Dilnavoz Yusupova

Robindranath Thokur 
(1861 – 1941) 
Hayotiga doir muhim ma’lumotlar 
Xalqaro Nobel mukofoti sohibi Robindranath Thokur 1861-yil 7-mayda Kalkutta 
shahrida tavallud topgan. R.Thokur oiladagi 14 farzandning kenjasi edi. U 8 yoshidayoq 
she‘rlar yoza boshlaydi.
R.Thokur dastlabki savodni uyida olgan. Keyinchalik xususiy maktablarda, 
Kalkuttadagi seminariyada o‗qidi, uni bitirgach Bengaliya akademiyasida tarix va 
madaniyatdan saboq oldi. 1878 – 1880-yillarda London universitetining kollejiga o‗qishga 
kiradi. Biroq uni tugatmasdan Hindistonga qaytadi. Oilada akalariga ergashib ijod qila 
boshlaydi. Angliyadagi jurnallarda dastlabki she‘r, doston va maqolalari e‘lon qilinadi.
1884 – 1911-yillarda R.Thokur ijtimoiy-siyosiy tadbirlarda ishtirok etdi. Jumladan, 
Hindiston Milliy kongressida faol qatnashdi.
U 1912-yili o‗zining «Gitanjali» she‘rlar to‗plamini ingliz tiliga tarjima qiladi. 
Mazkur asari uchun 1913-yili Xalqaro Nobel mukofotiga sazovor bo‗ladi. Mukofot puliga 
esa Hindiston bolalariga bepul maktab ochadi. Bu maktab Birinchi jahon urushidan keyin 

---

441 
bepul o‗qitiladigan universitetga aylantiriladi. R.Thokur Yevropa mamlakatlariga, 
Yaponiya, Amerika Qo‗shma Shtatlariga bir necha marotaba safar qiladi. Uning 1911-yili 
vatanparvarlik ruhida bitgan «Xalq qalbi» nomli qo‗shig‗i Hindiston Respublikasining 
milliy madhiyasiga, 1913-yili yaratgan «Mening oltin Bengaliyam» qo‗shig‗i esa 
Bangladesh Xalq Respublikasining milliy madhiyasiga aylangan. 
O‗zbek sahnasida esa uning «Pochta» pyesasi va «Halokat» romani asosida 
tayyorlangan «Gang daryosining qizi» dramasi Hamza nomli akademik teatr (hozirgi 
Milliy teatr)da o‗ynalgan. «O‗zbekfilm» kinostudiyasida 1961-yili xuddi shu nomda to‗la 
metrajli badiiy film yaratilgan.