19-var Sug’orish turlari: namiqtiruvchi, namiqtiruvchi-sho’r yuvish, maxsus, muntazam, nomuntazam, liman sug’orish, yalpi (yoppasiga) sug’orishlar

2. Dehqonchilik tizimi2. Dehqonchilik tizimiDehqonchilik qishloq xo’jaligining asosiy tarmoqlaridan biri bo’lib, aholini oziq-ovqat, sanoatni xom-ashyo, chorvachilikni esa yem-xashak bilan ta’minlaydi. Ekinlardan sifatli va yuqori hosil olish maqsadida ularni parvarish qilish usullari, tuproq unumdorligini fizikaviyva biologik yo’llar bilan oshirish tadbirlarini o’rgatadigan fandir. O’zbekiston Respublikasi konstitusiyasi 55-moddasiga muvofiq tabiiy obyektlari, jumladan yer umumhalq boyligidir va ular davlat muhofazasida turadi. Yerdan ilm-fan tavsiyalari asosida samarali foydalanish, uning muhofazasini to’g’ri ta’minlash, shak-shubhasiz qishloq xo’jaligini rivojlanishining asosiy omillaridan biridir.tuproqning effektiv unumdorligini oshirish, begona o’tlar va ularga qarshi kurash, almashlab ekish va dehqonchilik tizimi to’g’risidagi masalalar ko’riladi.N. Rijov (1903-1981) O’zbekiston paxtachilik mintaqalarida g’o’zani sug’orish, tuproqning fizik xossalarini o’rganib, dehqonchilik rivojlanishiga katta hissa qo’shdi. M. Muhammadjonov., Tursunxo’jayev va boshqalar qadimdan sug’orib dehqonchilik qilinayotgan mintaqalarda g’o’za, yem-xashak ekinlari ekiladigan yerlarda almashlab ekishni joriy qilish, yerlarni chuqur haydash va haydalma qatlam qalinligini tabaqalashtirish va tuproq unumdorligini tubdan oshirishga undovchi dehqonchilikni yangi tizimini ishlab chiqdi va shu borada ish olib bordilar. D.Kuguchkov, P.Uzoqov, F.Hoshimov, I.Sulaymonov va boshqa ko’pgina olimlarning ishlarida tuproq unumdorligini oshirish, shu bilan birga mineral va organik o’g’itlarni ilmiy asoslangan tizimlarini ishlab chiqarishga tavsiya etilgan.



5- variant1.Sug’orish texnikasi va usullarini qo’llash maqsadlari va sharoitlari.- Qishloq xo’jaligi ekinlarini sug’orish usullari sug’orish suvini sug’oriladigan uchastkalarga taqsimlash va suvning oqim shaklini tuproq va atmosfera namligiga aylantirishda qo’llaniladigan usul va tadbirlar majmuasi bo’lib, hozirgi vaqtda yer yuzasidan (tuproq ustidan), yomg’irlatib, tuproq orasidan, tomchilatib va aerozol (mayda dispers yomg’irlatib) sug’orishlar farqlanadi.Sug’orish texnikasi sug’orishnio’tkazish texnologiyasi va bunda qo’llaniladigan texnik vositalarni o’z ichiga oladi. Sug’orish texnikasi zamonaviy sug’oriladigan dehqonchilikda eng murakkab va ma’sul agromeliorativ tadbir hisoblanadi. Sug’orishning sifati va suvdan tejamli foydalanish, sug’orishda ish unumdorligini oshirish, tuproqning qulay suv, havo, tuz va oziq rejimlarini, meliorativ ahvolini ta’minlash, tuproq unumdorligini oshirish ko’p jihatdan sug’orish usulini to’g’ri tanlanganligi hamda sug’orish texnikasini to’g’ri tashkil etilganligi va amalga oshirilishiga bog’liq bo’lib, bularning barchasi ekinlardan yuqori va barqaror hamda sifatli hosil yetishtirish shartlaridir. Qishloq xo’jaligi ekinlarini yer yuzasidan sug’orishda sug’orish suvi dalaga tuproq ustidan taqsimlanadi. Bunda suv tuproq ustidan gorizontal harakat qilish jarayonida tuproqqa shimiladi. Egatlab sug’orishda suv vertikal va yon tomonlarga yo’nalgan holda shimiladi. Yer yuzasidan sug’orishni quyidagi turlari qo’llaniladi: 1) egatlab sug’orish; 2) yo’laklab (pol olib) bostirib sug’orish va 3) chek olib bostirib sug’orish. Sug’orish usullari va texnikasini xo’jalikning joylashgan o’rni va ixtisoslashganlik sohasi, dalalarning o’lchami va shakli, almashlab ekish turi,