Dilnavoz Yusupova

ﻥاماس
» – «somon» (osoyishtalik) so‗ziga qaratilgan. 
Ikkinchi misradagi «aning ayog‗iga boshimni yetkur» jumlasidagi ishoraga ko‗ra «
ﺍ
» – 
«alif» (o)ning oyog‗i, ya‘ni pastki qismiga «
ﻡ
» – «mim» (m)ning boshini yetkazish talab 
qilinadi, natijada «
ﺍ
» – «alif» harfi «
ﻝ
» – «lom» harfiga aylanib, «
ﻡ
» – «mim»ga qo‗shiladi 
va «
ﻥاملس
» – «Salmon» so‗zi kelib chiqadi.
Alisher Navoiyning mazkur janr nazariyasiga bag‗ishlangan maxsus asari ham 
mavjud bo‗lib, fors-tojik tilida yozilgan. Asar «Mufradot» yoki «Risolayi muammo» deb 
ataladi.
Zahiriddin Muhammad Bobur ham muammo janrida barakali ijod qilgan, uning 
bizgacha 60 ga yaqin muammosi yetib kelgan. Namuna: 
Hajr shomi sochi savdosi chekar har yon meni,
Vahki, bu poyoni yo‘q tun qildi sargardon meni.
Mazkur muammoda «shoh» so‗zi yashiringan. Uning ochqichi «shom» (
ﻡاﺸ
). 
«Shom» so‗zi 3 harfdan: «shin» (
ﺶ
), «alif» (
ﺍ
), «mim» (
ﻡ
)dan tarkib topgan. Shoirni hijron 
shomida yor sochining savdosi qiynaydi («mim» – 
ﻡ
ning pastga tushgan qismi o‗rilgan 
sochni eslatadi).

---

99 
Ikkinchi satrda poyoni yo‗q tun – etagi yo‗q «shom» («mim»ning pastki qismi ketib, 
hoyi havvazga – 
ه
ga aylanib qolishi) shoirni sargardon qiladi.
She‘rdagi «hajr», «shom», «soch», «savdo» so‗zlaridan yaratilgan tanosub, «har 
yon chekmoq», «sargardon qilmoq»dagi mutanosiblik muallifning favqulodda salohiyat 
egasi ekanligiga yorqin dalildir.
 
RUBOIY (arabcha, «to‘rtlik») ikki baytdan iborat mustaqil she‘r bo‗lib, dastlab fors-
tojik she‘riyatida, Abu Abdulloh Rudakiy ijodida paydo bo‗lgan. Maktab darsligidagi 
ma‘lumotlarga ko‗ra, Ibn Sino fors tilida ruboiy janrini boshlab bergan shoir hisoblanadi.