Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
258
Nikolay Gogol – Demyan Demyanovich, boshqasini o‘qisam ijozatmi? – deb so‘radi. – Darrov o‘qib bo‘ldingizmi? Qarang, muncha tez, men eshitmay qolibman. Qani o‘zi? Qani bu yoqqa bering-chi, qo‘l qo‘yay, yana nimangiz bor? – Sigir o‘g‘risi Bokit kazakning ishi bor. – Xo‘p, o‘qing! Shunday qilib, bir kun unikiga borib qoldim. Meni qanday siylab mehmon qil- ganini ham aytib beray. G‘alati baliq bilan araq ichdik. Lekin balig‘i biznikidek emas (shu yerga kelganda sudya kuldi va tamakini hidladi), bun- da baqqollarimiz sotadigan baliqdan emas edi, sho‘r baliqdan yemadim, chunki o‘zingiz bilasiz, yesam me’dam qaynaydi. Ikradan tatib ko‘rdim; juda yaxshi ikra ekan! Har qancha maq tasak ar- ziydi! So‘ngra ichiga xushbo‘y giyohlar solingan shaftoli arag‘idan ichdim. Zafar gulidan qilin- gan araq ham bor edi. Bu araqni ichmaga nimni o‘zingiz bilasiz, chakki emas. Avval ishta hani xo‘b qo‘zg‘atib, so‘ngra yemoq... Shu paytda Ivan Ivanovich kirib qolib, sudya «Ey bormisiz, ko‘rin- maysiz?» – deb qoldi. Ivan Ivanovich yolg‘iz uning o‘zida bo‘lgan xushmuomalalik bilan har tomonga ta’zim qilib: – Xudo madadkoringiz bo‘lsin! Omon bo‘ling- lar! – dedi. Yopiray, muomalasi bilan hammani o‘ziga rom qilib oladi-ya. Bunday xushfe’llikni hech qayerda ko‘rmadim. O‘z martaba va obro‘si- ni xo‘b yaxshi bilar va shuning uchun hamma uni hurmat qilsa, o‘zini bu hurmatlarga loyiq deb bilar edi. Ivan Ivanovichga sudyaning o‘zi kursi qo‘yib berdi va bir tortishda, tepa labidagi bur- nakini taqir qoldirmay tortib oldi; bu qilig‘i uning juda xursandligidan dalolat berar edi. 259 Taras Bulba – Xo‘sh, Ivan Ivanovich, nima yeyishni xohlay- siz? Bir piyola choy ichadilarmi? – so‘radi sudya. – Yo‘q, ko‘p tashakkur, – deb ta’zim qilib o‘tirdi Ivan Ivanovich. Sudya yana takrorlab: – Marhamat qilib, bir piyola choy iching, – dedi. – Yo‘q, rahmat, iltifotingizga qulluq, – deb yana ta’zim qilib o‘tirdi. – Bir piyola iching axir, – dedi qistab sudya. Ivan Ivanovich o‘rnidan turib, tag‘in ta’zim qilib: – Zahmat chekmang, Demyan Demyanavich! – dedi. – Bir piyola? – Mayli, bir piyola ichsam icha qolay, – dedi Ivan Ivanovich va qo‘lini patnisga uzatdi. – Yopiray, odam ham shunday xushfe’l bo‘la- dimi! Yaxshi muomala odamga shunday yoqadi- ki, aytib ado qilib bo‘lmaydi! – Yana bir piyola bersam nima deysiz? Ivan Ivanovich piyolani patnisga to‘ntarib qo‘ygach, yana ta’zim qilib: – Taqsir, tashakkur, – dedi. – Iltifotingizni ayamang! – Hech icholmayman, ko‘p tashakkur, – de- di-da turib, ta’zim qilib, yana o‘tirdi. – Ivan Ivanovich, do‘stlik uchun yana bir piyo- la iching! – Yo‘q, ichmayman, bu hurmatlaringizga tashakkur! – shu so‘zni aytgach, ta’zim qilib, yana o‘tirdi. – Bir piyolagina, bir piyola iching! Ivan Ivanovich qo‘lini patnisga uzatib, piyolani oldi. 260 Nikolay Gogol Yopiray, shunday odobli, o‘z martabasini bil- gan axloqli kishilar bo‘lar ekan-da! Ivan Ivanovich oxirgi ho‘plam choyni ichib bo‘lgach, gap boshladi: – Demyan Demyanavich, sizga zarur bir ish bi- lan kelgan edim, da’voyim bor. – Ivan Ivanovich bu so‘zni aytib, piyolani patnisga qo‘ydi, tamg‘ali qog‘ozga yozilgan arizani chiqardi. – Dushmanim, battol dushmanim ustidan arz. – Kim ustidan? – Ivan Nikiforovich Dovgochxun ustidan. Sudya bu so‘zni eshitib, o‘tirgan joyidan yiqilib tushishiga oz qoldi va qo‘lini qarsillatib: – Ivan Ivanovich, nima deyapsiz? O‘zingizmi yo boshqa odammisiz? – Ko‘rib turibsiz-ku, o‘zimman. – Xudo yarlaqasin, avliyolar qo‘llasin! Nima bo‘ldi sizga, Ivan Ivanovich, Ivan Nikiforovich bi- lan yovlashdingizmi, o‘z og‘zingiz bilan aytyap- sizmi shu gapni? Yana bir ayting! Orqangiz- da birov turib, sizning tilingizdan gapirayotgan bo‘lmasin yana? – Hayron bo‘ladigan nimasi bor buning? Uni ko‘rgani ko‘zim yo‘q: u meni shunday haqorat, shunday beobro‘ qildiki, bundan ko‘ra o‘lganim yaxshi. – Yo Xudo, yo Iso, yo bibi Maryam! Onamni bu gapga qanday ishontiraman! Qachonki, egachim bilan koyishsam, onam: «Ey bolalarim, ikkovin- giz it-mushuksiz-a. Hech bo‘lmasa, Ivan Iva- novich bilan Ivan Nikiforovichdan ibrat olsangiz bo‘lmaydimi», – der edi. Ana do‘stlik, ana obro‘, ana inoqlik shu bo‘ldimi hali! Qani, o‘zi nima gap, nima bo‘ldi, ayting! |
