I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
40 
library.ziyonet.uz/ 
 
Kimdir “Bugun ginekologlarning majlisi boʻlibdi” desa, shu mavzuda sayrashni boshlab 
beradi. Turgʻunboy deganlari borki, u bir gap boshlasa, oxiriga yetguncha sabrli 
yuraklarda ham qon koʻpirib ketadi. U bozorda chiroyli bir piyola koʻrganini aytmoqchi 
boʻlsa, avval piyolaning tarixidan keladi, soʻng shu piyolaning tuprogʻi qayerdan 
olinganini tahmin qiladi. Xullas, yarim soatlik ma’ruzadan ma’lum boʻladiki, u bozorda 
piyolani koʻrganu yaxshi jaranglamagani uchun olmagan. Anvarjon degani borki, 
sochining uchidan to oyogʻining 
 
tirnogʻigacha maqtanishdan iborat. Shu darajada maqtanadiki, oxiri bu maqtovlariga oʻzi 
ham ishonib ketib, taltayib oʻtiradi. Ulfatlari orasida ma’quli - Doniyor. Eng boʻyi pasti, 
eng doʻmbogʻi, eng kam gapi ham shu. Lekin kamgapligini serovqatligi bilan suvab 
ketadi. Uyga kirib, oʻtirishdan to turilguncha oshqozon dod-faryod qilsa qiladiki, ammo 
jagʻ tushmagur tinmaydi. 
 
Mansur ana shu ulfatlarning navbatdagi yigʻiniga da’vat etish uchun bormoqchi ekan. 
Salohiddin kelolmasligini aytishga toʻrt marta shaylandi-yu, biroq Mansur quloq solmadi, 
avvalgi oʻtirishlarda yuz bergan voqealar tafsilotidan boʻshamadi. Salohiddin bir 
tomondan shoshib turgani, ikkinchi tomondan esa bu tafsilotlar bir yil oldingisidan farq 
qilmayotgani uchun beshinchi marta uni gapdan toʻxtatishga urindi. Mansur oʻzlari 
tomon yaqinlashayotgan Oftobxonni koʻrgach, Salohiddinning maqsadini notoʻgʻri 
anglab, ayyorona koʻz qisib qoʻydi. Salohiddin uchun kutilmaganda birdan gapidan 
toʻxtadi: 
 
-Boʻpti, bollarga kelolmas ekan, deb qoʻyaveramanmi? 
 
-Bugun poligondagi mashqlarga chiqib ketamiz. Generalning oʻgʻli boʻlganimda ham 
javob tegmaydi. 
 
-Men-ku aytaveraman. Lekin bunisi uchinchi marta kelmasliging. Oʻzing javob berasan, - 
Mansur shunday deb poʻpisa qilgach, yaqinlashgan Oftobxonga qaradi:-Oftob, qalay, 
yaxshimisan? Oyingning mollari chatoq boʻlibdi-da? Ha, mayli, kuyunavermalaring, 
Xudoning oʻzi ishlaringni oʻnglaydi. Akang poligoniga ketayotganmish, kuzatib koʻya 
qol. 
 
Mansur ketgach, ikkovlari uning izidan qarab qolishdi. “Oyingning mollari chatoq 
boʻlibdi-da?” degan gapi ikkovini ham ajablantirdi. “Demak, butun mahallaga yoyilibdi-
da, bu yangilik?” Ikkovining ham xayoliga kelgan dastlabki fikr shu boʻldi. “Mahalla 
bilgan boʻlsa, adam yordam bermasalar yomonotliqqa chiqadilar. Mahalla “mumkinmi yo 
mumkinmasmi”, deb mulohaza qilib oʻtirmaydi, hukmi shunaqa yomon boʻladi”. 
Salohiddin shuni oʻylab ezildi. Uning jim qarab turganini koʻrib gapni Oftobxon 
boshladi: 
 
-Uydan shoshilib chiquvdingiz, ketib qolibsizmi, deb oʻylabman. 
 
-Chiqishga shoshib chiqdimu, lekin oʻqishga borgim kelmayapti, - dedi Salohiddin 
oʻychan tarzda. 
 
-Poligonga ketyapsizlarmi? 

---