Noorganik kimyo kafedrasi noorganikkimyo

Kislorodning xossalari. 
1. Temir qoshiqchaga oltingugurtning nuxatday bo‘lakchasini oling. Mo‘rili shkaf tagida gaz 
gorelkasining alangasida yondiring. Yonayotgan oltingugurtning alangasi pasiga va o‘lchamiga 
ahamiyat bering. Yonayotgan oltingugurtni kislorodli bankaga tushiring. Oltingugurtri 
kislorodda va havoda yonishini izohlang. Reaksiya tenglamasini yozing. 
2. Temir qoshiqchaga bir bo‘lakcha yog‘och ko‘miridan soling alangada qizdiring va kislorodni 
bankaga tushiring. Ko‘mirning kislorodda yonishida qanday o‘zgarish kuzatiladi? 
3. Temir qoshiqchaga oz miqdorda qizil fosfor olinib, gorelka alangasida yondiriladi va 
kislorodli bankaga tushiriladi. Bu yerda ham fosforning havoda va kislorodda yonishiga 
ahamiyat bering. Fosfor yonib bo‘lgandan keyin idish og‘zini mahkamlang va hosil bo‘lgan 
mahsulotni suvda erib ketishi uchun yaxshilab chayqang. Qizil va ko‘k lakmus qogozi bilan 
fosforning yonishi natijasida hosil bo‘lgan oksid eritmasini sinab ko‘ring. Nima uchun 
lakmusning rangi o‘zgaradi? Hosil bo‘lgan fosforning oksidi oksidlarning qaysi turiga kiradi?
O‘tkazilgan tajribalar asosida kislorodning xossalari to‘g‘risida qanday xulosaga kelish mumkin? 
O‘tkazilgan reaksiyalariing tenglamalarini yozing. Indikator qanday tusga kiradi? Xuddi shunday 
tajribani ko‘mir (pista ko‘mir) bilan ham bajaring va tegishli xulosalar chiqaring. 
4. Natriyning kislorodda yonishi. 
Kattaligi gugurt kallagidek keladigan kichkinagina natriy bo‘lakchasini oksid pardadan
tozalab temir qoshiqchaga soling va gorelka alangasida ohista qizdiring. So‘ngra uni kislorod 
to‘ldirilgan bankaga kiriting va shiddatli yonishini kuzating. Qoshiqchada hosil bo‘lgan oq 
kristallik moddani disstillangan suvli stakanchaga botiring va 1-2 tomchi fenolftaleni eritmasidan 
tomizing. Nima kuzatiladi? Reaksiya tenglamalarini yozing. Keyingi ikkita tajribada kuzatilgan 
natijalarni quyidagi jadvalga yozing. 
Eritmaning tarkibi
Indikator qogozining rangi Eritmaning rn qiymati.