Ijtimoiy hodisa

quyi keng unlilar: a, o (keng oraliq saqlanadi)



3. LABLARNING HARAKATIGA KO‘RA:

1. 
   lablangan unlilar: u, o‘, o
   
2. 
   lablanmagan unlilar: i, e, a
   

UNDOSHLAR

Talaffuz qilinayotganda o‘pkadan chiqayotgan havo oqimi ma’lum to‘siqqa uchraydigan, shovqin ishtirok etadigan va yakka o‘zi bo‘g‘in hosil qilmaydigan fonemalarga undosh fonemalar deyiladi.

UNDOSHLARDA:

• 
  cho‘zilish yo‘q, chunki talaffuzda to‘siqqa uchraydi;
  
• 
  urg‘u olmaydi;
  
• 
  shovqin yoki shovqin+ovoz mavjud;
  
• 
  musiqiylik yo‘q;
  
• 
  yakka o‘zi bo‘g‘in hosil qila olmaydi, lekin usiz bo‘g‘in ham bo‘lmaydi;
  
• 
  j (jo‘ja) va j (jirafa) kabi 2 xil talaffuzli tovush mavjud. Shunga ko‘ra, 23 ta harf va 24 ta undosh tovush mavjud.
  
• 
  bo‘g‘iz bo‘shlig‘i, og‘iz bo‘shlig‘i va til – undosh tovushlarning hosil bo‘lishida asosiy vositalar.
  

Undosh tovushlar ham unli tovushlar kabi 3 tomondan tasnif qilinadi. Bular quyidagicha:

UNDOSHLAR KLASSIFIKATSIYASI
CFDF

Ovoz va shovqinning ishtirokiga ko‘ra

Paydo bo‘lish o‘rniga ko‘ra

Paydo bo‘lish usuliga ko‘ra

1. 
   PAYDO BO‘LISH O‘RNIGA KO‘RA:
   

1. 
   Lab undoshlari:
   

1. 
   lab-lab undoshlari: b, p, m.
   
2.