Liston davlat universiteti

4. Nasaf faqihlari

• 
  Najmiddin Abuhafs Nasafiy
  

Najmuddin Abu-Hafs Umar ibn Muhammad an-Nasafiy (461-537 h.y) Hanafiy mazhabining yirik namoyondalaridan biri, fiqh, usulul-fiqh, tafsir, hadis, kalom ilmlari, arab tili va adabiyoti bo‘yicha salohiyatli va iqtidorli olim edi, qur’onni yoddan bilardi.
U fiqh ilmini Sadrul-islom Abul-yusr Muhammad Bazdaviydan o‘rgangan va o‘g‘li Abullays Ahmad (al-Majd an-Nasafiy)ni faqihlik darajasiga etkazib tarbiyalagan. Sam’oniy yozishicha u aljomi’us-sag‘iyrni nazmga kiritgan. Hidoya muallifi o‘zining ba’zi bir asasrlarini uning nazaridan o‘qib o‘tkazgan.
Uning asarlaridan 20 jildlik tanlangan she’rlar to‘plami, «al-Qand fi ulamoi Samarqand», «Buxoro tarixi» va «Kitobul-mavoqiyt» bo‘lib, Hanafiy mazhabida ishlatilgan fiqhiy atamalarni izohlash maqsadida «Tilbatut-talaba» nomli kitob yozgan². Manbalarda uning asarlari soni yuzga yaqin deb ko‘rsatilgan. Ulardan «Tafsiyrut-taysiyr», «al-aqoid an-nasafiya» va boshqalar mashhurdir.

• Burhon Nasafiy

Muhammad ibn Muhammad Abul-Fazl al-Burhon-an Nasafiy atoqli imom, yuksak fazilatlar egasi, tafsir, hadis, usul va kalom ilmlari sohasida yirik olim edi.
Ilmulxilof mavzuida u yozgan «Muqadima» mashhur bo‘lib, kalom ilmi bo‘yicha ham kitob yozgan, imom Roziyning «Attafsirul-kabiyr»ini qisqartirgan. U, 600 hijriy yili tug‘ilib, 679 yil vafot etgan va rivoyatga binoan Abu Hanifaning qabri yonida dafn etilgan. Laknaviy akoid bo‘yicha Umar Nasafiyning kitobini uning qalamiga mansub deb biladi.

• 
  Qozi Abu Ali Nasafiy
  

Husayn ibn Xizr al-Qoziy Abu Ali an-Nasafiy fiqh ilmini Abu Bakr Muhammad ibn Fazldan ta’lim oldi.
Qozi Abu Ali fiqh bo‘yicha o‘z davrining imomi bo‘lib, «Favoid» va «Fatovo» nomli asarlar yozgan. U, ko‘p shogirdlarni samarga etkazib, undan ko‘p kishilar rivoyat qilganlar. U sakson yoshlarida 424 h yili Buxoroda vafot etib Kaloboz qabristonida dafn etilgan.