Islohotlarning mohiyati va maqsadlari

Davlat iqtisodiy siyosatining asosiy yo‘nalishlari

- Иқтисодиѐтнинг самарадорлик принципи. Мавжуд ресурслар ҳисобига кўп миқдорда неъматлар ѐки кам сарф-харажатлар эвазига кўп
миқдорда маҳсулотлар ишлаб чиқариш.Неъматларнинг одилона тақсимланиши принципи. Мамлакат фуқаролари даромадларидаги тенгсизликни камайтириш ва иқтисодиѐт самарадорлигига қўшган ҳиссаларига мувофиқ ҳар бир фуқаро даромадларининг кўпайиб боришини таъминлаш.Барқарорлик принципи:иқтисодий ўсишнинг барқарорлиги;инфляция ўсиши суръатининг пастлиги;ишсизлик даражасининг юқори эмаслиги.Давлат иқтисодий стратегияси сифати индикаторлари қуйидагилар билан белгиланади:Иқтисодий индикаторлар давлат иқтисодий хавфсизлиги шарти бузилишининг асосий белгиси – ЯИМ таркибида ишлаб чиқариш инвестициялари улушининг камайишидир.Ижтимоий индикаторлар хавф ва таҳдиднинг бош сигнали меҳнат унумдорлиги рағбатларининг сусайиши ва жамиятда аҳоли ижтимоий табақаланишининг кучайиши.Молиявий индикаторлар молиявий хавф сигнали – ишлаб чиқаришнинг қисқариши ва ишлаб чиқариш инвестициялари ҳажмининг пасайиши шароитида давлат қарзининг ўсиб бориши. Бозор муносабатларига ўтиш шароитида давлат ва ҳукуматнинг вазифалари қуйидагилардан иборат бўлди:
- хусусий мулкни эркинлаштириш ва ҳуқуқий жиҳатдан кафолатлаш;
- бозор иқтисодиѐти учун маъмурий ва молиявий инфратузилмаларни яратиш;
- нархларни эркинлаштириш;
- саноат сиѐсатини асослаш ва амалга ошириш, инвестициялар, иқтисодиѐтни янгилаш, модернизация қилиш ва таркибий ўзгартириш учун бозор шароитларини яратиш;
- жаҳон бозори учун иқтисодиѐтнинг очиқлигини таъминлаш;
- макроиқтисодий аҳволни бошқариш, оқилона бюджет-солиқ ва пул_кредит сиѐсатни амалга ошири

41. 
    Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish obyektlari va subyektlari
    

- Иқтисодиѐтнинг самарадорлик принципи. Мавжуд ресурслар ҳисобига кўп миқдорда неъматлар ѐки кам сарф-харажатлар эвазига кўп миқдорда маҳсулотлар ишлаб чиқариш.Неъматларнинг одилона тақсимланиши принципи. Мамлакат фуқаролари даромадларидаги тенгсизликни камайтириш ва иқтисодиѐт самарадорлигига қўшган ҳиссаларига мувофиқ ҳар бир фуқаро
даромадларининг кўпайиб боришини таъминлаш.Барқарорлик принципи:
иқтисодий ўсишнинг барқарорлиги;инфляция ўсиши суръатининг пастлиги;
ишсизлик даражасининг юқори эмаслиги. Давлат иқтисодий стратегияси сифати индикаторлари қуйидагилар билан белгиланади:
Иқтисодий индикаторлар давлат иқтисодий хавфсизлиги шарти бузилишининг асосий белгиси – ЯИМ таркибида ишлаб чиқариш
инвестициялари улушининг камайишидир. Ижтимоий индикаторлар хавф ва таҳдиднинг бош сигнали меҳнат унумдорлиги рағбатларининг сусайиши ва жамиятда аҳоли ижтимоий табақаланишининг кучайиши.Молиявий индикаторлар молиявий хавф сигнали – ишлаб чиқаришнинг қисқариши ва ишлаб чиқариш инвестициялари ҳажмининг пасайиши шароитида давлат қарзининг ўсиб бориши. Бозор муносабатларига ўтиш шароитида давлат ва ҳукуматнинг вазифалари қуйидагилардан иборат бўлди:
- хусусий мулкни эркинлаштириш ва ҳуқуқий жиҳатдан кафолатлаш;
- бозор иқтисодиѐти учун маъмурий ва молиявий инфратузилмаларни яратиш;
- нархларни эркинлаштириш;
- саноат сиѐсатини асослаш ва амалга ошириш, инвестициялар,
иқтисодиѐтни янгилаш, модернизация қилиш ва таркибий ўзгартириш учун бозор шароитларини яратиш;
- жаҳон бозори учун иқтисодиѐтнинг очиқлигини таъминлаш;
- макроиқтисодий аҳволни бошқариш, оқилона бюджет-солиқ ва пул_кредит сиѐсатни амалга ошири
42. Давлат иқтисодиѐтни тартибга солиш учун бир қанча шакл ва воситалардан фойдаланади. Бунда давлатнинг ўз фаолиятини қайси объектга қаратиши муҳим ҳисобланади. Тартибга солиш объектлари - бу бозор механизми, уларнинг нормал кечишини қониқарсиз ѐхуд бутунлай таъминлай олмайдиган ижтимоий такрор ишлаб чикариш соҳасидаги муайян шарт-шароит, жараѐн, муносабатлардир. Улар жумласига қуйидагилар киради:
1. Иқтисодий цикл, пул муомаласи, ижтимоий бандлик, инвестициялар, илмий-тадқиқотлар, нархлар каби умумхўжалик жараѐнлари.
2. Ҳарбий мудофаа, қишлоқ хўжалиги, ишлаб чиқариш инфратузилмаси, банк соҳаси каби йирик иқтисодий соҳаларни ривожлантириш.
3. Мамлакат иқтисодиѐти учун муҳим аҳамиятга молик айрим йирик корпорациялар.
Иқтисодиѐтни тартибга солиш шакллари деганда, бюджет-солиқ, пулкредит, маъмурий бошқарувчилик фаолияти эътиборга олинади.
Бюджет-солиқ сиѐсати давлат бюджетини ишлаб чиқиш, тасдиқлаш, бажариш билан боғлиқ жараѐнларни тартибга солиш учун зарур. Пулкредит тартиботи миллий валюта барқарорлигини таъминлаш, инфляция билан курашиш бўйича давлат органлари амалга оширадиган тадбирларни ўз ичига олади. Бозор иқтисодиѐтини маъмурий жиҳатдан тартибга солиш маъмурий равишда монополистларни картеллаштириш, майда корхоналарга ажратиш, лицензиялаш, квоталаш каби чора тадбирлардан иборат.Иқтисодиѐтни давлат томонидан тартибга солишнинг муҳим объектларидан бири пул муомаласидир. Пул муомаласини тартибга солишнинг асосий йўналиши инфляцияга қарши кураш ҳисобланади. Пул муомаласини тартибга солиш орқали давлат билвосита жамғариш шароитларига, нархлар ва ижтимоий муносабатларга таъсир этади.qtisodiyotni tartibga solishda davlat tomonidan qo‘llaniladigan dastaklar