Microsoft Word 77 r nigmatov doc

O‘zgarmas dinamika. Dinamik gradatsiya. O‘zgarmas dinamika 
tushunchasi bu tovush kuchini, ya’ni dinamik gradatsiyani berilgan vaqtda 
barqaror saqlash. 
Yaqin kuchga ega bo‘lgan dinamik gradatsiyalarni almashuvi ravon emas 
(creshendo, diminuendo), balki pog‘ona-pog‘ona bo‘lishiga musiqa adabiyotida 
ko‘plab misollar bor. Bu hollarda dinamik belgilar chegarasi aniq va farqli 
bo‘lishi jamoada ularni to‘g‘ri ijro etilishi faqat dinamik gradatsiya 
tushunchalarini mukammal o‘rganib egallangan orkestrda erishiladi. 
Quyida berilgan ritm dinamik tizim asosida alohida akkordlar va katta 
bo‘lmagan kadans tuzilmalarini ijro etish uchun mashq materiallari: 

---

 
25 
Dinamik gradatsiya mashqlarini ijrosi orkestrning dinamik diapazoninig 
kengaytirishga ko‘mak berib, uning ijro imkoniyatlarini o‘stiradi.
Sekin-asta o‘zgaruvchi dinamika – dinamikaning kengroq tarqalgan 
xillaridan bo‘lib, turli uzunlikka ega bo‘lgan, ravon dinamik kuchayishlar va 
susayishlar, jadallik xos bo‘lgan barcha janrdagi asarlarda mavjud. 
Musiqachilardan o‘z nafas imkoniyatlarini taqsimlash, dinamikaning 
jadalligini muvofiqlashtirish, dinamik graditsiyalarni bir vaqtda o‘zgarishini 
kuzatish talab qilinadi.
Mashqlar sxemasi: 
Keskin o‘zgaruvchi dinamika. Musiqa adabiyotida ko‘plab keskin, kontrast 
dinamik taqqoslashlarini uchratish mumkinki, ular sub. p (subito piano) – keskin 
past ovoz va sub. F (Subito forte) – keskin baland ovoz. Bu dinamika turiga 
aksentlar ham aloqador 
(lotincha Accentus – urg‘u, ta’kidlash) biror 
tovush yoki akkordni qattiq chalish. 
Sforsando (sfz, sf, fz) – tovushni yoki akkordni keskin va qo‘qqisdan ajratib 
ko‘rsatish.