Birinchi yordam bu shikastlanlarning hayoti va sog’lig’ini tiklash hamda
-rasm. Yurakni tashqaridan uqalash va sun’iy nafas oldirishni
Download 1.84 Mb. Pdf ko'rish
|
1-yordam
|
29-rasm. Yurakni tashqaridan uqalash va sun’iy nafas oldirishni
ikkita odam o’tkazishi. Yurakni tashqaridan uqalash to’g’ri bajarilganda ko’krakni har bir bosilishi arteriyalarda tomir urishni paydo qiladi. Yordam berayotganlar vaqti-vaqti bilan yurakni tashqaridan uqalash to’g’ri va samarali bo’layotganligi natijasini uyqu yoki son arterial qon tomirlarida urish paydo bo’layotganligini nazorat qilib turishlari kerak. Tiriltirishni bir kishi bajarayotgan bo’lsa, u har 2 daqiqada yurakni uqalashni 2-3 soniyaga to’xtatib, uyqu qon tomiri urushi paydo bo’lishini tekshirib turishi kerak (17-rasm). Agar tiriltirishni ikki kishi bajarayotgan bo’lsa, unda uyqu qon tomiri urishini sun’iy nafas oldirayotgan odam nazorat qilib turishi lozim bo’ladi. Uqalash to’xtatilgan paytida tomir urishi paydo 21 bo’lsa, yurakni ishlashi tiklanganligidan dalolat beradi (qon yurishib ketganligi). Bunday vaziyatda yurakni uqalashni to’xtatib sun’iy nafas oldirishni shikastlanganning mustaqil nafas olishi paydo bo’lguncha davom ettiriladi. Sun’iy nafas oldirishni va yurakni tashqaridan uqalashni shikastlanganning bir tekisda mustaqil nafas olishi, hamdayurak ishlashi tiklanguncha yoki uni tibbiyot xodimlariga topshirguncha davom ettirish lozim. Agar tiriltirish tadbirlari samarali bo’lsa (ko’krak qafasi bosilganda yirik qontomirlarda urish paydo bo’lsa, ko’z qorachig’i toraysa, terisining va shilliq pardalarining ko’kargani kamaysa), demak, shikastlanganning yurak faoliyati va mustaqil nafas olishi tiklanayotgan bo’ladi. Uzoq vaqt qon tomirlarida tomir urish paydo bo’lmasa ham, lekin tiriltirish belgilari paydo bo’lsa (mustaqil nafas olish, ko’z qorachig’ini torayishi, shikastlangan qo’l va oyoqlarini harakat qilishga urinishi) bu vaziyat yurakda fibirlyatsiya (betartib qisqarish) belgilari paydo bo’lganligidan dalolat beradi. Bunday vaqtda shikastlanganga sun’iy nafas oldirishni va yurakni tashqaridan uqalashni, uni tibbiy xodimlariga topshirguncha, davom ettiraverish kerak. 12 yoshgacha bo’lgan bolalarda tiriltirish tadbirlarini o’tkazish o’ziga xos xususiyatlarga ega. Bir yoshdan 12 yoshgacha bo’lgan bolalarda yurakni uqalashni bir qo’l bilan bajariladi (30-rasm) va bir daqiqada, yoshiga qarab 70 dan 100 martagacha bosiladi. Bir yoshgacha bo’lgan bolalarda esa har daqiqada 100 dan 120 martagacha ko’krakning o’rtasiga ikki barmoq bilan (ko’rsatkich va o’rta barmoqlar) (31-rasm) yoki ikkala qo’lning bosh barmoqlari vositasida, boshqa barmoqlar bilan bolaning tanasini ushlab olgan holda amalgam oshiriladi. Download 1.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|