N. A. Tashpulatova

granulematoz periodontit.

Surunkali periodontitning huruji. Kasallikning klinik ko‘rinishi o‘tkir periodontitga o‘xshab ketadi. Bunda bemorda doimiy og‘riq, yumshoq to‘qimalar shishishi, limfa tugunlarining kattalashishi, tish- ning biroz qimirlab qolishi, tish atrofidagi o‘tuv burma paypaslab ko‘rilganda og‘riqliligi kuzatiladi. Bemor holsizlanib boshi og‘riydi, uyqusi yo‘qoladi, tana harorati ko‘tariladi. Rentgenogrammada surun- kali periodontitning biror turi aniqlanadi.
PERIODONTITLARNI DAVOLASH
O‘tkir periodontitlarni davolash
O‘tkir periodontitni davolash usuli nafaqat kasallikning klinik ke- chishiga balki kasallikni keltirib chiqargan sababga ham bog‘liq.
O‘tkir periodontit kimyoviy ta’sir oqibatida kelib chiqqan bo‘lsa, koronka va ildiz qismidagi pulpani olib tashlash lozim. O‘tkir perio- dontit ildiz kanaliga kislota, ishqor, kuchli antiseptiklarni kiritish oqi- batida kelib chiqqan bo‘lsa, ildiz kanalida teskari ta’sir etuvchi mod- dalar bilan ishlov berish kerak bo‘ladi. Ildiz kanaliga 3% perikis vodorod, 1:5000 li furatsillin eritmasi, fermentlar (trepsin, ximotrep- sinlar) bilan ishlov beriladi. Ildiz kanalida 1-2 kunga evgenol, qalam- pir moyi bilan turunda vaqtinchalik plomba ostida qoldiriladi. Agar 2 kun ichida tish bezovta qilmasa, perkussiya og‘riqsiz bo‘lsa, ildiz kanali ildiz uchigacha plombalanadi va doimiy plomba qo‘yiladi. Agar tish 2 kun ichida og‘risa vaqtinchalik plomba olib tashlanadi va ildiz kanallariga qaytadan ishlov berilib muolaja takrorlanadi. Bun­day hollarda periodont yallig‘lanishini samarali davolash uchun fizio- terapiya usullaridan foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
O‘tkir periodontitda yallig‘lanish reaksiyasi va ekssudatning orti- shi natijasida tish atrofidagi shilliq parda qizaradi, shishadi. Bunday hollarda turbinali bor mashina yordamida tish bo‘shlig‘i ochiladi va ekssudatning oqishini ta’minlash maqsadida tishni ochiq holda qoldi- rish kerak bo‘ladi. Bemor og‘zini gipertonik eritmalarda chayishi va ovqatlanishdan avval tish bo‘shlig‘ini paxtali tampon bilan berki- tishi kerak bo‘ladi. Bemorning ikkinchi marta kelishida ildiz kanal- lariga mexanik va ximik ishlov berilib, antiseptik vosita bilan vaqtin- chalik plomba qo‘yiladi. Bemorning uchinchi marta kelishida vaqtin- chalik plomba olinib, ildiz kanallari plombalanadi va doimiy plomba qo‘yiladi.
Shikastlanish ta’sirida kelib chiqqan o‘tkir periodontitni davolash ta’sir etuvchi shikastni aniqlash va uni bartaraf etishdan boshlanadi. Qolgan davo simptomatik.
Surunkali periodontitlarni davolash
Surunkali periodontitni davolash og‘riqsiz kechadi. Surunkali pe­riodontitlarni muvaffaqiyatli davolash uchun ildiz kanallari o‘tuvchan bo‘lishi kerak. Surunkali fibroz periodontitda ildiz kanali apikal te- shikkacha, surunkali granulyatsiyalovchi va granulematoz periodon- titda ildiz apikal teshigidan oshirib plombalanadi.
Bemorning birinchi kelishida kariyes kovagiga ishlov, shakl berilib, pulpa bo‘shlig‘i kengaytirilib, pulpekstraktor yordamida chirigan, par- chalangan pulpa to‘qimasini ohistalik bilan bosqichma-bosqich chi- qariladi. Tozalangan ildiz kanali antiseptik modda eritmasi 2% xlora- min, 0,1% xlorgeksin bilan yuviladi, quritiladi. Ildiz kanalida anti- septik modda yoki fermentli turunda vaqtinchalik germetik plomba ostiga qo‘yiladi.
Bemorning ikkinchi kelishida vaqtinchalik plomba, turunda olib tashlanadi. Ildiz kanaliga ximik ishlov berilib quritilgandan so‘ng plombalanadi.
Periodontitni davolash jarayonidagi asoratlar
Asoratlar davolash jarayonida va davolangandan so‘ng ham kelib chiqishi mumkin. Ildiz kanaliga ximik ishlov berganda (formalin, fenol) periodontni ta’sirlash oqibatida og‘riq paydo bo‘ladi. Buni bar- taraf etish uchun evginol yoki qalampir moyi qoldiriladi yoki kaliy yod bilan elektroforez qilinadi.