‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Bizning olkamizjda y o ‘qolur ofat,
O limni yengishga sizJar kandidat.
S iz osmon ilmini suvday ichasiz,
Yulduzdan -yulduzga zumda ko ‘chasiz- 
A ’iochi o ‘g ‘lonlar, û ’iochi qizlar,
Vatan istagi ham xuddi ana shu.
Shoiming bu davrda yozgan noyob va go‘zal asarlaridan biri «Sen yetim 
emassan» she'ridir. U nda odamlaming ikkinchi jahon urushi yillarida yetim
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qolgan bolalarga bo igan vatanparvarlik, qardoshlik, insonparvarlik his- 
tuyg‘ulari yuksak mahorat bilan tarannum etiladi:
Sen yetim emassan,
Tinchlan jigarim,
Quyoshday mehribon,
Vataning — onang,
Zaminday vaz/ninu,
Mehnatkash mushfiq.
Istagan narsangni tayyorlaguvchi 
Xalq bor — otang bor.
Cho ‘chima jigarim,
0 ‘zuyingdasan.
Bu parchada Vatanning muazzamligi, uning mehri daryo kishilari 
quyma obrazlarda, lo‘nda, ta’sirli ifodalanganligi har bir misrada k o ‘rinib 
turibdi. Shoir bolalarga yetimlik nima ekanligini tushuntirarkan, o 'z in in g
achchiq yetimlik hayotini eslash orqali asam ing ta’sir kuchini oshirishga 
erishgan:
...Men yetim o ‘sganman,
Oh, u yetimlik.
.. Voy, bechora jonim ,
Desam arziydi.
Boshimni silashga,
Bir mehribon qo %
Bir og‘iz shirin s o ‘z nondek arzanda,
Men odam edimku,
Inson farzandi...
Bu satrlarda shoir mahorati aw alo yetimlik tushunchasiga boMgan 
munosabatida namoyon boladi. Shoir nazdida haqiqiy yetimlik faqat o ta- 
onadan judo bo‘lishgina emas, balki Vatan degan, xalq degan tushunchalarda 
ham mavjud bolishdadir, degan falsafada namoyon boiadi.
Shoir uru shning dahshatli, fojiali voqealarini go‘dak x a y o lid a
gavdalantirib, mana shu vahshiylikning sababchisi boMgan Gitlemi la’natlaydi:
Sut ko ‘r qilgur, haromi, Gitler oqpadar,
— Farzandning qadrini qayerdan bilsin?
Shoir she’rda g‘alabaning muqarrarligini zo‘r hayajon va k o ‘tarinki 
ruxda, obrazli misralarda ifoda etadi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tong yaqin,
Tong yaqin,
Oppoq tong yaqin...
Ulug4 oilaninggo4dak farzandi,
Bilib q o y endi:
Sen tezda ulg‘ayib,
Olam kezasan...
Haqorat yemirilur,
Zuim yanchilur,
Jahonda b o 4lurmiz,
Ozod muzaffar,
Sen yetim emassan,
M ening jigarim!
G ‘afur G ‘ulomning bu she’ri yoshlarda Vatanga sadoqat, vatanparvarlik 
va bavnalminallik hamda bosqinchilarga nafrat tuyg‘ularini taibiyalashda katta 
ahamiyatga ega bo‘lgan barkam ol asardir.
Umshdan keyingi tinch qurilish davrida G ‘afur G ‘ulom bolalar uchun 
«She'rlar* (1946), «Tongotar qo ‘shig‘i* (1949), «Bari seniki» (1953), «Bir 
g ‘uncha ochilguncha* (1955), «Siz mening yoshligimsiz* (1958) she'rlar 
to ‘plami va «Mening o ‘g‘rigina bolam» (1965) voqei hikoyasini yaratdi.
G ‘afur G ‘uIomning bu davr ijodida bolalaming o ‘ziga xos orzu- 
umidlari, yuksak m a’naviy olam i, odob va axloqi, o ‘qish va intilishlari 
asosiy mavzuga aylandi. Jum ladan, shoir «Oltin medal* she’rida o ‘rta 
maktabni bitirayotgan o ‘g ‘il va qizlaiga ishonch va umid ko‘zi bilan qaraydi. 
U la rn i kelajagim izning ishongan kishilari — «zam onlar tongining 
chiroqlari* deb tasvirlaydi:
Sizsiz kelajak y o 4q, siz axir xalqning,
Ming yiini k o 4rajak qaroglarisiz.
Sizsiz yorimaydi osmonda Zuhra,
Zamonlar tongining charog'iarisiz.
Shoir o‘lkamizning kelgusida yanada gullab-yashnashini, jahonda tengi 
y o ‘q diyoiga aylanishini «orzu qiladi va yoshlami ana shunday Vatanga 
munosib farzand b o lish g a, ilm-fanni egallashga undaydi. U yoshlaming 
ilm -fanni o'rganib kamol topishiga zo‘r ishonch bilan qaraydi.
G ‘afur G ‘ulom bolalar va yoshlami kattalarga, ayniqsa, ota-onaga mehr- 
muhabbatli qilib tarbiyalash mavzuida ko‘plab she’rlar yaratdi. Shulardan bin 
«Ona* she’ridir. Shoir bu she’rida bag‘ri ufqlardan ham keng onaning lirik 
obrazini yaratib, bolaning unga bo‘lgan mehr-muhabbatini ifoda etadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shoirbolani chaqaloqligidanoq m ehr-m uhabbat bilan asrab, avaylab, 
tarbiyalab kelgan onani ta’riflab, bu m o” tabar zotni e ’zozlaydi.