Bu usulning afzalligidan seriyali, yirik seriyali va ommaviy ishlab
«Aniqlikka erishguncha ishlov berish va o’lchash» usuli quyidagi afzalliklarga ega:
–noaniq dastgohlarda aniq ishlov berishga erishiladi; tanavorga noaniq dasgohda ishlov berilganda, yuqori malakali ishchi bu usul yordamida tanavor xatoligini aniqlashi va yo’qotib to’g’rilashi mumkinligi;
–mayda tanavorlar partiyasiga ishlov berilganda, ushlanuvchi o’lchamlarning aniqligiga keskich asbob eyilishini ta’sirini yo’qotish, bu usul bilan asbob holatini aniqlab, asbob eyilishiga bog’liq bo’lgan talab asosida kerakli tuzatishlar kiritilganligida;
–noaniq tanavorlarda qo’shimlarni to’g’ri taqsimlashga erishilishi va ishga yaroqsizlik poydo bo’lishining oldi olinishi;
–kichik o’lchamga ega bo’lgan tanavordan rejalash (razmetkalash) natijasida ishga yaroqli bo’lgan detalь olish mumkinligi;
–ishchini, murakkab va qimmatbaho moslama ishlatish (konduktor-moslamalarga o’xshash), aylanuvchi va bo’luvchi moslamalar va boshqalardan ozod qilinishi;
–teshik markazlari va ishlanuvchi yuzalarning o’zaro joylashuvi rejalash asosida aniqlanishi.
|
8-Mavzu. Mashinasozlikda aniqlikni tekshirish va baholash usullari:
|
|
Matematika statistikasi bo’yicha texnologik tizimda sodir bo’luvchi barcha xatoliklar uch guruh xatoliklarga birlashtiriladi. Bular: sistematik doimiy xatoliklar, sistematik o’zgaruvchan xatoliklar va tasodifiy xatoliklar.
Sistematik doimiy xatoliklarga: texnologik tizimning geometrik, kinematik va asbobni o’lchamga sozlash xatoliklarini kiritish mumkin.
Sistematik o’zgaruvchan xatoliklarga: texnologik tizimning haroratdan deformatsiyalanishi va keskich asboblarining o’lchamli eyilishi va boshqalar.
Tasodifiy xatoliklarga: ishlanuvchi zagotovkalar partiyasining kesib tashlanuvchi qatlamlarining turli o’lchamda kelishi, har bir tanavor sirti bo’ylab qattiqligining har xilligi tufayli texnologik tizim elementlari deformatsiyalanishining o’zgaruvchanligi, noma’lum ichki kuchlanishining mavjudligi, o’rnatuv, o’lchash xatoliklari va boshqa xatoliklarni kiritish mumkin.
Tasodifiy xatoliklarga: ishlanuvchi zagotovkalar partiyasining kesib tashlanuvchi qatlamlarining turli o’lchamda kelishi, har bir tanavor sirti bo’ylab qattiqligining har xilligi tufayli texnologik tizim elementlari deformatsiyalanishining o’zgaruvchanligi, noma’lum ichki kuchlanishining mavjudligi, o’rnatuv, o’lchash xatoliklari va boshqa xatoliklarni kiritish mumkin.
Detallar to’plamiga (partiyasiga) sozlangan dastgohlarda ishlov berilgan paytda tasodifiy xatoliklar ta’siri natijasida har bir tanavorning haqiqiy o’lchami tasodifiy kattalik bo’lib, ma’lum oraliqlar chegarasida har xil qiymat abul etishi mumkin.
Tabiiy taqsimot qonuni (Gauss qonuni).
Tabiiy taqsimot egri chizig’ining tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega:
, (2.1)
bunda; -o’rtacha kvadrat og’ish, quyidagi formuladan topiladi:
= yoki
= , (2.2)
Zagotovkalarga har xil sharoitlarda ishlov berishda ularning haqiqiy o’lchamlarining taqsimlanishi (yoyilishi) ham turli matematik қonunlarga bo’ysunadi, ammo mashinasozlik texnologiyasida katta ahamiyatga ega bo’lgan qonunlar quyidagilardir:
1. Tabiiy taqsimot qonuni (Gauss qonuni).
2. Simpson –teng yonli uchburchak qonuni.
3. Teng ehtimollik қonuni.
4. Ekstsentrisitet qonuni (Reley yoki Maksvell qonuni)
5. Yuqorida sanalgan qonunlar kombinatsiyasi.
8-mashg’ulot bo’yicha xulosa.
Matematik statistikaning uchta omili: sistematik doimiy, o’zgaruvchan va tasoddifiy xatoliklar ichiga kiradi.
2. Sozlangan dastgohlarda ishlov berilgan detallar to’plamining haqiqiy o’lchamlarining taqsimot maydonining yoyilmasi Gauss qonuniga bo’y sunadi.
Bu qonun 0,27% xatoligi bilan o’ta aniq va tasodifiy xatoliklarni tekshirish uchun qulay hisoblanadi.
3. Gauss qonunini 8...10 kvalitet aniqlikdagi detallar o’lchamlarining xatoliklarini boholashda qo’llash maqsadga muvofiqdir.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
