Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

13-rasm. Skarlatinada to’q’ q’izil til. 
Kasallik boshlanganidan 6-12 soat o’tgach bemor terisida 
ekzantema paydo bo’ladi. Boshlanishida u bo’yin, tananing yuq’ori 
q’ismi, oyoq’larning proksimal bo’limlarida yaq’q’olroq’ bo’lib, burun-
lab uchburchagi sohasida kuzatilmaydi. Giperemiya fonida toshma 
ko’pgina q’o’shilib ketgan nuq’tali elementlardan tashkil topgan bo’ladi. 
Skarlatinaning doimiy belgisi o’tkir tonzillit hisoblanadi. Q’adimdan 
“anginasiz skarlatina bo’lmaydi” degan tushuncha mavjud, ushbu 
hikmatli gapda tonzillit skarlatinada doimiy sindrom ekanligi 
ta’kidlanadi. Tonzillit og’iz-halq’um va bodomcha bezlarining 
giperemiyasi va shishi bilan ta’riflanadi. Ko’pgina hollarda tonzillit 
kataral, kam hollarda yiringli bo’ladi. Kasallik og’ir kechganida 
bodomcha bezlarning shikastlanishi nekrotik o’zgarishlar bilan birga 
kechadi. Bu bemorlarda nekrotik jarayon atrofdagi to’q’imalarga ham 
tarq’aladi. Bunda yumshoq’ tanglay bilan to’q’imalarning och-q’izil 
giperemiyasi kuzatiladi va shuning uchun ham u “lovullab yonuvchi 
halq’um” deb ataladi. Kasallikning 3-4- kunida til uchi karashdan 
tozalanadi va til to’q’-q’izil rangli, donador ko’rinishiga ega bo’ladi (14-
rasm). Uning bunday ko’rinishi 7-10 kun davomida saq’lanib q’oladi.

---

220 
Asoratlari. Skarlatinaning streptokokkli sepsis, adenoflegmona va 
mastoidit kabi og’ir asoratlari etiotrop vosita sifatida benzilpenisillin 
q’o’llanila boshlangandan so’ng amaliyotda uchramayapti. Hozirda 
faq’at asoratlardan otit va sinusit uchrab turibdi. Kasallikdan so’ng 
poststreptokokkli kasalliklar - infeksion-allergik (toksik) miokardit va 
nefritlar ham yuzaga kelishi mumkin. 
14-rasm. Skarlatina. 
a)

b)
15-rasm. Bo’g’ma q’o’zg’atuvchisining sof kulturasi: Neysser bo’yicha