Mavzu. Uglevodorod xom ashyosini piroliz qilish jarayonlari

Birikish reaksiyalari. 
Radikallar toʻyinmagan uglevodorod molekulalariga qo’shbog’i (yoki 
uchbog’i) orqali qoʻshilishi mumkin, masalan: 
CH
3
+ CH
2
=CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
Bog’ning davom etish reaksiyalari. Bog’ning davom etishi quyidagi 
mexanizmlar bo’yicha borishi mumkin: 
1. Izomerlanish reaksiyasi 
2. Parchalanish reaksiyalari 
Izomerlanish reaksiyalari 

---

Jarayon davomida uglevodorod radikalining izomerlanishi mumkin, bu 
vodorod atomini erkin valentlikka ega bo'lgan faol uglerod atomi tomonidan 
molekulyar abstraksiyasidir: 
CH
2
=CH
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
=CH
CH
CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
Parchalanish reaksiyalari: 
Olefinlarni hosil qilishning muhim mexanizmi β-emirilish mexanizmidir. 
CH
3
• dan katta boʻlgan uglevodorod radikallari faol uglerod atomiga nisbatan 
β holatda bogʻlanish uzilishi bilan parchalanadi. C–C aloqalari C–H aloqalariga 
qaraganda ko'proq uzilishi kuzatiladi. Misol uchun, 
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
CH
CH
2
CH
3
CH
3
CH
2
CH
2
+ CH
2
CH
CH
2
CH
3
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
CH
CH
2
+ CH
3
Zanjirning uzilishi. Ochiq tutashuv quyidagi sabablarga ko'ra yuzaga keladi: 
1. Rekombinatsiya reaksiyalari; 
2. Disproporsiyalanish reaksiyalari. 
Rekombinatsiya reaksiyalari: 
Ushbu reaksiyada ikki radikal birikishi kuzatiladi, misol uchun: 
2CH
3
CH
2
CH
3
CH
2
CH
2
CH
3
Reaksiyaning faollashuv energiyasi nolga yaqin, lekin ikkita vodorod atomi 
va, ehtimol, vodorod atomi va CH
3
• radikalining rekombinatsiyasida rekombinatsiya 
faqat uch karra to'qnashuv natijasida sodir bo'ladi va uchinchi to'qnashuvning roli. 
zarracha, bog'lanish hosil bo'lganda chiqarilgan energiyaning bir qismini olib 
tashlashdir.