Kristallografiya va mineralogiya


Download 6.19 Mb.
Pdf ko'rish
bet146/204
Sana03.11.2023
Hajmi6.19 Mb.
#1743325
TuriУчебное пособие
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   204
Bog'liq
Kristallografiya va Mineralogiya darslik

Nazorat savollari: 
1. Apatit va fosforitga ta’rif bering. 
2. Feruzaning hosil bo‘lishi va amaliy ahamiyati. 
 
25. Suvsiz boratlar 
Boratsit – Mg
3
B
7
O
13
Cl  
Tarkibida bor elementi bo‘lganligi uchun shunday nom bilan atalgan.
Kimyoviy tarkibi: Mg – 18,6%; B – 19,3%; Cl – 9,04%; O – 53,06%.
Singoniyasi psevdokubik. Bu mineral 265° dan Yuqori temperaturada kubik 
(4L
3
3L
2
6P), 265°dan past temperaturada rombik (L
2
2P) modifikatsiyaga aylanadi. 
Fazoviy gruppasi: a
0
=8,54; b
0
=8,54; c
0
=12,07; a
0
:b
0
:c
0
=1:1:1,413.
Boratsit odatda mayin donador yaxlit massa holida, ba’zan kubik va 
oktaedrik kristallar tarzida uchraydi.
Rangi kulrang oq, sarg‘ish va yashilroq bo‘ladi. Yaltirashi shishasimon. 
Ulanish tekisligi yo‘q. Chig‘anoqsimon yuzalar hosil qilib sinadi. Qattiqligi 7. 
Solishtirma og‘irligi 2,95. Optik konstantalari: Ng=1,673; Nm=1,667; Np=1,662; 
Ng-Np=0,011; 2v=90° atrofida.
Boratsitning asosiy belgilari, uning kristallarining qiyofasi, Yuqori darajada 
qattiqligi va solishtirma og‘irligining biroz balandligidir. Rentgenogrammadagi 


230 
asosiy chiziqlari: 3,04; 2,72; 2,07. Dahandam alangasida ancha oson erib, oq emal’ 
sharchaga aylanadi va alangani yashil rangga bo‘yaydi. HCl da sekin eriydi.
Sun’iy yo‘l bilan boratsitni MgO va H
3
BO
3
eritmasini, ortiqcha MgCl
2
va 
NaCl da, hamda Na
2
B
4
O
7
ni MgCl

va H
2
O bilan bosim ostida 280°C gacha 
qizdirib, sekin-asta sovutish yo‘li bilan olish mumkin.
Boratsit tuz konlarida karnallit, sil’vin, galit, gips, angidrid va boshqa 
minerallar bilan birga topiladi. Boratsit birlamchi suvli magniy boratlarining
metamorfizm jarayonida, suvsizlanish yo‘li bilan paydo bo‘lgan bo‘lsa kerak. 
Germaniyadagi Stasfurt va Lyuneburg konlaridan topilgan.
Nurash jarayonida suvni yutib, tolasimon qiyofaga kiradi.
Boratsit bura va bor kislotasi olish uchun ishlatiladi.

Download 6.19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling