«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

200 
Xitoylik va xorijiy mutaxassislar EIH erishgan yutuqlar qatoriga, avvalo, barqaror 

iqtisodiy o‗sish sur‘ati, hududlarga ko‗p miqdorda xorijiy investitsyalarning jalb

qilinishi, mehnat unumdorligining sezilarli o‗sishi va nihoyat, aholi turmush 
darajasining o‗sishini kiritishadi.
Erkin iqtisodiy hududlar muvaffaqiyatidan guvohlik beruvchi misollardan 
tashqari ularni tashkil qilishda muvaffaqiyatsizlikka ham uchralgan. Masalan, Shri-
Lanka, Gvatemala, Liberiya, Senegal va boshqa davlatlarda turli ko‗rinishdagi 
erkin iqtisodiy hududlar nafaqat muvaffaqiyatsizlikka uchradi, balki, umuman, o‗z
faoliyatini to‗xtatdi. Buning asosiy sabablariga siyosiy, iqtisodiy, tashkiliy 
sabablarni ko‗rsatish mumkin.
Siyosiy sabablar mamlakatdagi umumiy siyosiy beqarorlik, fuqarolar 
kelishmovchiliklari va boshqalardir. Iqtisodiy sabablarga, avvalo, erkin iqtisodiy
hududlardagi investor nuqtai nazaridan juda murakkab investitsion rejim haqidagi 
qonunchilik kiradi. EIHdagi byurokratik bashqaruv, hududda investorlarni
ro‗yxatga olishda kerak bo‗lmagan protseduralar mavjudligi, hudud ustunliklarini 
yomon reklama qilinishi ham erkin iqtisodiy hududlar taqdiriga sezilarli ta‘sir
ko‗rsatadi. 


Nazorat savollari va topshiriqlar: 
1.

Ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirish va joylashtirishning asosiy

tamoyillariga tavsif bering. 
2.

Ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirishning dastlabki tamoyilari va 

uning namoyandalari qarashlarini tavsiflang.

3.

Imtiyozli hududlarning mamlakat rivojlanishidagi o‘rni qanday?

4.

Erkin iqtisodiy zonalar qay darajada rivojlanish o‘chog‘ini hosil qila

oladi?

5.
Hozirgi kunda mamlakatimizning qaysi hududlarida erkin iqtisodiy 

zonalar tashkil etilgan?

---

---