Iii bob. Suv resurslarini boshqarishning turlari va darajalari 1 Suv resurslarini boshqarish tushunchasi

 
Suv resurslarini integratsiyalashgan holda boshqarish tamoyillari 
Suv munosabatlari sohasidagi muammolarga bugungi kunda suvdan 
foydalanish yoki suv iste‘mol kilish jarayonlarining barcha manfaatdor 
ishtirokchilarini birlashtirish, 
muvofiqlashtirish 
va ularning 
ehtiyojlarini 
integrallashtirish asosida echim topish mumkin. Buni anglashga asta sekinlik bilan 
XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asr boshida erishildi. Natijada dastlabki 
kompleks dasturlar paydo bo‗ldi, jumladan «TennesseeValley» - AQSHdagi 
Tennesi daryosi vohasini boshqarish loyihasi, Hindistondagi daryolar havzalarini 
Britaniya xukmronligi davridagi boshqarish loyixalari. Bunda rivojlantirish rejalari 
turli soxalar manfaatlarini ko‗zlab - chet elda «havzalarning asosiy rejalari» deb 
ataladigan yoki sobiq ittifoq amaliyotida «Suv resurslaridan kompleks foydalanish 
va ularni muhofaza qilish sxemalari» havza suv resurslaridan kompleks 
foydalanish dasturlari ko‗rinishida kompleks ravishda shakllangan. Bu 
«sxemalar»da u yoki bu xavza mamlakatlari yoki zonalarining barcha soxalaridagi: 
gidroenergetika, irrigatsiya, suv ta‘minoti va b. - suvga bo‗lgan extiyojlarini 
o‗rganilayotgan xudud chegaralarida joylashgan suv resurslari xisobiga qondirish 
istiqbollari ko‗rib chiqilgan. Bunda sxemalar agar ular respublikalararo bo‗lgan 
bo‗lsa barcha respublikalar bilan, agar ular maxalliy xarakterda bo‗lsa viloyat 
xokimiyatlari 
bilan 
muvofiklashtirilgan. 
Albatta 
bu 
«sxemalar» qator 
kamchiliklarga ham ega bo‗lgan. Jumladan ular tabiiy komplekslarning suvga 
bo‗lgan talablarini inobatga olmaganlar. Masalan Orol dengizi talablarini xisobga 
olmay fakat daryolarning ekologik ehtiyojlari hisobga olingan.

---

Suvdan foydalanish darajasining o‗sishini belgilab (FIK, sarflash 
me‘yorlarining pasayishi), bu yo‗nalishda zarur tadbirlar kompleksi 
qo‗llamanilmagan. «Sxemalar» bevosita suvni boshqaruvchi organlarga emas 
kuprok rejalashtiruvchi va loyixalashtiruvchi organlarga mo‗ljallangan. Amalda 
sxemalar kamchiliklari XX asr cunggida, sug‗orish loyixa maydonlari o‗zlashtirilib 
bo‗lgandan so‗ng, aniq ko‗rinib qoldi. Suv resurslarini integratsiyali 
boshkarishning zamonaviy konsepsiyasi asoslari 1992 yilda Dublindagi mashxur 
konferensiyada oldinga surilgan suv xo‗jaligining keyingi global reformalari uchun 
bazis bo‗lgan 4 tamoyil ko‗rinishida berilgan.