Namangan davlat universiteti sport faoliyati kafedrasi

Bolalar skeletining xususiyatlari. Bolalarda suyak usti pardasi ancha qalin 
va funksional faolligining balandligi sababli suyaklarning ko`ndalang o`sishida 
yangi suyak to`qimasi hosil bo`ladi. Ayni shu vaqtda suyak ichi bo`shlig`ining 
hajmi unchalik katta bo`lmasdan, yoshga qarab takomillashadi. Suyak 
rivojlanishining kritik davrlari 2-jadvalda ko`rsatilgan.
2-jadval  
Suyak rivojlanishining kritik davrlari 
Davrlar va ularning mohiyati  
Suyak tizimining havfli faktorlari  
Ona 
qornidagi 
davr 
(1-2-trimestr) 
to`qimalar differensiyasi
Irsiyat
Xomiladorning ovqatlanishi

---

27 
Ona qornidagi (3-trimestr) o`sish va 
differensiya, to`yintirish va
depolashtirish
Homilador xotinning ovqatlanishi
Emadigan va yasli yoshi bosqichli 
differensiya va suyak to`qimasining
Ovqatlanish Uyqu va 
bardamlik tartibi
modellanilishi
Maktab 
yoshi 
differensiyasining 
tugallanilishi, massani to`ldirish
Ovqatlanish Jismoniy 
yuklama
Bolalar suyaklari yuza tuzilishiga ko`ra taqqoslanganda to`g`ridir. Suyak 
burtiqlari suyak qotganda va unga birikkan muskullarning faoliyati boshlanganda 
rivojlanishi tugallanadi. Bola 12 yoshga yetganda, bir necha kritik davrlarni 
boshidan kechiradi va suyak to`qimasining tuzilishi va gistologik differensiyasi 
katta odam suyagining tuzilish xarakteristikasiga yaqinlashadi.
Suyaklar rivojlanishiga yordam beruvchi omillar. Suyaklarning 
rivojlanishi va yetilishishiga yetarli ovqatlanishning ahamiyati muhimdir. 
Kalsiyning oziq-ovqat moddalarida yetishmasligi yoki uning ichaklarda yomon 
surilishi vitamin D ning yetishmasligi tufayli kelib chiqadi va bunda qondagi 
kalsiy miqdori suyaklardan kalsiyning so`rilishi sababli turib qoladi, ya`ni 
suyaklarning rivojlanishi teskari tomonga burilib, osteomalyatsiya holati yuzaga 
keladi.
Suyak to`qimalarining o`sishi va qayta modellanishi bolalar uchun 
suyaklarning qon bilan ta`minlanishining ko`payishini, ayniqsa, endoxondral 
ossifikatsiya zonalarida qo`llab-quvvatlab turadi. Metafiz va epifizlarning qon 
bilan ta`minlanishi metafiz va epifiz arteriyalari orqali amalga oshadi. Qon 
plazmasidagi kalsiy miqdori normada 2,44mmol/l yoki 0,98g/l.ga teng bo`ladi. 
Kalsiy almashinuvining regulyatsiyasi va uning qondagi miqdorining doimo bir 
xilda saqlanishi, ichaklarda so`rilish protsessining o`zgarishi va buyrak 
ekskretsiyasi orqali amalga oshadi.

---

28 
Suyaklar yetilishining asosiy stimulyatori bolalarning harakat faolligi va 
muskullar tonusidir.