Convert to pdf

B od rin g va pom idorni tuzlash. 
Bodring va pomidomi tuzlash karamni 
tuzlashdan deyarli farq qilmaydi.
B od rin g tuzlash uchun t o ’ g ’ ri shakldagi shikastlanmagan iloji bo’ lsa bir xil 
yiriklikdagi barra bodring tanlab olinadi. Bodring biroz so’ ligan bo’ lsa, tuzlashdan 
oldin 
4 - 5
soat sovu q suvga solib q o ’ yiladi.
Tuzlangan pom idor mevalari ham saralab olinadi.
B odringn i tuzlashdan ilgari uzunligiga qarab ajratiladi: 1 gumx 3-5 sm, 2 
guruxga 5 -7 sm , 3 guruxga 7-9 sm va 4 guruxga 12 sm gacha bodringlar ajratiladi 
va ular alohida tuzlanadi.
85

---

Bodring tuzlashda turli xil ko'rsatmalardan foydalaniladi. Ularda 3-4 % 
gacha ukrop, 0,25-0,6% gacha sarimsoq, 0,1-0,15 gacha achchiq qalampir, 0,5-0,8 
gacha xrcn bo’ lishi kerak. SHu bilan birga dub bargi, petrushka, smorodina bargj,
selderey ham solinishi mumkin.
Pomidomi tuzlashda sarimsoq miqdori 0,3-0,4 % , ukrop 1,5-2,5 %, Wen 
juda kam miqdorda (0,3-0,6%) ishlatiladi. SHuningdek achchiq qalampir (0,1. 
0,15%), smorodina bargi (1-2,5%) va boshqa ziravorlar ishlatiladi.
Bodring, pomidor, ziravor va idishlar ( shisha banka, bochka va boshqalar) 
yaxshilab yuviladi. Ulami tuzlashdan awal tuzli suv tayyorlanadi. Buning uchun 
100 litr ichimiiksuviga6 kg tuzsolib eritiladi.
Idishning tubiga tayyorlangan ziravoming biridan uch qismi, keyin pomidor 
yoki bodringning qolgan yarmi, ustidan esa ziravoming hammasi solinadi. ldishga 
bodring yoki pomidomi ag’ darib solishdan ko’ ra terib joylashtirgan ma’ qul. 
Sabzavotlar kamroq zichlangan b o’ lsa, ancha sho’ r b o ’ lib tuzlanadi. ldishga eng 
ohirida tuzli suv quyiladi, sabzavotlar yuzaga qalqib chiqmasligi uchun ustiga toza 
mato yozib, yog’ och qopqoq bilan berkitiladi va yuk bilan bostiriladi.
Oradan 40-50 kun o ’ tgach tuzlangan bodring yoki pom idor iste’ mol qilishga 
tayyor bo’ ladi. Tuzlangan sabzavotlar saqlanadigan hona harorati 0°S dan 3°S 
gacha bo’ lishi kerak. Tuzlangan sabzavotlami saqlash paytida uning yuzida 
mog’or paydo bo’ lsa darxol olib tashlash lozim, ustiga yopilgan mato, qopqoq va 
bochka devorlari issiq suv bilan yaxshilab yuviladi. Idishdagi tuzlangan 
sabzavotlar yuzida mog’ or paydo bo’ lmasligi uchun ustiga biroz hantal kukuni 
sepib qo’yish tavsiya etiladi.
Tuzli 
eritmadagi 
tuzning 
kontsentralsiyasi 
sabzavotlaming 
katta- 
kichikligiga, pishganligiga va tuzlangan sabzavotlami saqlash sharoitiga bog’ liq. 
Kichik o ’ lchamdagi bodringlami tuzlashda tuzning kontsentratsiyasi 6 % ga, o ’ rta 
о Ichamli bodringlar uchun 7% ga, katta bodringlar uchun 8 % ga oshiriladi. 
Pomidor mevasi qanchalik pishgan va yirik b o’ lsa tuzli suv shunchalik sho’rroq 
qilinadi. Agar tuzlangan sabzavotlar erto’ lada saqlanadigan b o ’ lsa, tuzning 
kontsentratsiyasi l% g a oshiriladi.
86

---

T a yy or tuzlangan bodring suvida tuzning miqdori 2,5-3,5%, kislotalilik (sut 
kislotasi xisobida) 
0
,
6
-
1
,
2
% b o ’ lishi kerak. Bunda birinchi sortli tuzlangan 
b odringda ichi b o ’ sh bodring 3 % gacha, ikkinchi tovar sortda esa 10% gacha 
ruxsat etiladi.
Tuzlangan pom idor suvida tuzning miqdori 2,0-3,5%, kislotalilik 0,8-1,2% 
b o ’ lishi mumkin.
T uzli suv tiniq, zilol, bodringlar esa qattiq va qarsillaydigan, pomidor esa 
y u m sh oq , yorilm agan b o ’ lishi kerak. Bundan tashqari tarvuz, qalampir va olma 
ham tuzlanadi.
O lm ani tuzlashda turli xil ziravorlar (smorodina, selderey va boshqalar) 
ishlatiladi. Eritmaga esa 4 -5 % gacha shakar, 1% gacha tuz va qaynatilgan soloddan 
1% solinadi. SHu bilan birga 100 1 eritmaga 150-200 g xantal kukuni solinadi.
Tuzlangan olm a 0-5°S haroratda saqlanadi. 1-2 oy muddatda iste’ mol 
qilishga yaroqli b o ’ ladi. Tuzlangan olmada sut kislotasi miqdori 0,6-1,5%, spirt 
0 ,6 -1 ,8 % , uchuvchan kislota 0 ,1% gacha tuz esa 0,5-1% gacha ruxsat etiladi.
M A T N L A R N I O ’ ZLASHTIRISHDAGI MUH1M TAYANCH SO’ Z VA 
1BORALAR:
- spirtli muhit; nordon muhit; spirtlash; marinadlash;
- achitish; b ijg ’ itish; spirtli bijg’ itish;
- fermentatsiya; sut kislotasi; efirlar,
- karam sharbati; tuzlama.
MUNDARIJA
№
Mavzular
Beti
1
.
Kirish
-3
2
.
Konservalash sanoatida q o’ llaniladigan o ’ simlik xom ashyosi 
haqida tushuncha ( meva va rezavor mevalar)
-4
3.
Konservalash sanoatida q o’ llaniladigan o ’ simlik xom-ashyosi 
haqida tushuncha ( sabzavotlar)
-23
4.
X o m ashyo va tayyor mahsulotlami buzilishdan saqlash
-41
87

---

ishlash asoslari 
H
Z H H
Т Т - Г Т ^ ^ Т ^
^
konservalash agos an______
■ ^ ^ t o ^ U ^ r m i k r o b i o l o g i k usulda konservalash asoslari