Materiallarni chiqim qilish paytida qanday baholash usullari qoʻllaniladi va ularni tavsiflang? №4 «Tovar-moddiy zaxiralar»

Asosiy vositalar obektining dastlabki qiymati qanday aniqlanadi? 
1) Dastlabki qiymati bo‘yicha baholash usuli. Asosiy vositalar 
buxgalteriya hisobiga dastlabki qiymati bo‘yicha, ya’ni ularni sotib 
olish, qurish va tayyorlash uchun qilingan haqiqiy xarajatlar bo‘yicha 
qabul qilinadi:
a) korxona ustav kapitaliga ta’sischilar tomonidan qo‘shilgan ulushlar – 
tomonlarning kelishuvi bo‘yicha; 
b) korxonaning o‘zida tayyorlangan hamda boshqa korxonalar va shaxslardan
sotib olinganda – barpo etish (qurish, qo‘shimcha qurish va h.k.) yoki ushbu
obyektlarni sotib olish bo‘yicha qilingan haqiqiy xarajatlardan kelib chiqqan
holda, to‘langan va qoplanmaydigan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni

---

hamda tashib keltirish, montajlash, o‘rnatish, ishga tushirish va aktivni ishchi 
holatiga keltirish bilan bog‘liq istalgan boshqa xarajatlarni ham qo‘shgan holda; 
d) boshqa korxonalar va shaxslardan tekinga hamda davlat 
organlarining subsidiyasi sifatida olinganda – kirim qilish sanasidagi bozor
bahosi yoki qabul qilish – topshirish hujjatlarida ko‘rsatilgan 
qiymat bo‘yicha baholanadi. 
124-savol
Asosiy vositalar obektining qoldiq qiymati qanday aniqlanadi? 
2) asosiy vositalarning qoldiq qiymati ularning dastlabki qiymatidan eskirish
summasini ayirish yo‘li bilan aniqlanadi. Qoldiq qiymat asosiy vositalarni
hisobda haqqoniy baholash uchun qo‘llanilib korxona balansida ham ular qoldiq 
qiymat bo‘yicha aks ettiriladi.
Vaqt o‘tishi bilan asosiy vositalarni qoldiq qiymati hozirgi sharoitda sotib
olingan yoki barpo qilingan, shunga o‘xshash asosiy vositalar qiymatidan farq
qiladi. Ushbu farqni bartaraf etish uchun asosiy vositalar har yili birinchi
yanvar holatiga qayta baholanib, ularning tiklash qiymati aniqlanadi. 
125-savol