Kristallografiya va mineralogiya

 
 

---

202 
Azurit – Cu
3
(CO
3
)
2
(OH)
2
  
Nomi fransuzcha «azure» - lojuvard, havo rang so‘zidan kelib chiqqan. 
Sinonimi – mis ko‘ki (mis lazuri). Kimyoviy tarkibi: Cu – 67%; C – 4,2%; O – 
28,1%; H – 0,7%. Singoniyasi monoklin, simmetriya ko‘rinishi prizmatik – L
2
PC. 
Fazoviy gruppasi: a
0
=4,97; b
0
=5,84; c
0
=10,29; β=92°24´.
Kuzatilgan kristallari kalta ustuncha yoki prizma, Shuningdek, qalin 
tabletkachalar shakliga ega. Ko‘pincha mayda kristallar druzasi, yaxlit donador 
massalar, ba’zan radial shu’la kabi tuzilgan agregatlar va tuproqsimon massalar 
holida topiladi. Tuproqsimon xillari mis ko‘ki deyiladi. Azuritning rangi to‘q ko‘k, 
donasimon uyumlari havorang. Chizig‘i havorang. Yaltirashi shisha kabi. Ulanish 
tekisligi (100) bo‘yicha mukammal, (001) bo‘yicha mukammal emas. Optik 
konstantalari: Ng=1,838; Nm=1,758; Np=1,730; Ng-Np=0.108; 2v=67°. Qattiqligi 
3,5-4. Solishtirma og‘irligi 3,7-3,9.
Azuritni aniqlashda diagnostik belgi bo‘lib uning o‘ziga xos ko‘k rangi va 
boshqa 
mis 
minerallari 
bilan 
birgalikda 
uchrashi 
hisoblanadi. 
Rentgenogrammadagi asosiy chiziqlari: 5,20; 3,67; 3,53. Kislotalarda vijillab 
eriydi. Ammiakda ham erib, uni havo rang tusga bo‘yaydi. Dahandam alangasida 
qoramtir rangga kiradi va oson eriydi. Qaytaruvchi alangada sof mis sharchasi 
hosil qiladi.
Azurit deyarli doimo malaxit bilan birgalikda mis konlarining Yuqori 
gorizontlarida tarkibida mis bo‘lgan birlamchi minerallarni oksidlanishidan yuzaga 
keladi. Ko‘pincha azuritni o‘rnini malaxit egallab, azurit o‘rnida psedomorfozalar 
yuzaga keladi. Malaxit, kuprit,sserussit va tetraedrit o‘rnida psevmorfozalar ham 
ma’lum. Azuritning yaxshi yirik hosil bo‘lgan kristallari Oltoyda va Afrikada 
(Tsumeb koni) topilgan.
Azurit O‘zbekistonda malaxit bilan birgalikda deyarli hamma mis va 
tarkibida mis bo‘lgan konlarda uchraydi. Bularga Qurama tog‘laridagi 
(Qo‘rg‘oshinkon, Lochinxona konlari) va Janubiy O‘zbekistondagi konlarni 
ko‘rsatish mumkin. Boshqa mis minerallari bilan birgalikda olinib mis rudasi 

---

203 
sifatida ishlatiladi. Bundan tashqari azuritdan ko‘k bo‘yoq sifatida ham foydalanish 
mumkin.