Microsoft Word shaytanat4 ziyouz com doc
Download 5.08 Kb. Pdf ko'rish
|
Shaytanat 4- kitob (2)
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
154 dalolat bergan edi. Zohid adolat xususida fikr yuritguday bo‘lsa, bahor faslini ko‘z oldiga keltiradi. «Bahor ham, adolat ham beqaror, — deb o‘ylaydi u. — Ularni intiqib kutasan, endi ko‘z quvonib, ko‘ngil yashnagan paytda ikkovi ham odam zotiga xoinlik qiladi». Zohidning bunday fikr qilishi bejiz emas. Bahor o‘z o‘rnini jazirama yozga bo‘shatgani kabi adolat ham chekinib, nohaqlik ro‘parasida ojiz bo‘lib qoladi. Bahor bilan adolatning faqat ramziy ma’nodagina o‘xshashligi mavjud. Aslida esa bahorning kelib-ketishi inson hukmida, yoki istagida emas, tabiatning o‘zgarmas qonuni ekanini hamma biladi. Bahordan farqli o‘laroq, adolat tabiat hukmida emas, balki u inson aql-idroki, irodasi, maqsadi yo‘lidagi xatti-harakatiga bog‘liq. Inson bolalari istasalar adolat qiladilar, istamasalar — yo‘q. Adolatga yetganlarida suyunadilar, nohaqlik jariga qulasalar faryod chekadilar. Kechagi quvonchlarini unutib, «bu dunyoda adolat yo‘q!» deb nolalar qiladilar. Shunday onda «Birodar, nohaqlik jari labida o‘zingiz yurdingiz, o‘zingiz toydingiz, o‘zingiz quladingiz. «To‘g‘ri yo‘ldan yuring», deyilsa «menga shunisi ma’qul» dedingiz. Hadeb jar yoqasida yuradigan kimsa har qancha ziyrak, har qancha tiyrak, chaqqon bo‘lmasin, bir kunmas bir kun baribir qulaydi...» deb ko‘ring-chi? Zohid bular haqida ko‘p fikr yuritgan. Jinoyat qilib qo‘yib, aybini bo‘yniga olmay «Men tuhmatga qoldim», deb zorlanuvchilarni ko‘rganida ularga jar yoqasida yurmoqning xavfli ekanini tushuntirmoqchi ham bo‘lgan. Keyinchalik esa bu harakatidan natija chiqmasligini bilib, bas qilgan edi. Bahorning xush yoquvchi havosidan ko‘ngli yorishgan Zohid hozir bularni o‘ylamas, xayoli Hamdam Tolipovning taklifi bilan band edi. Garchi «qornim to‘q», deb taklifni rad etsa-da, ma’rakani bir tamosha qilgisi keldi. «Har holda Asadbek akalik maqomida turib mehmonlarni kutsa kerak, — deb o‘yladi u. — Asadbek tanigan-tanimagan, ma’rakaga taklif etilgan-etilmagan necha yuz to‘q odam ta’zim qilib keladi. Bularning orasida qanchasi umrida Mahmud Ehsonovni bir marta ham ko‘rmagan. Lekin oshga kelaveradi. «Osh yegani keldim», demaydi, «marhumning hurmati», deydi. Aslida shu oshni yemasa ochdan o‘lmaydi. Maqsad — osh yeyish emas, balki Bek akalariga bir ko‘rinish berib qo‘yish. Gapdan gap chiqsa, bu niyatni ham tan olmaydilar. «Marhumning hurmati» deb tirjayib turaveradilar. Qiziq, marhumning hurmatini osh belgilaydimi? Uch yuz kilo guruch damlansa — o‘likning hurmatiga gap yo‘q! Yuz kilo damlansa hurmat sal mundayroq, ellik-o‘ttizda esa shunga yarasha. «Yigirma oshi» berilmasa marhumning hurmati umuman yo‘q bo‘ladimi?.. Akam o‘lganlarida o‘n besh kilo guruch damlab osh damlaganidik. Demak, hurmat ham salkam nol ekanda?..» Bu fikr Zohidning o‘ziga malol kelib, peshonasini tirishtirdi. Yurishdan to‘xtadi. Esida bor, akasining janozasini o‘qishdan oldin imom bir oz ma’ruza qilib, «Islomda yigirma, qirq, yil oshi degan gaplar yo‘q, bid’atlardan qochingizlar», deb ogohlantirdi. Har narsaga rozi bo‘laveradigan otasi bu da’vatga ham ko‘ndi. Ammo tog‘asi «Voy pochcha, guvala ko‘mganimiz yo‘q-ku, chog‘ingiz kelmasa men beray oshni», deb g‘ashga tekkach, mahalla bilan maslahatlashib, o‘n besh kilo osh damlatgan edi. «Sabzi to‘g‘rash» degan marosimga kelgan imomni ko‘rib Zohid «O‘sha kuni shunchaki bir gapirib qo‘ygan ekan-da», deb o‘yladi. Ammo imom uzatilgan choyni olmagach, gapiga diqqat bilan quloq tutgan edi. «Birodar, imomning gapini olmas ekansiz, nima qilardingiz janoza o‘qitib?» Bu gapni eshitib otasining rangi oqarib ketgan, Zohidning badanida ham g‘alati titroq uyg‘ongan edi. «Biz bilib aytamiz, bilmasak, salla-choponni sizga o‘xshagan «dono»larga topshirib, yelkaga ketmonimizni tashlab jo‘navoramiz. Beradurgan oshingizning mar-humga nafi bormi? Nafi bo‘lsa mayli, o‘n besh emas, yuz ellik kilo guruch damlang. «Ehson qilish |
