Jalil rahmat

JALIL RAHMAT
MUNISANING
MUNCHOG’I

(sherlar va doston)

«Buxoro» nashriyoti, 2010 yil

Mazkur kitobga Jalil Rahmatning so`nggi besh yil davomidagi ijod namunalari kiritilgan. “Noshukrlik nonini yema” bo`limi asosan ohangdor she’rlardan iborat bo`lib, shukronalik, mehr-oqibat va muhabbat his tuyg`ulari tarannum etilgan. “Ey do`st onang tirigida” bo`limida yurt mehri, qishloq va bolalik xotiralari, ota-ona qadrini ulug`lovchi she’rlar jamlangan. “Munisaning munchog`i” muallifning ilk dostoni bo`lib, bu dunyoda muhabbat va nafrat, diyonat va xiyonat, adolat va jaholat, haqiqat va tuhmat, oqibat va qabohat naqadar bir-biriga yaqinligi, qizaloq Munisaning achchiq qismati qalamga olingan. “Umr uyg`oq kechar” bo`limidagi she’rlar ham odamiylik, sevgining shirin va achchiq iztiroblari haqida bo`lib kitobxonni chuqurroq falsafiy mushohada yuritishga undaydi.

Xulosa qilib aytganda kitobni baholash she’riyat shinavandalari hukmiga havola.

TIYRA NIGOHIMDA…

Tiyra nigohimda yorishgan nursiz,

Ko`zim, qarog`imda gavharsiz, dursiz,
Ko`ksimda ko`kargan eng toza gulsiz,
Goh meni sog`inib, yo`qlab turgan do`st.

Siz borki, qaddim ham, qadrim ham yuksak,

Qatida ishq qalqqan qalbim ham yuksak,
Qanoatdan qurgan qasrim ham yuksak,
Goh meni sog`inib, yo`qlab turgan do`st.

Qismatdan qisilsam, she’r bir tasalli,

Tasavvur oynamda xushrang tajalli,
Siz kemtik ko`nglimning to`kis g`azali,
Goh meni sog`inib, yo`qlab turgan do`st.
Men 1965 yil, 29 may kuni Jondor tuman, Jo`ymo`min qishlog`ida tug`ilganman. Qishlog`im dalalarini kezib, ariqlariga olma oqizib, suv bo`yidan yalpizlar uzib ulg`aydim. Qishloqdoshlarimning samimiy nigohi, zaminida unib chiqqan gulu giyohi ko`ksimda ezgulik va go`zallik bog`ini yarata oldi.

Jo`ymo`minim, “Jo`yi mehri”ng

Bo`yida ko`k yalpizingman,
Samolardan so`rab sehring,
Ko`ksingda cho`g’ yulduzingman.

Uzilganda har yaprog`ing,

Bir qalqigan ildizingman,
Bag`r ochsa gar tuprog`ing,
Yori Xudo yolg`izingman.

Qadrli kitobxon! Qaynoq qalbim qat-qatida qalqib turgan mehr chashmasining zilolini qatra-qatra sochar ekanman, ozgina bo`lsa-da, ko`ngil chamaningizga ko`rku tarovat, fayzu farog`at, yoqimli harorat, huzur va halovat baxsh eta olsam o`zimni baxtiyor sezaman.

Shoirlikka da`vogar emasman. Ammo, onam allasidagi shirin nolani, qishlog`im ko`chalarini oyoqyalang changitib yurgan bolani, bahor yomg`iridan so`ng maysazorda ma`sumgina ochilib turgan lolani, saharlarda shudring chechaklarga taqqan jolani, ilk bora ishq chamaniga etaklagan qiz sochidan tushgan muattar tolani ҳamisha sog`inib yashayman. Ana shu sog`inch, ko`ksim osmonida titrab turgan his-tuyg`ular selobini she`r shaklida yog`diraveradi.

Ko`ksimda bir parcha kuyugim mening,

Kokillari hurkak kiyigim mening,
Surati sururbaxsh suyugim mening,
Ilhom parilari tug`ishgan singlim.

Garchi, tug`ishgan bir singlim yo`q edi,

Alamlar bag`rimga botgan cho`g` edi,
Ko`kragim tog` endi, ko`nglim to`q endi,
Ilhom parilari tug`ishgan singlim.

Qalamim uchiga o`ralib sochi,

Satrlarda sochar sunbulrang tomchi,
Qalbim bahorining juft qaldirg`ochi,
Ilhom parilari tug`ishgan singlim.

Uyg`otar, sochimdan tortib yarim tun,

Yana ishq, yana dard, yana bag`rim xun,
Nigohlari ma’sum chehrasi gulgun,
Ilhom parilari tug`ishgan singlim.

Ijod jarayonida eng avvalo Allohdan, piru ustozlar, ota-onam ruhidan madad so`radim, O`zbekiston xalқ shoiri, ustoz Mahmud Toirning tanqidu tavsif, talab va tavsiyalariga tayandim, fan doktori, professor, ustoz Mels Mahmudovning hayot falsafasi o`gitlaridan ruhan o`sdim, mumtoz va zamonaviy adabiyot darg`alari, shuningdek, sharif zaminimizda samarali ijod qilib kelayotgan ustozlar Toshpo`lat Ahmad, Sadriddin Salim Buxoriy, Samandar Vohidov, Jahongir Ismoilov, Laylo Sharipova va boshqalar asaridan ilhom oldim. Shu fursatda, ularga o`z minnatdorchiligimni izhor etaman.

Kitobni ilk dostonim “Munisaning munchog`i” nomi bilan atashga qaror qildim. Bu dunyoda muhabbat va nafrat, diyonat va xiyonat, adolat va jaholat, haqiqat va tuhmat, oqibat va qabohat naqadar bir-biriga yaqin yurishini ko`rib, hayratim va hasratim oshadi. Mazkur doston voqealaridan tegishli xulosa chiqarish kitobxonlar hukmiga havola.

Muhtaram muxlis! Men bir oddiy, havaskor qalamkash sifatida, o`zim sezmagan holda kitobda uchrab qolishi mumkin bo`lgan sayoz satrlar, takroriy fikr va jumlalar uchun uzr so`rayman.

Muallif Jalil Rahmat.

09.09.2009 yil.