Baxtiyor mengliyev

 
Test 
1.Qaysi ziddiyatda lisoniy imkoniyat kuchsizlik belgisi bilan 
yonma-yon keladi: a) noto‘liq b) darajali с) muntazam d) teng 
qiymatli. 
2.Qaysi ziddiyatda lisoniy belgi o‘sishi ko‘rinadi: a) noto‘liq
b) darajali с) muntazam d) teng qiymatli. 
3.Qaysi ziddiyatda belgi tenglashadi: a) noto‘liq b) darajali
с) muntazam d) teng qiymatli. 
4.Qaysi ziddiyatda belgi bo‘linadi: a) noto‘liq b) darajali
с) muntazam d) teng qiymatli. 
Glossariy 
ziddiyat – lisoniy sistema (paradigma)dagi elementlarning 
o‘zaro farqlanish munosabati 
ziddiyat a’zosi – lisoniy sistema (paradigma)dagi ziddiyat 
munosabatiga kirishuvchi elementlar 
ziddiyat belgisi – lisoniy birliklarning muayyan ziddiyatdagi 
farqlovchi belgisi 
ikki a’zoli (binar) ziddiyat – lisoniy sistemadagi zidlanuvchi 
juft birlik
ko‘p a’zoli ziddiyat ternar – lisoniy sistemadagi zidlanuvchi 
ikkitadan ortiq birlik 
privativ (noto‘liq) ziddiyat – ziddiyat belgisi a’zolaridan 
birida voqelanadigan, boshqasida voqelanishi ham, voqelanmasligi 
ham mumkin bo‘lgan ziddiyat turi  
72

---

teng qiymatli ziddiyat – zidlanuvchi juft birlikning har birida 
ziddiyat belgisining bir qirrasi namoyon bo‘ladigan ziddiyat turi 
muntazam ziddiyat – a’zolari bo‘linuvchi belgi asosida 
zidlanadigan ziddiyat turi
darajali ziddiyat – biror belgining oshib yoki kamayib 
borishiga asoslanuvchi, a’zolari uchtadan kam bo‘lmagan ziddiyat 
turi 
 
Adabiyotlar 
1. Mirtojiyev M. O‘zbek tili semasiologiyasi. – Toshkent: Fan, 
2007. 
2.Ne’matov H., Bozorov O. Til va nutq. −Toshkent: 
O‘qituvchi, 1993.
3.Ne’matov H., Rasulov R. O‘zbek tili sistem leksikologiyasi 
asoslari. – Toshkent: O‘qituvchi, 1995. 
4.Nurmonov A. Lingvistik belgi nazariyasi. – Toshkent: Fan, 
2008. 
5.Safarov Sh. Semantika. – Toshkent: “O‘zbekiston Milliy 
ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2013.
6.Sayfullayeva R., Mengliyev B., Boqiyeva G. Hozirgi o‘zbek 
adabiy tili. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010.
7.Сhomsky N. Language and mind. – Cambridje: Cambridje 
Univ. Press. 2006.
8.Wilkinson P.R. Thesaurus of Traditional English Metaphors. 
-London, New York: Routledge, 1992. 
9.Tulenov J., G‘afurov Z. Falsafa. – Toshkent: O‘qituvchi, 
1997. 
10.Ne’matov H., Mengliyev B. Tilshunoslikning metodologik 
masalalari. – Toshkent, 2017. 
73

---