Maktab yoshidagi bolalar jismoniy tarbiyasi uslubiy
Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilarning siyoat-
Download 165.78 Kb.
|
Maktab yoshidagi bolalar jismoniy tarbiyasi uslubiy-fayllar.org
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.5. Ilmiy-amaliy va dastur mezonlari negizi. Jismoniy tarbiyani o‘rganadigan maxsus fanlar
|
Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilarning siyoat-
salomatligini mustahkamlash uchun davlat oldidagi javobgarlik. Shifokor va pedagog nazoratining majburiyligi hamda birligi. Jismoniy mashqlar shunday vositaki, ular to‘g‘ri qo‘llanilgan sharoitlardagina sog‘lomlashtiruvchi samara beradi. Jismoniy mashqlarni noto‘g‘ri, no‘noqlik bilan qo‘llash sihat-salomatlikka putur yetkazishi mumkin. Shu munosabat bilan jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanuvchilarning yoshi, jinsi, biologik xususiyatlari va sihat-salomatligini hisobga olish zarur. Jismoniy tarbiya tizimida vrach nazorati kishi organizmida ro‘y berayotgan o‘zgarishlarni qayd etish bilangina chegaralanib qolmasligi kerak. Maxsus pedagogik kuzatishlar bilan bir qatorda shifokor nazorati shunday obyektiv mezonki, biz unga qarab jismoniy mashqlar bilan mashg‘ulot paytida ana shu mashg‘ulotlarning ijobiy yoki salbiy ta’siri to‘g‘risida hukm chiqarish, jismoniy tarbiya metodlarini o‘zgartirish va takomillashtirishimiz mumkin. Shifokor nazoratining ma’lumotlari jismoniy tarbiya praktikasida o‘z ifodasini topib, jismoniy tarbiyani to‘xtovsiz 12
xonasidagina emas, balki asosan gimnastika zalida, stadionda, chang‘i stansiyasida, suzish basseynlarida amalga oshirishi kerak. U o‘zining kuzatishlarini jismoniy mashq mashg‘ulotlari jarayoni bilan bevosita bog‘lab o‘tkazishi lozim. Jismoniy tarbiya tizimining sog‘lomlashtirish yo‘nalishi tamoyili shifokor, pedagog bilan mashq qiluvchining hamisha yaqindan ijodiy hamkorligini talab etadi. 2.5. Ilmiy-amaliy va dastur mezonlari negizi. Jismoniy tarbiyani o‘rganadigan maxsus fanlar Jismoniy tarbiya g‘oyat rang-barang hodisa bo‘lib, sog‘lomlashtiruvchi fanlar uchun ham, ijtimoiy fanlar uchun ham qiziqarlidir. Jismoniy tarbiya uchun markaziy, o‘ziga xos g‘oya, yuqorida aytib o‘tilganidek, insonning jismoniy rivojini maqsadga muvofiq ravishda boshqarishdir. Bu fan sohalarini ikki guruhga bo‘lish mumkin. Bu fanlarga: jismoniy mashqlar fiziologiyasi, dinamik anatomiya, biomexanika, jismoniy mashqlar bioximiyasi, jismoniy mashqlar gigiyenasi, shifokor nazorati, davolash jismoniy madaniyati kiradi. Bu fanlarga jismoniy mashqlar fiziologiyasi, dinamik anatomiya, biomexanika, jismoniy mashqlar bioximiyasi, jismoniy mashqlar gigiyenasi, vrach nazorati, davolash jismoniy tarbiyasi kiradi Jismoniy tarbiyani o‘rganadigan barcha ilmiy fanlar tegishlicha, umumiy fanlar ichki qonuniyatlarining tabaqalashuvi mahsuli sifatida paydo bo‘ldi. Masalan, jismoniy mashqlar fiziologiyasi – umumiy fiziologiya shohobchasi, biomexanika, biofizikadan kurtaklanadi, jismoniy tarbiya sotsiologiyasi O‘zbekiston tarixi bilan bevosita bog‘liq. Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasining o‘zi – bu ixtisoslashtirilgan pedagogika fanidir. 13
tomonini, mazkur fanga xos tomonini o‘rganadi. Lekin ayrim fanlar tomonidan olingan faktlar qanchalik chuqur va ahamiyatli bo‘lmasin, ulardan birortasi jismoniy tarbiya ijtimoiy ideallarini muvaffaqiyatli amalga oshirish mumkin bo‘lishi uchun pedagogik ta’sir o‘tkazishini qanday ko‘rish kerak, degan savolga mukammal javob bera olmaydi. Jismoniy tarbiya tizimi barcha davlat va jamoat tashkilotlari hamda muassasalar, maktablar, oliy o‘quv yurtlari, jismoniy tarbiya kollektivlari va boshqalar uchun foydalanish majburiy bo‘lgan yagona davlat dasturlari va o‘quv qurollari bilan ta’minlangan. “Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testlari jismoniy madaniyat harakatini rivojlantirishda muhim tarixiy voqeadir. “Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testlari to‘g‘risidagi nizomda jismoniy tarbiya tizimining asosiy nazariy, metodik va tashkiliy qoidalari aks ettirilgan. Majmua – mamlakatimizda jismoniy tarbiya sohasidagi barcha dasturlarning negizi hisoblanadi. O‘zbekistonda jismoniy tarbiyani tashkil etishning ikki: davlat va jamiyat – havaskorlik shakli mavjud. Jismoniy tarbiya tadbirlari amalga oshiriladigan davlat tashkilotlariga quyidagilar kiradi: tug‘ruqxonalar, bolalar yaslilari, bolalar bog‘chalari, o‘rta maktablar, maktab- internatlar, akademik litseylar, kollejlar, oliy o‘quv yurtlari, armiya va flot, sanatoriyalar, dam olish uylari, davolanish muassasalari. Bu davlat muassasalarida jismoniy tarbiya odatda, majburiy tartibda amalga oshiriladi. O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar 1. O‘zbekistonda jismoniy tarbiya tizimi qanday tuzilgan? 2. Jismoniy tarbiya tizimining umumiy tamoyillari haqida nimalarni bilasiz? |
