацион лагерлардаги нацистлар шифокорларининг клиник тажрибаларига дуч келганида, бундай экспериментларни соф утилитар (тадқиқот самарадорлиги) асосли ва бу усуллар ҳамма жойда ишлатилганлиги билан, кейинчалик Нюрнберг деб номланган ушбу кодекс, ўнта (дастлаб олтита) банддан иборат бўлиб, қонуний тадқиқотлар нима эканлигини аниқлайди.
Ушбу кодекснинг биринчи моддасида инсоннинг ихтиёрий розилиги асосий шарт эканлиги аниқ кўрсатилган. У консенсусни - Либерал фалсафа ва сиёсий назария руҳида - тадқиқот тажрибаси сифатида иштирок этган одамни "ихтиёрий" деб белгилайди.
Қонун ҳужжатларига мувофиқ бундай розилик беришга қодир ва ҳуқуқига эга;
• эркин танлов қилиш имкониятига эга ва зўравонлик, алдамчилик, фирибгарлик, айёрлик ёки босим вазўрлашнинг бошқа яширин шакллари таъсирига тушмаслик;
Тажрибанинг моҳиятини тушуниш ва асосли қарор қабул қилиш учун этарли билимга эга бўлиши.
Иккинчиси, маълум бир экспериментда иштирок этиш имконияти тўғрисида тасдиқланган қарор қабул қилишдан олдин, бу ҳақда хабардор қилиниши керак.

• 
  тажрибанинг табиати, давомийлиги ва мақсади тўғрисида;
  

• уни амалга ошириш йўллари ва усуллари тўғрисида;
• эксперимент билан боғлиқ бўлган барча ноқулайликлар ва хавфлар тўғрисида;
• унинг экспериментда қатнашиши натижасида вужудга келиши мумкин бўлган жисмоний ёки руҳий оқибатлар тўғрисида.
Нюрнберг кодекси фашистлар шифокорларининг тадқиқотларидан узоқлашишда катта рол ўйнаган бўлишига қарамай, унинг ҳуқуқий ҳолати ҳали ҳам аниқ эмас. Дунё бўйлаб тиббий тадқиқотларда унинг принциплари ҳурмат қилинадиганидан кўра кўпроқ бузилиши кузатилади. У "ёмон шифокорлар" учун мўлжалланган нарса деб ҳисобланади ва "яхши шифокорлар" ҳеч қачон жирканч амалиёт билан шуғулланмайдилар.
Агар ХХ- асрнинг биринчи ярмида ва ҳатто урушдан кейинги даврда эркин танлов билан боғлиқ вазиятга қарасак ("у эркин танлов қилиш қобилиятига эга ва ўзига таъсирни сезмайди ..."), ва ҳатто урушдан кейинги даврда ҳам тиббий тадқиқотлар ахлоқий тамойилларига жуда кўп эътибор берилмаслиги аниқ бўлади. Шундай қилиб, дунёнинг ҳамма жойларида, клиник тадқиқотлар ва экспериментлар ёрдамга муҳтож бўлган одамларда, улар билмасдан ва уларга ҳеч қандай фойда келтирмасдан амалга оширилади (маҳбуслар, қобилиятсиз одамлар ёки интеллектуал ногиронлиги бўлган одамлар ва ҳаттоки умумий аҳолини тажриба сифатида фойдаланишини шубҳа қилмайдиган одамлар).
1948 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси, 1950 йилдаги Инсон ҳуқуқлари ва асосий эркинликларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Европа конвенцияси ва уларнинг принциплари миллий қонунларда ва ҳуқуқий амалиётда амалга оширилгандан сўнг, давлатлар, халқаро тиббий форумлар ва фармацевтика компанияларининг муолажалари тўғри клиник тадқиқотлар ва амалиётлар ғоялари турли хил миллий қонунларга мос кела бошлади.
1964 йилда Халқаро Тиббиёт Ассоциацияси ҳозирги кунда ўзининг сўнгги версиясида тадқиқот этикаси ва яхши клиник амалиётни муҳокама қилиш учун стандарт - Хелсинки декларациясини қабул қилди (одамлар иштирокида биотиббий тадқиқотлар олиб борувчи шифокорлар учун тавсиялар). Декларация биотиббиёт фанларининг ривожланиши ва тадқиқотларнинг кенгайиши, шунингдек тадқиқот лойиҳаларининг этик экспертизаси институти ривожланиши билан боғлиқ ҳолда бир неча бор қайта кўриб чиқилган. Декларациянинг сўнгги версияси 2000 йилда қабул қилинган. Унинг асосий қоидалари бир неча мамлакатларнинг миллий қонунларида ўз аксини топган.
Маълумки, шифокорларнинг мақсади одамларнинг соғлиғини сақлашдир. Бу шуни англатадики, шифокорларнинг виждони ҳам ушбу вазифани амалга ошириш учун фойда келтиради. Декларациянинг асосий постулати: "Менинг беморимнинг соғлиғи - бу менинг асосий ташвишим". Шунинг учун, "кейинчалик беморнинг жисмоний ва руҳий ҳолатини енгиллаштирадиган тиббий ёрдам кўрсатадиган шифокор беморнинг манфаатларига қараб ҳаракат қилиши керак."
Хелсинки Декларациясига биноан, инсоннинг биотиббиёт тадқиқотлари ҳайвонларнинг тажрибалари ва илмий тадқиқотларнингг натижаларига асосланган бўлиши, малакали тадқиқот шифокорлари томонидан олиб борилиши керак, Этика қўмитасининг розилиги уни ўрганиш тўғрисида тўлиқ маълумот бериш ва тадқиқотнинг боришини кузатиш имкониятига асосланиб олиниши керак. Тадқиқотда саломатлик ҳолати учун жавобгарлик доимо шифокорда бўлиб, беморнинг экспериментга ихтиёрий розилигидан қатъий назар, экспериментнинг фойдалари ва хавфларини таққослаш керак, агар хавф бемор учун мумкин бўлган фойдадан ошса, экспериментни тўхтатиш керак, чунки субъектнинг манфаати ҳар доим фан манфаатларидан устун туради. Тажрибачи эълон қилинган материалларнинг тўғрилиги ва субъектларнинг ҳуқуқларини ҳурмат қилиш, ижобий ва салбий натижаларни нашр этиш мажбурияти, тажрибадагиларнинг розилигини олиш билан қонуний вакилларнинг розилигини олиш орқали тадқиқотга розилигини бера олмайдиган шахсларни ҳимоя қилиш учун жавобгардир.
Ҳужжатда ушбу тадқиқот ўтказилган популяция гуруҳлари ёки аҳолидан фойда олиш талаби мавжуд, беморга онгли розилик олиш учун тақдим этиладиган маълумотлар миқдори аниқланган, плацебодан фойдаланиш фақат олдини олиш, ташхис қўйиш ва даволашнинг самарали усуллари мавжуд бўлмаган ҳолатларда тартибга солинади. Ахлоқий тартибга солиш доираси, ушбу ҳужжатга мувофиқ, инсон биоматериаллари ва бемор тўғрисидаги шахсий маълумотларга тааллуқлидир.
Халқаро ҳуқуқ шифокорнинг илмий-тадқиқот фаолиятини олиб боришда бўлиши керак бўлган бир қатор атамаларнинг таърифини ўз ичига олади, масалан, тиббий амалиёт ва тадқиқотлар ўртасидаги фарқни аниқлай олади ва тадқиқот ўтказаётганда терапевтик (клиник) ўрганиш ва одамларни жалб қилган ҳолда терапевтик бўлмаган биотиббий тадқиқот ўртасидаги фарқни тушунади (клиник бўлмаган биотиббий тадқиқотлар).
Эксперимент этикаси, шунингдек, билвосита WМА ҳужжатлари билан белгиланади, масалан Женева декларацияси (1948), Халқаро тиббий этика кодекси (1983), ҳар қандай миллий соғлиқни сақлаш тизимида тиббий ёрдам кўрсатишнинг ўн иккита принципи (1983), унга кўра шифокор инсониятнинг идеалларига амал қилиши шарт. ўз бурчини шараф билан бажариш, фақат беморнинг фойдаси учун ҳаракат қилиш, зарар етказмаслик, беморнинг манфаати учун замонавий стандартлар нуқтаи назаридан тўғри келадиган ҳар қандай даволанишни буюриш. WМА Инсон Геном лойиҳаси тўғрисидаги декларация (1992) экспериментларнинг ахлоқий ва ҳуқуқий томони масаласини кескин кўтаради. Генлар харитасини ўтказгандан сўнг, генэтик патологияни тушуниш ва уларнинг мумкин бўлган олдини олиш учун йўллар очилганида, генэтик маълумотлардан тиббий бўлмаган мақсадларда фойдаланиш, тиббий суғурта ва иш жойларида камситиш ва евгеника хавфи тўғрисида савол туғилди. Тиббиёт ҳамжамияти маълумотларнинг махфийлигини ҳимоя қилади, фақат беморларнинг тўлиқ хабардорлиги ва ихтиёрий равишда информацион келишув асосида тадқиқотларни талаб қилади.
Биотиббий тадқиқотларни тартибга солувчи ҳуқуқий ҳужжат - Европа Кенгашининг инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги биология ва тиббиётдан фойдаланиш билан боғлиқ конвенцияси, 1997 йилда Овиедода (Испания) қабул қилинган Инсон ҳуқуқлари ва биотиббиёт конвенцияси.
Ушбу ҳужжат ратификация қилинганидан кейин бу ташкилотнинг барча аъзолари учун мажбурийдир. Унда инсон геномига еҳтиёткорлик билан муносабатда бўлишни (генэтик сабабларга кўра камситишни тақиқлаш, инсон геномига муолажани фақат профилактика, диагностика ва терапевтик мақсадлар билан чеклашни) талаб қиладиган (1998 йилдаги қўшимча протокол) одамнинг эмбрионларини тадқиқ қилишни тақиқловчи қоидалар мавжуд. Бундай шахснинг меросхўрлари геномининг сақланиши шартлари, туғилмаган боланинг жинсини танлашни тақиқлаш, агар бундай ҳолатнинг олдини олиш учун қилинмаса. жинсий алоқада бўлган касалликни текшириш), шунингдек, инсон танаси аъзоларини сотишни тақиқлаш, фавқулодда вазиятда беморнинг ёки унинг вакилининг тиббий муолажага розилигини ололмайдиган шифокорнинг хулқ-атвори, яъни олдиндан билдирган истакларини инобатга олган ҳолда, беморнинг манфаатларини кўзлаб иш тутиш.
Ўзбекистон Республикасида биоэтика, шу жумладан биотиббий тадқиқот этикасининг асосий принциплари ва нормалари акс эттирилган норматив ҳужжатлар тизими яратилмоқда. Бу қуйидаги ҳужжатларда ўз аксини топган:

1. 
   Ўзбекистон Республикаси Конституцияси.
   
2. 
   Аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталиги тўғрисида-25.08.2015й.
   
3. 
   Фуқаролар соғлиғини сақлаш тўғрисида – 29.08.96й.
   
4. 
   Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида – 25.04.97й.
   
5. 
   Одамнинг иммун танкислиги вируси билан касалланишниг олдини
   

олиш тўғрисида – 19.08.99й.

6. 
   Психиатрия ѐрдами тўғрисида – 31.08.00й.
   
7. 
   Аҳолини сил касалигидан муҳофаза қилиш тўғрисида – 11.05.01й.
   
8. 
   Кон ва унинг таркибий кисмдаги донорлиги тўғрисида – 30.08.02й.
   

Тиббий қасамлар. Касбий фаолиятида шифокорга ҳуқуқий ва ахлоқий меъёрлар билан қандай муносабатда бўлиш керак? Еҳтимол, енг муҳим нарса Гиппократ қасамёдига риоя қилишдир, чунки қонунлар келиб-келиб, давлатнинг ижтимоий-сиёсий тузилиши қайта-қайта ўзгариши мумкин ва тиббий қасам ва тиббий гуманистик ахлоқ мавжуд эди ва шундай бўлиб қолади.

Гиппократ қасамида шундай дейилган:
“Табиб Аппалон, Асклепий, Ҳигиея ва Панакея ҳамда барча худолар номи билан ва уларни гувоҳликка олиб, қуйидагиларни кучим ва идроким борича ҳалол бажаришга қасамёд этаман ва ёзма равишда ваъда бераман: Мени табиблик санътига ўргатган кимсани ўз отам-онам билан баробар кўраман, у билан бойлигимни бўлишаман, агар у муҳтож бўлиб қолса, ёрдам бераман, унинг авлодини ўз ака-укаларимдек кўраман ва бу санъатни ўрганишни истасалар, пул олмай ва ҳеч қандай шартсиз ўргатаман. Ўз ўғилларимни, устозимнинг ўғилларини ва талабаларимни қўлланма, оғзаки дарс ва бошқа усулларда ўқитаман. Мен ҳар қандай зарар келтириш ва адолатсизликдан сақланган ҳолда ўз кучим ва идроким даражасида беморнинг ҳаёт тарзини унинг фойдасига йўналтираман. Мен ҳеч қачон мендан илтимос қилган кимсага ўлдирадиган дори бермайман ва бундай йўлни кўрсатмайман, шунингдек, ҳеч қандай аёлга бола туширувчи дори бермайман. Ўз ҳаётим ва санъатимни пок ва нуқсонсиз ўтказаман. Мен қандай уйга кирмайин, у ерга ҳеч қандай ғаразсиз ва ёмон ниятсиз фақат бемор манфаатини кўзлаб қадам қўяман, айниқса, аёллар ва эркаклар, озод кишилар ва қуллар ўртасидаги ишқий ишлардан узоқ бўлишга интиламан. Даволаш жараёнида ёки усиз кишиларнинг ҳаётида ошкор қилиниши мумкин бўлмаган ва сир сақланган нимаики кўрган ёки эшитган бўлсам, бу ҳақда ҳеч кимга ҳеч нарса айтмайман. Менга, шу қасамёдни сўзсиз бажарувчи сифатида ҳаёт ва санъатда абадий бахт ва шуҳрат ато этсин. Бу қасамёдни бузувчилар ва ёлғон қасамёд берувчилар учун бунинг акси бўлсин!”
Бизнинг шифокорларимиз Гиппократ қасамини эмас, балки шифокорнинг қасамини қабул қилишади. Қуйида "Фуқаролар соғлиғини сақлаш тўғрисида" ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 44-моддаси тўлиқ матни келтирилган:
Шифокор дипломини олаётган шахслар қуйидаги мазмунда қасамёд қабул қилади:
«Шифокор деган юксак унвонни олиб, тиббиёт фаолиятига киришар эканман:
ўзимнинг бор билим ва маҳоратимни беморни даволашга ҳамда инсон соғлиғини сақлашга бағишлашга;
ёши, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, эътиқоди, ижтимоий келиб чиқиши ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, ҳар бир беморга куч-ғайратим ва вақтимни аямай тиббий ёрдам кўрсатишга;
беморнинг соғлиғини шахсий манфаатларимдан юқори қўйишга, камтар ва ҳалол бўлишга, ўз билим ва маҳоратимни доимо ошириб боришга;
шифокор сирини сақлашга;
кишиларга ҳамиша меҳр-мурувват ва шифо топишларига ишонч ҳадя этишга;
Буқрот, Абу Али ибн Сино сингари улуғ табибларнинг шонли анъаналарини давом эттиришга тантанали қасамёд қиламан.
Ушбу қасамёдга умримнинг охиригача содиқ қолишга қасамёд қиламан».
Шифокорлар қасамёдни бузганлик учун қонунда белгиланган жавобгарликка тортиладилар.