Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

N a z o r a t s a v o lla r i
1 . 1 - 4 s in f la rd a m a te m a tik a o ‘q itis h n in g a s o s iy v a z ifa la r i n im a - 
la rd a n ib o ra t?
2. B o la la m i m a te m a tik a k u rs in i o ‘rg a n is h g a ta y y o rla s h n in g
a s o s iy v a z if a la r in i s a n a b c h iq in g .
3. 1-3 v a 4 -5 s in fla rd a m a te m a tik a o ‘q itis h d a g i iz c h illik n i 
a m a lg a o s h ir is h n in g a s o s iy y o N lari q a n d a y ?
4 - § . B o s h l a n g ‘ ic h s i n f l a r d a m a t e m a t i k a o ‘ q i t i s h  
m e t o d i k a s i n i n g d i d a k t i k t a m o y i l l a r i
H a r b ir ta la b a b ilis h i k e ra k :
1) o n g lilik ta m o y ili;
2 ) k o ‘r s a tm a lilik ta m o y ili;
3) ilm iy lik ta m o y ili;
4 ) k e tm a -k e tlik ta m o y ili;
5) p u x ta o ‘z la s h tiris h ta m o y ili v a h o k a z o la r;
6 ) b o s h la n g N c h m a k ta b d a a lg o ritm la r v a a lg o ritm la rg a o ‘rg a tis h
m e to d ik a s i.
1. Matematika darslarida asosiy didaktik maqsadlar
H a r b ir d a rs d a n tu rli x il d id a k tik m a q s a d la r k o ‘z la n a d i. U la r o r a ­
s id a b itta s i b o s h m a q s a d b o N ib h is o b la n a d i v a u n i d a r s n in g a s o s iy
d id a k tik m a q s a d i d e y ila d i.
H a r b ir a lo h id a d a r s n in g m a q s a d i d a r s la r tiz im in in g m a q s a d in i 
a n iq la b , u n in g y o rd a m id a o ‘q itila y o tg a n m a v z u n in g m a z m u n in i 
o ‘q u v c h ila r g a
o c h ib b e ra d i. B u h o ld a
y a n g i tu s h u n c h a la r b ila n
o ‘q u v c h ila r n i ta n is h tiris h b o N sa, ik k in c h i h o ld a ta n is h tirilg a n tu- 
s h u n c h a n i 
k e n g a y tir is h v a c h u q u r la s h tir is h , u c h in c h is id a , b ir o r
m a la k a v a k o ‘n ik m a la m i h o s il q ilis h , t o ‘rtin c h is id a , b ilim , m a la k a
v a k o ‘n ik m a la rn i te k s h ir is h v a h .k . b a ja rila d i. H a r b ir d a r s d a y u - 
q o r id a a y tilg a n la m in g b ir n e c h ta s i y o ritilis h i m u m k in . 0 ‘tilg a n la m i 
ta k ro rla s h o ld in o N ilg a n d a r s la m i y a n g i tiz im g a s o lis h , s h u b ila n |
15

---

b ilim la m i te k s h iris h n i o ‘z ic h ig a o la d i. Y a n g i m a te ria ln i b a y o n q ilis h
h a r d o im m a s h q la r b a ja r is h b ila n d a v o m e ttirila d i.
M a k ta b la r
ta jrib a s i 
d a rs n in g
m a ’lu m
tiz im in i 
y a ra td ik i, 
k o ‘p c h ilik o ‘q itu v c h ila r b u tiz im g a r io y a q ilib , m a ’lu m y a x s h i n a ti- 
ja la r g a e ris h m o q d a . O d a td a d a rs n in g b o s h id a u y v a z ifa s i te k s h irila d i 
y o k i o ‘tg a n m a v z u ta k ro rla n a d i, s o ‘n g ra o ‘tg a n m a v z u y u z a s id a n
s a v o l-ja v o b o ‘tk a z ila d i. S h u n d a n k e y in y a n g i m a te ria l b a y o n e tila d i 
v a u n i m u s ta h k a m la s h u c h u n o ‘q u v c h ila r g a m is o l v a m a s a la la r y e c h - 
d irila d i y o k i n a z o r a t s a v o lla ri b e rila d i. D a rs o x ir id a u y g a v a z ifa
t o ‘g ‘r is id a k o ‘r s a tm a la r b e rila d i.
B a ’z a n , b u m a q s a d la r d a n b itta s ig a b a g ‘is h la n is h i m u m k in . A n a
s h u b itta m a q s a d n i d a r s n in g a s o s iy
d id a k tik m a q s a d i d e y ila d i v a
b o s h q a la r u n g a b o ‘y s in a d i.
2. Matematikadan dars turlari
B o s h la n g N c h s in f la rd a m a te m a tik a d a n q u y id a g i d a rs tu rla rin i 
k o ‘r s a tis h m u m k in .
a ) 
o ‘q u v c h ila m i y a n g i tu s h u n c h a la r b ila n ta n is h tiris h , y a n g i 
b ilim v a k o ‘n ik m a la m i h o s il q ilis h d a rs la r i (B u d a rs la rd a h is o b la s h , 
g r a f ik y o k i m a s a la y e c h is h b ilim la ri h o s il q ilin a d i);
b )
tu rli 
x il 
m a s h q la r
y o rd a m id a
y a n g i 
b ilim , 
m a la k a , 
k o ‘n ik m a la m i m u s ta h k a m la s h d a rs la ri;
d ) o ‘tilg a n la m i ta k ro r la s h , u m u m la s h tiris h d a rs la ri;
e ) k e y in g i b o s q ic h d a
x a to la m in g o ld in i o lis h m a q s a d id a
m u s ta q il b ilim , m a la k a v a k o ‘n ik m a la m i te k s h iris h d a r s la r i.H a r b ir
d a r s d a tu rli x ild a g i d id a k tik m a q s a d la r a m a lg a o s h irilis h i m u m k in : 
u y v a z ifa s in i te k s h iris h ; d a r s n in g v a m a v z u n in g m a q s a d in i b a y o n q il­
ish ; o ld in o ‘tilg a n la rn i ta k ro r la s h b ila n o ‘q u v c h ila rn i y a n g i m a te r i­
a ln i o ‘z la s h tiris h g a ta y y o rla s h ; o g ‘z a k i h is o b la s h u c h u n m a x s u s
m a s h q la r, y a n g i m a te ria ln i o ‘r g a n is h (d a rs n in g a s o s iy b o ‘lim i); b o la - 
la rn in g o ld in o ^ l a s h t i r i l g a n b ilim v a k o ‘n ik m a la rin i m u s ta h k a m la s h ; 
o ‘r g a n ilg a n b ilim la m i h is o b la s h ; m a s h q , b ilim v a m a la k a la m i 
qoM lash (d a rs n in g a s o s iy boM im i); o ‘q u v c h ila m i m u s ta q il is h la tis h
v a u n i te k s h iris h ; o ld in o ‘z la s h tirilg a n m a te r ia lla m i ta k ro rla s h ; u y g a
v a z ifa b e r is h ; d a rsn i x u lo s a la s h .
D a rs n in g a s o s iy q is m la rin i tu rli x ild a v a tu r li m e to d la r b ila n
b ir g a q o ‘s h ib o lib b o r is h m u m k in .
16

---

0 ‘q itu v c h i d a rs re ja s in i tu z is h d a q u y id a g ila m i e ’tib o r g a o lis h i 
k e ra k . D a rs q a n d a y q is m la r d a n ib o ra t b o ‘lis h i, u la rn i q a n d a y k e tm a - 
k e tlik d a jo y la s h tiris h , u la r o ‘r ta s id a o ‘q u v m a te ria lin i q a n d a y ta q s im - 
la s h , b u q is m la r b ir-b irig a q a n d a y b o g i a n i s h d a , u la r d a r s n in g a s o s iy
d id a k tik m a q s a d in i a m a lg a o s h ir is h d a y e ta rli m iq d o rd a y o r d a m b e r- 
is h in i h is o b g a o lis h i k e ra k .
B o s h la n g N c h s in fd a m a te m a tik a d a rs in in g h a r b ir q is m i u m u m iy
d id a k tik
m a s a la la m i 
b a ja r is h g a
q a ra tilm o g N
k e ra k . 
D a rs n in g
q is m la ri a s o s iy d id a k tik m a q s a d g a q a ra b o ‘z a ro b o g N a n g a n b o N ish i 
k e ra k . A lo h id a d a rs tu r la rin in g ta rk ib in i q a ra b c h iq a m iz .
M a s a la n : ©‘q u v c h ila rn i y a n g i tu s h u n c h a la r b ila n ta n is h tiris h , 
y a n g i b ilim v a k o ‘n ik m a la m i h o s il q ilis h d a rs la ri.