3- ma’ruza ruda konlarini ochish ruda konlarini tayyorlash reja: Konning yillik unumdorligi

jiddiy o‘zgartiruvchi umumiy tartib mulohazalarini hisobga olgan holda, 
tanlangan joyni baholashni amalga oshirish lozim: 
1. Stvol joylashuvi joyida yuza relefi, masalan, tog‘ning tik 
yonbag‘irligi stvolning boshqa joyga ko‘chirilishini talab qilishi mumkin, 
chunki u konning maqbul xarajatli ishonchli transport aloqasiga ega bo‘lgan 
qulay sanoat maydoni mavjudligini yoki jihozlash imkoniyatini hisobga olgan 
holda tanlanishi lozim.  

---

2. Rudani yuzaga tashish sharoitlari va mavjud bo‘lgan kirish yo‘llari 
joylashuvi. Mavjud bo‘lgan kirish yo‘llari yaqinida stvollarni joylashtirish 
maqsadga muvofiq bo‘lishi mumkin. 
3. Boyitish fabrikalari joylashuvi. Skiplardan bevosita rudani fabrika 
bunkeriga yuklash uchun (qo‘shimcha transportsiz va yuzada qaytadan 
yuklashsiz) stvolni boyitish fabrikalari yaqiniga joylashtirish maqbuldir. 
4. Stvol joylashuvi joyida daryo yoki suv havzalari mavjudligi.
5. Stvol kesib o‘tadigan jinslar xususiyati. Stvol kovlab borilgunicha 
uning o‘qi bo‘ylab quduq burg‘ilanadi, va agar bu joyda kovlab borishni 
qiyinlashtiruvchi jinslar, masalan, quyuq oqovalar bo‘lsa, unda stvolni maqbul 
jinslar mavjud joyga ko‘chirgan yaxshiroq. 
6. YUzada qurilishlar mavjudligi. Ba’zan inshootlarni buzish emas, 
balki shaxta stvolini boshqa joyga ko‘chirish iqtisodiy tomondan maqsadga 
muvofiqdir. 
5. Ruda konlarini ochish sxemasi va navbati (ketma-ketligi) 
Ochish sxemalari ochish lahimlarining soni, vazifasi va o‘zaro joylashuvi 
bilan belgilanadi. Ularga quyidagi talablar qo‘yiladi: 
• mexanik ko‘tarilish bilan jihozlangan kamida ikkita yuzaga chiqish 
joylari mavjudligi; 
• butun konni va er osti lahimlarini alohida ishonchli hamda samarali 
shamollatish; 
• konning berilgan yillik unumdorligini ta’minlash; 
• ochishga eng kam xarajatlar; 
• ochuvchi kon lahimlarining eng kichik hajmi; 
• saqlovchi seliklarda rudaning eng kam talafoti; 
• kon xo‘jaligini davriy yangilash imkoniyati; 
• konning sanoat maydonini texnik qulay va iqtisodiy maqbul 
joylashtirish. 
Ochish sxemalari oddiy va aralash turlarga bo‘linadi.