Microsoft Word биологик ҳимоя қилиш кулланма 2015

 
Ғўза битлари ва бошқа сўрувчи зараркунандаларнинг 
табиий кушандалари 
Ғўза битлари ва бошқа сўрувчи зараркунандалар билан 50 га 
яқин 
афидофаг 
ва 
энтомофаглар 
озиқланади. 
Айниқса 
кокцинеллидлардан етти нуқтали (Coccinella septempunctata), 
ўзгарувчан 
(Adonia 
varilgata), 
ўнбирнуқтали 
(Coccinella 
undecimpunсtata) хонқизи қўнғизлари, олтинкўзлардан оддий 
(Chrysopa cornea), еттинуқтали (Ch. septempunctata), сирфидлар 
(гинг пашша) дан яримойсимон (Metasyrphus corollae) (42-расм), 
ҳoшияли (Episyrphus balteatus), кенгпешона (Scaeva pyrastri), 
безакли сферофория (Sphaerophoria scripta), левкопислар (Leucopis 
ninae, L. caucasica), йиртқич қандалалар (Campylomma verbacsi, C. 
diversicornis, Deraeocoris punctulatus, Nabis palifer) ва бошқалар 

---

26 
ғўза битлари ҳамда бошқа сўрувчи зараркунандаларга қирон 
келтиради. 
Campylomma verbаcsi (Hemiptera туркуми, Miridae оиласи). 
Йиртқич қандалалар танасининг устки қисми оқиш-қўнғир, сарғиш, 
танасининг ўлчами 2,6-3,1 мм. Зоофаг, асосан ғўза майдонларида 
йиртқич сифатида ҳаёт кечириб, беда бити, полиз бити, озроқ ғўза 
катта яшил бити ва ўргимчаккана билан озиқланади. Кампиломма 
ўсимлик битларини 2-3%, ўргимчаккана миқдорини эса 5-10% гача 
камайтиради (Махсумов, Нарзиқулов, 1981).
Кампиломма айниқса ғўзада ўргимчаккана сони кўпайган июл-
август ойларида оммавий кўпаяди. Қандала йилига бир неча авлод 
бериб, тухум фазасида қишлайди. Қишловдан март ойи охири ва 
апрелда чиқади. Бу кампиломма турининг ҳаёт кечириши етарлича 
ўрганилмаган. 
Campylomma diversicornis (Hemiptera туркуми, Miridae оиласи) 
– йиртқич зоофаг. Бу самарали энтомофаг ғўза майдонларида 
ўсимлик битлари, тамаки трипси ва ўргимчаккана билан фаол 
озиқланади. Олдинги турга ўхшаб, C. diversicomis ҳам тухум 
фазасида 
қишлайди. 
Унинг 
сони 
ғўзада 
сўрувчи 
зараркунандаларнинг сони ошган сари кўпая боради ва бошқа 
йиртқич қандалалар билан бирга зараркунандалар сони кўпайишига 
тўсқинлик қилади.