Касб-ќунар коллежлари талабалари учун


Пресланган нонвойлик ачитšиларини ишлаб чиšариш


Download 1.75 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/114
Sana21.10.2023
Hajmi1.75 Mb.
#1714780
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   114
Bog'liq
ХОМ АШЁ

Пресланган нонвойлик ачитšиларини ишлаб чиšариш. Пресслан-
ган нонвойлик ачитšилари - етиштирилаѐтган муќитидан (микроорганизмлар 
œстириладиган суюš озиšавий муќит) ажратилган, ювилган ва прессланган 
ачитšи ќужайраларидан иборат. 
Ачитšиларни œстириш учун эритилган меласса озиšавий муќит бœлиб 
хизмат šилади. Меласса (лавлагидан шакар ишлаб чиšаришдаги чиšинди) - 
консистенцияси šора рангли šуюš суюšликдир. Мелассанинг таркибида 45...50 
% сахароза, 12 % азотли моддалар ва 10 % минерал моддалар мавжуд. Ачитšи 
ишлаб чиšариш корхоналарида меласса сув билан аралаш-тирилади,
нордонлаштирилади, ачитšиларга керакли бœлган азот ва фосфор тузлари 
(меласса таркибида мавжуд бœлмаган) šœшимча тарзда šœшилади. 
Ачитšиларни етиштириш икки босšичдан: она ва товар ачитšиларни 
тайѐрлашдан иборат бœлади. 
Экилган ачитšиларни олишда озиšавий муќитга экишда šœлланиладиган 
ачитšилар она ачитšилар дейилади. 
Экилган ачитšилар товар ачитšиларни олишда экиш материали бœлиб 
ќисобланади. 
Товар ачитšилар - стандарт талабларига жавоб берадиган ва ишлатиш-га 
тайѐр бœлган маќсулот ќисобланади. 
Она ачитšиларни етиштиришда šœлланиладиган ачитšи авлодлари яхши 
кœтариш кучига (45 мин гача) ва малтозани юšори фаолликка бижёитиш 
šобилиятига эга бœлиши керак. 


50 
Товар ачитšилар она ачитšиларни œстириш жиќозларида озиšавий 
муќитларда œстириш йœли билан тайѐрланади. Ачитšиларни šуюлтирилган 
муќитларда (5...6 % šанд мавжуд бœлган) кœпайтириш ачитšиларнинг
сифатини ва ачитšи œстириш жиќозларининг унумдорлигини оширади. Ачит-
šилар 14...20 соат давомида озиšавий муќитга узлуксиз ќаво бериб (кислород 
ќужайраларнинг œсишини тезлаштиради) кœпайтирилади. Ачитšилар œстириш 
тугаллангандан сœнг œстириш муќити сепарацияланади. 
Šуюклиги 150 г/л бœлган ачитšи суспензияси биринчи сепарациядан
сœнг совуš сув билан ювилади ва иккинчи сепарациялашга, кейин учинчисига 
юборилиб 400...600 г/л гача šуюлтирилади. Кейин ачитšи суспензияси 4...8
о
С 
гача совутилиб, филтр-прессларда ѐки вакуум-филтрларда намлиги 75 % га 
етгунича šуюлтирилади. 
Бундан кейин ачитšилар шакл бериш машинасига келиб тушади. Баъзи 
ќолларда ачитšиларга керакли консиситенцияга эга бœлиш учун бироз 
миšдорда сув ѐки уларга эластиклик бериш учун 0,1 % миšдорда œсимлик 
мойи šœшилади. 
Автоматлар ѐрдамида прессланган ачитšиларга 1000, 500, 100, 50 г 
массага эга бœлган тœёри бурчакли ёœлачалар шакли берилади. Ачитšилар 
ёœлачалари тоза, šуруš, бегона ќидга эга бœлмаган ѐёоч яшикларга тахланади.
Тайѐр бœлган маќсулотлар ќарорати 2...4 
о
С бœлган совутгичларга саšлашга 
юборилади. 
Илёор корхоналарда таркибида 43 % šанд бœлган 1 т мелассадан 
намлиги 75 % бœлган ачитšиларнинг амалдаги чиšиши 750...760 кг ни ташкил 
šилади. 
Прессланган ачитšиларнинг сифатига šœйиладиган талаблар. 
Махсуслаштирилган ачитšи ишлаб чиšариш корхоналарида тайѐр-
ланаѐтган ачитšилардан ташšари, спирт ишлаб чиšаришда меласса-спирт 
бижёитмасидан ишлатилган ачитšиларни ажратиш йœли билан олинган ачит-
šилардан ќам фойдаланилади. Спирт ачитšиларининг сифати нонвойлик 


51 
ачитšиларининг сифатидан анча паст. Уларнинг саšлашдаги чидамлилиги паст 
ва малтоза бижёитиш фаоллиги ќам ѐмон. 
Сифатли прессланган ачитšилар šœйидаги органолептик кœрсаткичларга 
эга бœлишлари керак: ранги сарёиш кулранг; консистенцияси зич, синдирил-
ганда ушоšланадиган бœлиши, суркалмаслиги керак. 
Физик-кимѐвий кœрсаткичларига кœра прессланган ачитšилар šœйи-
даги талабларга жавоб бериши керак: 
Намлиги, % кœп эмас 
75 
Кœтариш кучи, мин, кœп эмас 
76 
100 г ачитšиларнинг кислоталилиги, мг сирка кислотаси
ќисобида, кœп эмас:
ишлаб чиšарилган куни 
0 дан 4 
о
С гача бœлган ќароратда 12 сутка 
саšлангандан ва ташилгандан сœнг 
120 
360 
Чидамлилиги, соат, махсуслаштирилган корхоналарда 
Чиšарилган ачитšилар учун кам эмас
Спирт ишлаб чиšариш корхоналар чиšарган ачитšилар учун 
60 
48 
Ачитšиларнинг намлиги šанчалик паст бœлса, уларнинг сифати ва 
саšлаш ваšтидаги чидамлилиги ќам шунчалик юšори бœлади. 
Прессланган ачитšилар хамирни етилтириш учун ун массасининг 0,5...5 
% миšдорида ишлатилади. 
Прессланган ачитšиларни саšлаш ќавонинг 1...4 
о
С ќароратда ва 80...95 
% нисбий намлигида совутиш хоналарида саšланади. Совутиш хонаси ортиšча 
намликни олиб кетиш учун шамоллатилиб туриши керак. Намликнинг 
пасайиши натижасида ачитšи ёœлачаларининг массаси камайиши мумкин. 
Ачитšилар ќужайраларнинг ќаѐт фаолиятини сусайтирувчи паст ќаро-
ратларда яхши саšланади. 
Музлатилган ачитšиларни ишлатишдан 4...6 
о
С ќароратда секинлик 
билан эритиш керак.


52 
Ачитšилар узоš масофаларга 2...4 
о
С гача совутилган ќолда изотермик 
вагонларда, 0...4 
о
С ќароратгача совутилган ќолда рефрижераторларда 
ташилади. 

Download 1.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling