N. A. Tashpulatova
Download 0.89 Mb.
|
N. A. Tashpulatova stomatologik
- Bu sahifa navigatsiya:
- Og‘iz bo‘shlig‘i
- Periodont
|
Tayanch iboralar:
Yuqori jag‘ - kalla skeletining yuz qismiga kiruvchi, juft suyak; Gaymorov bo‘shlig‘i - yuqori jag‘ tanasining ichida joylashgan, burun bo‘shlig‘iga ochiladigan havo saqlovchi bo‘shliq; Kontrforslar - zich suyak moddasidan tashkil topgan ustunlar; Pastki jag‘ - kalla skeletining yuz qismiga kiruvchi, yagona harakatlanadigan suyak; Og‘iz bo‘shlig‘i - og‘iz dahlizi va asl og‘iz bo‘shlig‘idan tashkil topgan hazm kanalining boshlang‘ich bo‘limi; Emal - tishning toj qismini qoplab turuvchi to‘qima; Dentin - tishning asosiy tayanch to‘qimasi; Sement - tish ildiz qismini qoplab turuvchi to‘qima; Pulpa - tish bo‘shlig‘ini to‘ldirib turuvchi, biriktiruvchi to‘qima bo‘lib, qon tomirlar, limfa tomirlar va nerv tolalardan tashkil topgan; Periodont - tish katagi devori bilan ildiz yuzasi oralig‘idagi bo‘sh- liqda joylashgan biriktiruvchi to‘qima; Parodont - milk, alveola o‘sig‘i, suyak usti pardasi, periodont va ildiz sementidan tashkil topgan to‘qimalar kompleksi. NAZORAT UCHUN SAVOLLAR: Yuqori jag‘ suyagi nechta qisimdan iborat? Gaymorov bo‘shlig‘i qayerda joylashgan? Pastki jag‘ nechta qisimdan iborat? Pastki jag‘ kalla skeletiga qanday birikadi? Og‘iz boshlig‘i yuqori qisimdan qanday chegaralanadi? Og‘iz bo‘shlig‘ining shilliq pardasi qanday tuzilishga ega? Og‘iz bo‘shlig‘ining shilliq pardasi qanday funksiyalarni bajaradi? Inson hayotida tishlar hecha bor chiqadi? Sut tishlar nechta? Sut tishlar tibbiyot hujjatlarida qanday belgilanadi? Sut tishlar qanday anatomik formulaga ega? Doimiy tishlar nechta? Doimiy tishlarning klinik formulasi qanday ifodalanadi? Qanday tish guruhlarini bilasiz? Har bitta tishda nechta yuza farqlanadi? Tish qanday anatomik tuzilishga ega? Tish qanday to‘qimalardan tashkil topgan? Emal qayerda joylashadi va qanday vazifani bajaradi? Dentin qanday kimyoviy tarkibga ega? Sementning qalinligi qancha? Pulpa nechta qisimdan iborat? Pulpa qanday vazifani bajaradi? Periodontal yoriq deganda nimani tushunasiz? Periodont qanday vazifani bajaradi? Parodont qanday vazifalarni bagaradi? BOB AHOLIGA STOMATOLOGIK YORDAM TASHKIL ETISH Poliklinik stomatologik yordam turli davolash profilaktika muas- salarida: viloyat, shahar, tuman stomatologik poliklinikalarda, xususiy poliklinikalarda hamda tuman shifohonalari qoshidagi stomatologik xonalarda amalga oshiriladi. Stomatologik poliklinikada quyidagi bo‘lim va xonalar bo‘lishi rejalashtirilgan: terapevtik, jarrohlik va ortopedik stomatologiya bo‘limi tish protezlash laboratoriyasi bilan. Terapevtik stomatologiya bo‘limida tish, parodont va og‘iz bo‘shlig‘i shilliq pardasi kasalliklari davolanadi. Jarrohlik stomatologiya bo‘limi- da tish va ildizlarni olish operatsiyasi amalga oshiriladi. Ortopediya bo‘limida tish va tish qatori nuqsonlari ortopedik protezlar yorda- mida tiklanadi. Ortopediya bo‘limining tarkibiga tish texnikligi laboratoriyasi va quyish sexi kiradi. Agar tumanda alohida bolalar stomatologik poliklinikasi bo‘lmasa kattalar stomatologik poliklinikasi qo- shida bolalar stomatologiya bo‘limi ortodontik xona bilan birgalikda tashkil etiladi. STOMATOLOGIK XONALARNING JIHOZLANISHI Terapevtik bo‘lim tish kasalliklarini davolash xonasi yaxshi tabiiy yorug‘lik bilan yoritilgan bo‘lib, agar bitta stomatologik ish joyi bo‘lsa 14 m2 ga teng bo‘lishi kerak. Har bir qo‘shimcha ish joyi uchun 7 m2, stomatologik uskunalar uchun 10 m2 joy qo‘shilishi kerak. Xonaning balandligi 3,3 m dan kam bo‘lmasligi, stomatologik kreslolar bir qa- torga o‘rnatilgan bo‘lishi, devorlari och rangli moyli bo‘yoq bilan bo‘yalgan, pollari linoleum bilan qoplangan bo‘lib, gigiyenik talablarga javob berishi kerak. Terapevt stomatologning xonasi quyidagi sani- tariya me’yorlarga asoslanishi lozim: stomatologning xonasida ikkita qo‘l yuvgich bo‘lib, u issiq va sovuq suv bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak. Birinchi qo‘l yuvgichda qo‘l yuvilsa, ikkinchisida stomatologik asbob-anjomlarni yuviladi. Stomatologik xona markaziy isitgich tar- mog‘iga ulangan bo‘lib, xona harorati 20°C, namligi 50-60% bo‘lishi kerak. Stomatologik kreslolar tabiiy yorug‘likka qaratib o‘rnatilishi, derazalarning kengligi polning kengligiga bo‘lgan nisbati 1:4-1:5 atro- fida bo‘lishi kerak. Buning uchun tabiiy yorug‘likdan tashqari sun’iy yorug‘likning bo‘lishini ham talab etadi. Hona luminessent lampalar bilan yoritilishi va uning yoritilish darajasi 500 lk ni tashkil etishi kerak. Terapevt stomatolog xonasida bemor uchun stomatologik kreslo, universal trubin bor mashina, tish qattiq karashlarini olish uchun appa- rat, stomatologik to‘plam va endodontik asboblar bo‘lishi lozim. Shi- fokor uchun ish joyi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: stomatologik mos- lama, kreslo, dori-darmon va xomashyolar uchun stol, shifokor uchun o‘rindiq. Stomatologik xonada hamshira va kichik tibbiy xodim uchun ham ish joyi bo‘lishi shart. Bulardan tashqari xonada xomashyo va asbob-uskunalarni saqlaydigan shkaf, zaharli moddalarni saqlash uchun (A) shkaf, kuchli ta’sir etuvchi moddalarni saqlash uchun (B) shkaflar bo‘lishi lozim. Jarrohlik xonasida agar bitta kreslo o‘rnatilgan bo‘lsa uning may- doni 23 m2 ni tashkil etgan bo‘lib, har bir qo‘shimcha kreslo uchun 7 m2 qo‘shilishini talab etadi. Bu xonada tashxisni aniqlash, davolash va tish olish operatsiyasi amalga oshiriladi. Jarrohlik xonasida stomato- logik kreslo, soya tushirmaydigan maxsus lampa, asboblar uchun stol, elektr bor mashina, tish va ildiz olish uchun asboblar bo‘lishi lozim. Tabiiy yorug‘likdan tashqari xonada sun’iy yorug‘lik ham bo‘lishi zarur. Sun’iy yorug‘lik 150 lk dan kam bo‘lmasligi, hamda xona lumi- nissent, galogen yorug‘lik manbalaridan foydalanib yoritilishi maq- sadga muvofiq. Stomatologik xonada kvars lampasi o‘rnatilgan bo‘lishi va har kuni xonani lampa yordamida kvarslash zarur. Har bir stomatologik xonada steril (qaynatilgan) asbob va bog‘lov materiallari uchun stol bo‘lishi kerak. Steril oqliklar solingan stol va steril asboblar har kuni yangilanishi kerak. STOMATOLOGIK MOSLAMALAR Bemorga malakali stomatologik yordam ko‘rsatish uchun maxsus stomatologik moslamalar zarur bo‘ladi. Asosiy stomatologik moslama- larga quyidagilar kiradi: bemor uchun stomatologik kreslo, elektrli yoki trubinali bor mashina, stomatologik moslama, shifokor uchun o‘rindiq. Bemor uchun stomatologik kresloda, bemor boshini davolovchi shifokorga qulay holatda tutib turishi uchun bosh qo‘ygich moslamasi bor. Stomatologik kreslo asosan ikki qismdan tashkil topgan. Stomato- logik kreslolarning quyidagi rusmdagilaridan foydalaniladi: KZ-2, K3- 8, 9,10, KSUI-0,1,0,3,04, KSRD-1. BOR MASHINALAR Tishlarni davolash tish qattiq to‘qimalarini charxlash tadbirini amalga oshirish bilan olib boriladi. Tish qattiq to‘qimalarini charx- lashni bor mashinalar yordamida amalga oshiriladi. Bor mashinalar- ning turi har-xil: BES 10, BK-1, BEPB-3, BPK-300, BEO-30-2 va boshqalari mavjud. Stomatologiyaning rivojlanishi stomatologik moslamalarning ham murakkablashib, stomatologik yordamni yaxshilanishiga sabab bo‘l- moqda. Stomatologik moslama o‘z ichiga avtomatik boshqariladigan kreslo, yoritgich, kompressor va og‘iz bo‘shlig‘ida turli muolajalarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan moslamalardan tashkil topgan: tish to‘qimasini charxlash, tishni karashlardan tozalash, so‘lakni so‘- rish, havo va suvni purkash, diomermokogulyator, rentgenodiagnostika va boshqalar. Stomatologik moslamalar USU-30, US-30, US30/3000, US 10, YUNIS, YUgodent, Xirodent, Kavo, Probodivarlardan foy- dalaniladi. STOMATOLOGIK ASBOBLAR Stomatologik asboblar foydalanish sohasiga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi: Terapevtik asboblar. Jarrohlik asboblari. Ortopedik asboblar Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|