Microsoft Word 77 r nigmatov doc

Partitura va partiyalarda qo‘llaniladigan belgilar 
Partitura va partiyalarda ko‘plab yoki gohida uchrab turadigan musiqa 
belgilari bilan amaliyotda ijrochi-o‘quvchilar doim muomalada bo‘ladilar. 
Xususan, qo‘llaniladigan belgilar va ishoralar quyidagicha: 
Biror taktni aynan qaytarish uchun nota yozuvida belgi qo‘yiladi. 

---

 
19 
Ikki taktni aynan qaytarish uchun nota yozuvida 
belgi qo‘yiladi. 
Taktning birinchi hissasini (zarbini) ketma-ket qaytarish uchun notalar 
o‘rniga belgi yoziladi. 
Taktning ichida balandligi va uzunligi bir xil bo‘lgan notalarni ko‘plab 
takrorlanishi qo‘yidagicha: 
Musiqa asarlarining alohida katta bo‘laklarini qaytarish, takrorlash, 
zaruratlarida 
belgilari qo‘llaniladi. 
Da capo – boshidan; 
D’ al segno – belgidan; 
al segno – belgigacha; 
al fine – oxirigacha kabi so‘zlar orqali takrorlashlar ifodalanadi. 
 
 
 

---

 
20 
Musiqa atamalari 
Orkestr partiyalarida ko‘plab chet tillarida nomlanadigan atamalar va 
ishoralar (musiqiy belgilar) uchrab turadi. 
Con sordini surdina bilan, senza sordini – surdinasiz, (italyancha sordo – 
sekin, past) cholg‘u asboblar tovushini pasaytirish uchun qo‘llaniladigan maxsus 
moslama. Surdina misli asboblardan truba, trombon va valtornalarda, yog‘ochli 
asboblardan goboy, fagotlarda qo‘llaniladi. 
Solo, soli (italyancha solo – bir, yakka) – bir ijrochining yakka yoki bir 
turdagi asboblar guruhining ijro etishi: orkestrda eng muhim partiya, parcha. 
Tutti (italyancha tutti – hamma) – musiqa asarining orkestrdagi hamma 
musiqachilar tomonidan ijro etilishi. 
Frullato – ijro usuli tremologa o‘xshatib tovushlarni tez almashinuvi 
(fleyta, truba, valtorna va boshqa asboblar). 
Glissando (italyancha glissand – sirg‘anib) – bir tovushdan ikkinchi 
tovushga tepaga, pastga tez sirg‘anib o‘tish (trombon, valtorna, truba, kornet, 
klarnet, saksofon, ksilofon, litavra, marimba). 
Coperto – yopiq, aperto – ochiq. Coperto termini pasaytirilgan ma’noda, 
zarbli cholg‘ularda surdina qo‘llaniladigan holatda tovushlar pasaytiriladi. 
Litavrachi sopertoda teri qoplamani ustini flapel (ipdan yoki jundan to‘qilgan 
yengil mato) bilan yopib tovushni pasaytiradi. Agar soperto kichik baraban