N. N. Tashtemirova A. Avloniy ilmiy tadqiqot instituti

Tanga tashlashlar 
soni 
10 
100 
1000 
10 000 
“Gerb” tushishi 
hodisasi 
Soni 
7 
7 
546 
4 923 
Chastotasi 
0,7 
0,57 
0,546 
0,4923 
“Raqam” tushishi 
hodisasi 
Soni 
3 
43 
454 
5 077 
Chastotasi 
0,3 
0,43 
0,454 
0,5077 
E’tibor bergan bo‘lsangiz, kam sondagi tajribalarni o‘tkazganimizda, 
tanganing “raqam” tomoni “gerb” tomoniga qaraganda kamroq tushgan. Biroq, 
agar bu tajribalarni yetarlicha ko‘p marta o‘tkazsak, tanganing “raqam” tomoni 
tushishlari soni “gerb” tomonining tushishlar soniga yaqinlashib bormoqda. Xuddi 
shuningdek, tanganing “raqam” tomoni bilan tushishlarining nisbiy chastotasi 
“gerb” tomoni bilan tushishlarining nisbiy chastotasiga yaqinlashib bormoqda.
Bundan, yetarlicha ko‘p marta tajribalar o‘tkazilsa, tajriba natijalari, ya’ni 
tanganing “gerb” yoki “raqam” tushishi hodisalari soni ham va ularning 
chastotalari ham teng bo‘ladi, degan xulosaga kelamiz. 
Qator tadqiqotchilar tanga tashlash tajribasini juda ko‘p marta o‘tkazishgan 
va tanganing “raqam” tomoni tushishining nisbiy chastotasini hisoblab chiqishgan. 
n
m
7-rasm 

---

Quyidagi jadvalda ular o‘tkazgan tajribalarda tanga tashlashlar soni va tanganing 
“raqam” tomoni bilan tushishining nisbiy chastotasi keltirilgan. 
Tanga tashlashlar 
soni 
Tanganing “raqam” tomoni tushishining 
nisbiy chastotasi 
4040 
4092 
10000 
20480 
24000 
80640 
0,5070 
0,5005 
0,4979 
0,5068 
0,5005 
0,4923 
Bu jadvaldan ham ko‘rinib turibdiki, tanganing “raqam” tomoni bilan 
tushishining nisbiy chastotasi 
1
2
dan unchalik farq qilmayapti. 
Umuman olganda, tajriba natijalari shuni ko‘rsatadiki, bir xil sharoitda 
o‘tkazilgan ko‘p sonli tajribalar uchun kuzatilayotgan hodisaning ro‘y berish nisbiy 
chastotasi barqaror qandaydir qiymatga intiladi. Aynan shu qiymat tasodifiy