O r t a m a X s u s, k a s b h u n a r t a L i m I m a r k a z I

Sabzi  yoki  lavlagi  pyuresi. 
Sabzi  butun  yoki  mayda  kesilib,  oz  suvda  sariyog4 
yoki  margarin,  tuz qo'shilgan  holda  qaynatiladi.  Lavlagi  po'chog'i  bilan  pishiriladi, 
so'ng  po'sti  tozalanadi.  Sabzi  yoki  lavlagi  mashinada  ezilib,  o'rta  quyulikdagi  sut 
yoki  smetana  sardagi  bilan  aralashtirilib,  qaynatib  tayyor  holga  keltiriladi.  Taom 
yoki  garnir  sifatida  ishlatiladi.
Tarqatishda  likobchaga  solinib,  ustidan  sariyog'  yoki  smetana  quyib  beriladi.
Sabzi  170  g.  lavlagi  159  g,  o s h x o n a   m argarini  5  g.  sut  sardagi  75  g,  sariyog'  5  g,  yoki 
sm e ta n a   30  g,  sof o g ’irligi  210,  230  g.
Sardak yoki  sariyog*  bilan  pishirilgan  karam. 
Ertagi oq o'zakli  karam tozalanadi, 
yuvib o'zagi  bo'ylab  pallacha shaklida  kesilib,  o'zagi ajratiladi.  Gul  karam  ishlovdan 
o'tkazilib,  bir  xil  o'lchovdagi  gulchalarga  ajratiladi.  Bryussel  karamining  barglari 
kesib  tashlanadi.  Tayyorlangan  karam  qaynab  turgan  tuzli  suvga  solinib,  olov 
balandlatilib  qaynatiladi.  Qaynab  chiqqan  karam  rangining  o'zgarmasligi  uchun 
usti  ochiq  holda  past  olovda  qaynatib  iste’molga  tayyo  holga  keltiriladi.  Pishgan 
karam  tarqatilguncha  o 'z  suvida  30  minutgacha  saqlanishi  mumkin,  undan  uzoq 
vaqt  davomida  saqlansa  rangi  o'zgarib,  mazasi  yomonlashadi.  Tayyor  karamni 
ko'pik  suzgich  yoki  chovlida  suyuqligidan  suzib  olib,  suvi  silqitiladi.
Tarqatishda  likobchaga  solib,  ustidan  sariyog'  yoki  sardak  (suxarniy,  smetana 
yoki  sut)  quyib  beriladi.  Sardakni  alohida  idishda  berish  ham  mumkin.  Oq  o'zakli 
karamni shashka shaklida  kesib  pishirish  va sariyog'  yoki  sardak bilan  berish  mumkin.
Agar  g u lk aram   g arnir  sifatida  ishlatiladigan  b o 'lsa,  p ish irish d an   avval 
gulchalarining  maydaroq  xillari  ajratiladi.
Pishirilgan  ko"k  nokxat. 
Bu  taomni  tayyorlashda  yangi,  quritilgan,  konser- 
valangan,  tez  muzlatilgan  ko'k  no'xatlardan  foydalaniladi.  Yangi  ko'k  no'xat 
po'choqlaridan  tozalanib,  qattiq  qaynab  turgan  tuzli  suvga  solinadi  va  shu  qaynov 
darajasida  istemolga  tayyor  bo'lguncha  pishiriladi.  Tez  muzlatilgan  ko'k  no'xat, 
muzidan  tushirilmay,  qaynab  turgan  tuzli  suvga  solinib,  3—5  minut  qaynatiladi. 
Quritilgan  ko'k  no'xat  saralab yuvilib,  sovuq  suvda  3—5  soat  ivitiladi,  yana  yuvilib, 
sovuq  suvda  1 — 1,5  soat  davomida  past  olovda  qaynatiladi.  Konservalangan  ko'k 
no'xat o'z suyuqligida bir qay-natib olinadi.  Pishirilgan  ko'k  no'xat elak yoki  alyumin 
g'alvirda  suyuqligi  silqitilib,  idishga  solinadi,  sariyog'  yoki  suyuq  sut  sardagi  bilan 
aralashtirilib,  tuzi  m e ’yorga keltiriladi va  isitiladi.  Alohida taom yoki go'sht, parranda, 
baliq  taomlari  uchun  garnir  sifatida  ishlati-ladi.
Tarqatishda  ko'k  no'xat  likobchaga  solinib,  ustiga  yoki  alohida  kichik  idishda 
sariyog'  qo'yib  beriladi.  Yana  pishirib  mayda  chopilgan  tuxum  solib  yoki  yoniga 
qovurilgan  non  bo'lagi  qo'yib  beriladi.  Qovurilgan  non  bo'lagi  uchun  suvi  qochgan 
bo'lka  non  qobig'i  tozalanib,  uchburchak,  romb  yoki  yarim  oy  shaklida  kesiladi,
162

sut,  xom  tuxum ,  shakar  aralaslnnasiga  botirilib,  asosiy  usulda  sariyog1  yoki 
margarinda  ikki yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovuriladi.
Pishirilgan  sarsab il.
Ishlovdan  o'tgan  sarsabil  ip  bilan  bog'lanib,  uchlari  bir 
xilda  kesiladi  va  qaynab turgan  tuzli  suvga solinib,  tez qaynash darajasiga  yetkazilib, 
past  olovda  tayyor holgacha  pishiriladi.
Tarqatishda  sarsabil  ipi  yechilib.  usti  maxsus  sochiq  bilan  yopilgan  panjarali 
idish,  likobcha  yoki  laganga  solinib,  ko'kat  bilan  bezalib,  alohida  idishda  suxarniy 
sardagi  bilan beriladi.  Ishlovdan o'tgan  sarsabil 2—3  sm  uzunlikda  kesilib  pishiriladi. 
So'ng suyuq sut  sardagiga solib,  sariyog'  qo'shib isitiladi.  Alohida taom yoki parranda 
filesi  kotleti  uchun  garnir  sifatida  ishlatiladi.
9 .2 .  D IM LA B  PISH IR IL G A N   SABZAVOT  TAOM LARI 
VA  GARNIRLARI
Dimlab  pishirish  uchun  sabzi,  sholg'om,  qovoq,  pomidor,  ismaloq,  shovul 
ishlatiladi.  Sabzavotlarni alohida yoki aralash holda dimlab pishirish mumkin.  Dimlab 
pishirish  o'z  sharbatida  yoki  oz  miqdordagi  suyuqlikda  (suv  yoki  qaynatmada) 
sariyog'  qo'shib  amalga  oshiriladi.  Dimlashdan  qolgan  suyuqlik to'kib tashlanmay, 
aksincha,  sabzavot  bilan  birga  ishlatiladi.  Dimlash  jarayoni  idish  yopilgan  holda 
olib  borilishi  kerak.  Dimlab  pishirilgan  sabzavotning  ozuqalik  qim mati  qaynatib 
pishirilgan  sabzavotga  nisbatan  ko'proq  saqlab  qolinadi.
Tozalangan  sabzavot  kubik,  palladia,  som oncha  yoki  to'rtburchakli  uzun 
shaklda  to'g'raladi.  Dimlab  pishirish  uchun  sabzavotlar  20  sm  dan  ko'p  bo'lmagan 
qalinlikda  (karam  b irq ato r)  idishga  solinadi.  Qovoq,  qovoqcha,  pomidor,  ismaloq 
kabi  tarkibidagi  suyuqlik oson  ajraladigan sabzavotlar suyuqlik qo'shmay dimlanadi. 
Ismaloqni  shovul  bilan  birga  pishirish  m um kin  emas,  sababi  rangi  o'zgarib,  qotib 
qoladi.  Dimlab  pishirilgan  sabzavotlar sariyog'  yoki  sut  sardagi  bilan  aralashtiriladi 
va taom   yoki  garnir sifatida  tarqatiladi.
Dimlab  pishirilgan  sabzi. 
Sabzi  o'rta  kubik,  palladia  yoki  uzun  to'rtburchak 
shaklida to'g'ralib,  idishga  solinadi.  1  kg  sabziga  0,2—0,3  1 hisobida  qaynatma  yoki 
suv  quviladi,  sariyog'  yoki  margarin  solmib,  qaynash  darajasiga  yetkaziladi,  tuz 
qo'shib,  qopqog'i  yopib  dimlanadi  va  iste’molga  tayyor  holga  kelguncha  dimlab 
pishiriladi.
Tarqatishda  dimlab  pishirilgan  sabzi  likobchaga  solinib,  ustidan  bir  bo'lak 
sariyog'  qo'yib  beriladi.
Agar  sabzi  sardak  bilan  tayyorlanadigan  bo'lsa,  dimlab  pishirilgan  sabzi  o'rta 
quyuqlikdagi sut sardagi bilan  aralashtirilib shakar solinadi va qizdiriladi.  Tarqatishda 
qovurilgan  non  bo'lagi  qo'shib  beriladi.

Sabzi  271  g,  oshxona  m argarini  5  g.  shakar  3  g.  sariyog'  10  g  yoki  sardak  50  g.  S o f  
og'irligi  2 1 0/250  g.
Sut  sardagiga  aralashtirilgan  sabzi  va  ko'k  no'xat.  Sabzi  mayda  kubik  shaklida 
to'g'ralib,  sariyog'  yoki  margarin  qo'shib  usti  berkitilgan  holda  dimlab  pishirib 
tayyor  holga  keltiriladi.  Tez  muzlatilgan  ko'k  no'xat  tuzli,  qaynab  turgan  suvga 
solinib,  tez  qaynash  darajasiga  ko'tarilib,  3—5  minut  qaynatiladi.  Konservalangan 
ko'k  no'xat  o 'z  suvida  bir  qaynatib  olinadi  va  alyumin  g'alvir  yoki  elakka  solinib 
suyuqligi  silqitiladi.  Dimlab  pishirilgan  sabzi,  ko'k  no'xat  bilan  aralashtirilib,  ustidan 
sut  sardagi.  tuz  qo'shiladi  va  aralashtirib  qizdiriladi.
Tarqatishda  likobchaga  solinib,  ustidan  margarin  sepib,  alohida  likobchada 
qovurilgan  non  bo'lagi  qo'shib  berish  mumkin.
Sabzi  136  g,  m a rg a rn n   10  g.  konservalangan  k o'k  n o 'x a t  77  g  yoki  tez  muzlatilgan 
k o 'k   n o 'x o t  54  g.  sardak  75  g.  o s h x o n a   margarini  5  g.  S o f og'irligi  230  g.
Sardakli  oq  o'zakli  karam. 
Oq  o'zakli  karam  palladia  shaklida  to'g'ralib  yoki 
har  bir  bargi  ajratilib.  qaynoq  suvga  botirib  olinadi  va  shar  shaklida  o'rab,  idishga 
bir  qator  teriladi.  Oz  miqdorda  suv  yoki  qaynatma  quyib,  sariyog'  yoki  margarin, 
tuz  qo'shib,  idish  qopqog'i  yopilib  iste'molga  tayyor bo'lguncha  dimla6  pishiriladi.
Tarqatishda likobchaga solinib ustidan  sut.  smetana yoki  tomatli  smetana sardagi 
quyib  beriladi.  Agar  karam  garnir  sifatida  ishlatilsa,  shashka  shaklida  to'g'ralishi 
mum kin.
Sut  sardagida  dimlab  pishirilgan  sabzavotlar. 
Sabzi,  sh o lg 'o m ,  qovoq, 
qovoqcha  kubik yoki  palladia  shaklida  to'g'raladi.  Gulkaram mavdaroq gulchalariga 
ajratiladi.  Oq  o'zakli  karam  shashka  shaqlida  to'g'raladi.  Har  bir  sabzavot  alohida 
dimlab  pishiriladi.  Konser-valangan  ko'k  no'xat  o'z  suvida  bir  qaynatib  olinadi. 
Tayyorlangan  sabzavotlar  bir  idishga  solinib,  ustidan  o'rtacha  quyuqlikdagi  sut 
sardagi,  tuz,  shakar  qo'shib  aralashtiriladi  va  1—2  minut  qaynatiladi.  Sut  sardagi 
o'rnida  smetana  sardagi  ishlatilishi  ham  mumkin.
Tarqatishda  likobchaga  suzib,  ko'kat  sepiladi,  ustiga bir bo'lak  sariyog'  solinib, 
qovurilgan  non  bo'lagi  bilan  beriladi.
9 .3 .  SA BZA VO TLAR DAN  Q O V U R IB   TAYYORLANGAN 
TA O M   VA  GARNIRLAR
Qovurish  uchun  asosan  tarkibida  turg'un  bo'lmagan  protopektin  va  yetarli 
darajada  suyuqligi  bo'lgan  xom  sabzavotlar,  b a ’zi  hollarda  avval  pishirilganlari  ham 
ishlatiladi.  B unday  sabzavotlarga  kartoshka,  qovoq,  qovoqcha,  p o m id o r  va
164

boshqalar  kiradi.  Sabzavotlar  tarkibidagi  protopektin  turg'un  bo'lsa,  ular  avval 
dimlab  yoki  qaynatib  pishiriladi  yoki  mayda  to'g'ralib,  so'ng  qovuriladi.  Bunday 
sabzavotlarga  sabzi.  qizilcha,  karam  kiradi.  Qovurish  jarayonida  sabzavotlar  o'z 
tarkibidagi  suyuqligini  malum  darajada  yo'qotadi,  yuzida  qovurilgan  qobiq  hosil 
bo'ladi,  o'ziga xos  hid va  mazaga ega  bo'ladi.
Sabzavotlar  ko'p  yog'da  yoki  asosiy  usulda  qovuriladi.  Qovurishdan  avval 
sabzavotlar  to'g'raladi.  Qovoqcha,  qovoq,  pomidor,  baqlajon  tegishli  shaklda 
kesilgandan  so'ng  unga  belab  qovuriladi.  Asosiy  usulda  qovurish  uchun  har  xil 
yog'  ishlatilishi  mumkin.  Bunda  tovaga  yog'  solinib  140— 150°C  darajada  qizdiriladi 
va  tayyorlangan  sabzavot  ikki  yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovuriladi.  So'ng  qovurish 
shkafida  iste’molga  tayyor holga  kelguncha  ushlanadi.
K o'p  yog'da  kartoshka.  piyoz.  petrushka  ko'kati  va  boshqalar  qovuriladi. 
Buning  uchun  sabzavotlarning  suvi  g'alvirda  silqitilib.  sochiqqa  yovib  qo'yib 
quritiladi,  chunki  qizigan  yog'ga  solingan  sabzavot  tarkibidagi  suv  yog'ni  sachratib 
yuborishi  m um kin.  Ko'p  yog'da  qovurish  uchun  aralash  (omuxta)  yog'larni 
ishlatish  maqsadga  muvofiq  hisoblanadi.  Bunda  50%  o'simlik  va  50%  hayvon  yoki 
70%  hayvon va  30%  o'simlik yoki pazandachilik yog'i  ishlatiladi.  Sariyog' va  margarin 
ishlatilmaydi,  chunki  ular  past  issiq  sharoitida  tutavdi,  yuqori  darajadagi  issiqlik 
ta ’sirida kuyuvchi  oqsil  moddalari  mahsulot hamda yog'  tarkibini qoraytirib,  ularning 
sifatini  buzadi.  Sabzavotlar  maxsus  apparatlarda  (frityurnitsa)  yoki  qalin,  chuqur 
tovalarda maxsus metall setka yordamida qovuriladi. Yog'  miqdori  mahsulotga nisbatan
4  barobardan  ortiq  bo'lishi  hamda  idish  yarmini  egallashi  kerak.  Chunki  170— 
180°C  gacha  qizdirilgan  yog'ning  mahsulot  solinganda  ko'pirishini  nazarda  tutish 
lozim.  Mahsulot  2—8  minut  davomida  qovuriladi.  Qovurilgan  sabzavotlar  taom 
sifatida  tarqatiladi  yoki  garnir sifatida  ishlatiladi.
Qovurilgan kartoshka. 
Qovurilgan kartoshka xom  yoki  pishirilgan kartoslikadan 
tayorlanadi.  Ishlovdan o'tib to'rtburchakli  uzun, palladia,  kubik,  tilim-tilim  shaklida 
to'g'ralgan  xom  kartoshka  bir-biri  bilan  yopishib  qolmasligi  uchun  sovuq  suvda 
yuvilib,  suvi  silqitilib,  biroz  quritiladi  va  tovada  qizib  turgan  yog'ga  solinadi.  vaqti- 
vaqti  bilan  aralashtirib,  iste’molga  tayyor  bo'lishdan  avval  tuz  solib,  qizg'ish 
qobiq  hosil  bo'lguncha  qovuriladi.  Agar plita  ustida  qovurilganda biroz xom  bo'lsa, 
qovurish  shkafiga  qo'yib,  iste’molga  tayyor  holga  keltiriladi.  Qovurish  jarayonida 
kartoshkaning  qalinligi  4—5  sm  ni  tashkil  etishi  kerak.
Saralab  yuvilgan  kartoshka  po'sti  bilan  pishirilib,  sovitiladi,  po'sti  tozalanib, 
tilim - tilim   yoki  p a r r a k - p a r r a k  shaklida  kesilib,  qizib turgan tovadagi yog'ga yupqa 
yoyilgan  holda  tuz  solinib,  qovuriladi.  Tarqatishda  likobchaga  suzilib,  ustidan  o'z 
qovurilgan  yog'i  yoki  sariyog'  quyib,  qo'shim cha  garnir  (yangi,  tuzlangan  yoki 
konservalangan  bodring,  pomidor  yoki  yangi  sho'r  karam  salatlari)  ham da  ko'kat 
bilan  bezab beriladi.
165

Qovurilgan  kartoshka  piyoz  bilan  ham  beriiishi  mumkin.  Bunda  jazlangan 
piyoz  tarqatishdan  avval  tayyor  kartoshka  bilan  aralashtiriladi.
K o fcp  y o g ‘da  qovurilgan  k artosh ka. 
Ishlovdan  o 'tg a n   kartoshka  oddiy, 
(som oncha,  kubik,  palladia,  to'rtburchakli,  uzun,  tilim-tilim,  parrak-parrak), 
shar,qirindi  shaklida to'g'ralib,  yuvib,  suvi  silqitilib,  quritiladi.  Tovada  170— 180°C 
gacha  qizdirilgan  yog'ga  tayyorlangan  kartoshka  solinib,  qizg'ish  qobiqli  yumshoq 
holga  kelguncha  qovuriladi.  Qovurish  vaqti  kartoshkaning  kesilgan  shakliga  bog'liq. 
Qovurilgan  kartoshka yog'dan  suzilib,  yog'i  silqitilib,  mayda tuz sepib,  aralashtiriladi. 
Kartoshkani  qovurishdan  avval  tuzlash  mum kin  emas,  chunki  tuz  kartoshka 
tarkibidagi  suyuqlikni  siqib  chiqarib,  qovurayotganda  yog'ni  ko'pirtirib  yuboradi. 
S om oncha  shaklida  kesib  ko'p  yog'da  qovurilgan  kartoshka 
pay
  deyiladi.  Qolgan 
shaklda  kesib  qovurilgan kartoshka 
fri
 deyiladi.  Ularni alohida taom yoki  taomlarga 
garnir  sifatida  ham  ishlatish  mumkin.
Tarqatishda  kartoshka  likobchaga  suzilib,  ko'kat  bilan  bezatib  beriladi.
K ofep  y o g ‘da  qovurilgan  piyoz. 
Piyoz  halqa  shaklida  to'g'raladi.  Unga  belanib, 
180°C  gacha  qizdirilgan yog'ga  solinadi,  3—5  minut  davomida  qizg'ish  qobiq  hosil 
bo'lguncha  qovurilib,  chovlida  suzib  olinadi,  yog'i  silqitiladi,  lekin  tuzlanmaydi. 
Bifshteks  uchun  garnir  va  boshqa  taomlar  uchun  ishlatiladi.
Ko‘p  y o g ‘da  qovurilgan  petrushka  ko‘kati. 
Saralangan  petrushka  ko'kati  bandi 
bilan  yuvilib,  suvi  silqitiladi,  biroz quritib,  yog'da  1—2  minut  davomida  qovuriladi. 
So'ng  chovlida  suzib  olinib,  yog'i  silqitiladi.  Taomlarga  garnir  sifatida  ishlatiladi. 
Xamirga botirib qovurilgan-baliq,  yog'da  qovurilgan baliq taomlariga ziravor sifatida 
ishlatiladi.
Qovurilgan  qovoqcha bilan  pishirilgan  kartoshka. 
Qovoqchaning  po'sti,  urug'i 
tozalanadi.  Qalinligi  0,5— 1  sm  qilib  parrak-parrak  shaklda  kesiladi.  So'ng  tovada 
qizib  turgan  yog'ga  solib  ikki  yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovuriladi.  Yog'i  silqitilib, 
qovurish  shkafida  iste’molga  tayyor  holga  keltiriladi.
Tarqatishda likobchaga qovurilgan qovoqcha yoniga pishirilgan kartoshka qo'yilib, 
bir  chetiga  smetana,  sut  sardagi,  smetana  sardagi  yoki  tomatli  smetana  sardagidan 
solib,  ko'kat  qo'shib  beriladi.  Qovurilgan  qovoqchani  kartoshkasiz  ham  tarqatish 
mum kin,  bunda  qovoqcha  miqdori  ko'proq  olinadi.  Agar  qovoqcha  garnir  sifatida 
ishlatilsa,  tilim-tilim  yoki  kubik  shaklida  to'g'ralishi  lozim.
Qovoq,  baqlajon,  pomidorlarni  asosiy usulda qovurish. 
Qovoq po'sti,  urug'idan 
tozalanib,  tilim-tilim  yoki  kubik  shaklida  to'g'raladi.  Ishlovdan  o'tgan  baqlajon 
parrak-parrak  yoki  tilim-tilim  shaklida  to'g'ralib,  tuz  sepib  10— 15  minut  usti 
yopib  qo'yiladi.  T o'g'rab  tayyorlangan  qovoq  yoki  baqlajon  tuzli  unga  belanib, 
tovada  qizib  turgan  yog'ga  solinib,  ikki  yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovurilgandan 
so‘ng  qovurish  shkafiga  qo'yib  iste’molga  tayyor  holga  keltiriladi.
1 6 6

Qattiq  pomidor  ko'ndalangiga  ikkiga  bo'lingan,  parrak-parrak  kesilgan  yoki 
tilim-tilim  shaklida  kesib  tayyorlanadi.  Agar  pomidor  terisi  qalin  bo'lsa,  qaynab 
turgan  suvga  botirib,  terisi  shilib  olinadi.  Tayyorlangan  pomidorga  tuz,  murch 
qo'shib,  unga  belab,  qizib  turgan  yog'da  ikki  yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovuriladi. 
Alohida taom  yoki  taomga garnir sifatida tarqatiladi.
Tarqatishda likobchaga suzib,  ustiga  smetana yoki  tomatli smetana solib  ko'kat 
qo'shib  beriladi.
Sabzi kotleti. 
Sabzi  mayda somoncha shaklida to'g'raladi yoki sabzavot kesuvchi 
mashinadan  o'tkaziladi va chuqur idishga solinib,  ustidan  sut,  qaynatma aralashmasi 
yoki  suv,  margarin  yoki  sariyog'  solinib  dimlanadi.  Mahsulot  yumshoq  holga 
kelgach,  ustidan  m anna  yormasi  naycha  usulida  oz-ozdan  solib  aralashtiriladi, 
iste’molga tayyor holga  kelguncha qaynatib pishiriladi.  Hosil  bo'lgan  mahsulot  40— 
50°C  gacha  sovitilib,  tuz,  xom  tuxum,  ezilgan  suzma  solib  yaxshilab aralashtiriladi. 
Kotlet  tayyorlashda  suzma  qo'shilmasligi  yoki  m anna  yormasi  o'rniga  quyuq  sut 
sardagi  ishlatilishi  mumkin.  Tayyorlangan  mahsulot  porsiyaga  bo'linib,  kotlet  shakli 
berilib,  urvoqqa  belanadi,  qizib  turgan yog'da  2  yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovurib, 
qovurish  shkafida  iste’molga  tayyor  holga  keltiriladi.
Sabzi  kotletini  yana  boshqa  usulda  tayyorlasa  ham  bo'ladi.  Buning  uchun 
ishlovdan  o'tgan  sabzi  to'g'ralib,  dimlab  pishiriladi.  So'ng  g o ’sht  qiymalovchi 
mashina  yoki  ezuvchi  mashinadan  o'tkazib,  sut  va  margarin  qo'shib  qaynatilgan 
holda  m anna  yormasi  solib,  quyuq  holgacha  qaynatib  pishiriladi.  Sovitib  tuz,  xom 
tuxum  qo'shib  aralashtiriladi.  Biroz  shakar  (3—5  g  hisobida)  qo'shsa  ham  bo'ladi. 
Tayyorlangan  mahsulot  porsiyaga  bo'linib,  shakl  berilib,  urvoqqa  belab  qovuriladi.
Tayyor  kotlet  likobchaga  solinib,  ustidan  sariyog',  margarin  yoki  alohida 
sardak idishida smetana yoki smetana sardagi,  shuningdek, sut sardagi quyib beriladi.
Sabzi  156  g,  o shxona  margarini  5  g,  sut  15  g,  q a y n a tm a   15  g,  m a n n a   yorm asi  15  g, 
tu x u m   1/10  d o n a ,  su zm a  31  g,  urvoq  yoki  u n   12  g,  p azan d ach ilik   yog'i  10 g,  m arg arin  yoki 
sariyog'  10  g,  yoki  sm e ta n a   25  g,  sardak  75  g.  S o f  og'irligi:  yog'  bilan  160  g,  s m e ta n a   bilan 
175  g,  sardak  bilan  225  g.
Lavlagi  kotleti.  Lavlagi  po'sti  bilan  pishirib  yoki  yopib  pishirilgach,  po'sti 
tozalanadi,  sabzavot  to'g'rovchi  yoki  ezuvchi  mashinadan  o'tkaziladi,  chuqurroq 
idishga  solib,  margarin,  m anna  yormasi  qo'shib,  qaynatib  pishiriladi,  sovitilib, 
xom  tuxum,  tuz  qo'shib,  aralashtiriladi,  porsiyaga  taqsimlab,  urvoqqa  belanadi, 
shakl  berib  qovuriladi,  xuddi  sabzi  kotletiga  o'xshash  tarqatiladi.
Karam  shnitseli.  Karam  o'zagi  o'yib  olinib,  tuzli  qaynab  turgan  suvga  solib, 
yarim  tayyor  holgacha  pishiriladi,  sovitilib,  bargi  ajratiladi,  barg  o'zagi  eziladi. 
Tayyorlangan  barg  2  donadan  ustma-ust  qo'yilib,  chetlari  ich  tom on  buklanib
1 6 7

oval  shakli  beriladi,  avval  unga,  so'ng lezonga,  urvoqqa belanadi.  Qizdirilgan  yog'da
2  yoqlama  qovurilib,  qovurish  shkafida  iste’molga  tayyor  holga  keltiriladi.
Tarqatishda  karam  shnitseli  likobchaga  solinib,  ustidan  sariyog',  margarin 
qo'yib  beriladi.  Alohida sardak idishda  smetana  ham  berilishi  mumkin.
Yangi  oq  o 'z akli  karam   225  g.  un  5  g.  tu x u m   1/5  d o n a ,  urvoq  15  g,  p a z an d ach ilik  
m argarini  yoki  sariyog*  yoki  sm e ta n a   20  g.  yoki  sardak  75  g.  S o fo g 'irlik  sariyog'  bilan  160  g. 
s m e ta n a   bilan  170  g.  sardak  bilan  225  g.
Qovoqli  oladya.  Qovoq  po'sti,  urug'idan  tozalanib,  qirg'ichda  qiriladi  va  un, 
sut,  tuz,  shakar,  osh  sodasi,  xom  tuxum  bilan  bir  xil  quvuqlikka  kelguncha 
aralashtiriladi.  Qizib  turgan  tovaga  yog'  solib,  qoshiq  yordamida  tayyorlangan 
mahsulotdan  yog'ga  solib  asosiy  usulda  ikki  yoqlama  qobiq  hosil  qilib  qovurib, 
tayyor  holga  keltiriladi.  Tarqatishda  likobchaga  2—4  donadan  oladya  solib,  ustiga 
smetana  beriladi.
Q o v o q   279  g.  b u g 'd o y   uni  50  g.  sut  30  g.  xom   tu x u m   1/2  d o n a ,  sh ak ar  15  g.  soda  2 
g.  o s h x o n a   yog'i  15  g.  s m etan a  30  g.  S o f og'irligi  280  g.
Kartoshka  kotleti.  Ishlovdan  o'tgan  kartoshka  pishiriladi,  quritilib,  issiq  holda 
eziladi.  so'ng  40—  50 
С  
gacha sovitilib,  xom tuxum qo'shib yaxshilab  aralashtiriladi.
Aralashmaga  10— 15 gramm jazlangan piyoz qo'shish  mumkin.  So'ng aralashma 
porsiyaga taqsimlanadi va un  yoki  urvoqqa belanib  kotlet  shakli  beriladi.  Tayyorlangan 
kartoshka  kotleti  tovada  qizdirilgan  yog'ga  solinib  ikki  yoqlama  qobiq  hosil  qilib 
qovuriladi  va qovurish shkafiga qo'yib  iste'molga tayyor holga  keltiriladi.  Tarqatishda 
kartoshka  kotleti  likobchaga  qo'yilib,  ustidan  sariyog'  yoki  margarin  sepib,  bir 
chetiga  smetana  yoki  smetana  sardagi  quyib  beriladi.  Smetana  va  sardaklar alohida 
idishda  berilishi  ham   mumkin.
Kartoshka  zrazilari. 
Kartoshkani  xuddi  kartoshka  kotletiga  o'xshash  pishirib, 
mahsulot  qo'shib  tayyorlanadi.  Porsiyaga  taqsimlab,  obinon  shakli  berilib  o'rtasiga 
qiyma  solinadi,  chetlari  bukilib,  yemirilgan  g'isht  shakli  berilib,  un  yoki  urvoqqa 
belanadi va tovadagi  qizib turgan yog'ga solib  ikki yoqlama qobiq  hosil  qilib qovuriladi. 
So'ng  qovurish  shkafiga  solib  iste’molga  tayyor  holga  keltiriladi.
Qiyma  tayyorlash  uchun:
  piyoz  som oncha  shaklida  to'g'ralib  jazlanadi,  to'la 
pishirib  chopilgan  tuxum,  ko'kat,  yanchilgan  murch  bilan  aralashtiriladi.  Tuxum 
o'rniga  pishirib,  mayda  chopilgan  qo'ziqorin  yoki  som oncha  shaklida  to'g'ralib, 
margarin bilan  biroz suyuqlikda  yumshoq  pishirilgan  sabzi  qo'shilishi  ham  mumkin.
Tarqatishda  kartoshka zrazisi  likobcha yoki  laganchaga suzilib,  ustidan sariyog' 
yoki  margarin  sepiladi.  Smetana yoki tomat,  qo'ziqorin  sardagi  alohida  idishda yoki 
zrazi  yoniga  qo'yib  berilishi  mumkin.
168

Kartoshka  241  g,  tuxum   1/10  d o n a ,  bosh  piyoz  48  g.  margarin  5  g,  tu x u m   1/2  do n a, 
urvoq  yoki  b u g 'd o y   uni  12  g.  o shxona  yog'i  10  g.  o shxona  margarini  yoki  sariyog'  10  g. 
yoki  s m e ta n a   20  g  yoki  sardak  75  g.  Sot’ og'irligi:  yog'  bilan  210  g.  s m e ta n a   bilan  220  g. 
sardak  bilan  275  g.
Kartoshka  kroketi. 
Qaynatilgan  kartoshka  issiq  holda  eziladi,  mo'ljallangan 
unning  1/3  qismi  aralashtirilib,  biroz  sovitiladi.  So'ng  xom  tuxum  sarig'i  qo'shib 
aralashtiriladi  va  porsiyasiga  3—4  donadan  bo'linib,  nok,  shar,  silindr  shakllari 
beriladi,  qolgani  unga belanib,  ustidan  tuxum  oqini  surtib,  urvoqqa  belanadi.  Yog'ga 
solib  qizg'ish  qobiq  hosil  bo'lguncha  qovuriladi.  Kroket  uchun  tayyorlangan 
mahsulotga  mayda  chopilib jazlangan  qo'ziqorin  yoki  piyoz  ham  qo'shish  mumkin.
T arq a tish d a  kroket  likobchaga  solinib,  to m a t,  piyoz,  bo d ring   q o 's h ib  
tayyorlangan  sardak,  qo'ziqorin  sardagi,  ko'kat  sepib  beriladi.  Sardaklarni  alohida 
sardak  idishda  berish  ham  mumkin.  Agar  kroketlar  garnir  sifatida  ishlatilsa. 
maydaroq  qilib  tayyorlanadi.
K artoshka  233  g.  tuxum   1/2  d o n a ,  b u g 'd o y   uni  10  g.  urvoqqa  10  g  o'sim lik  yog'i  yoki 
p azan d ach ilik   yog'i  20  g.  sardak  50  g.  S o f og'irligi  230  g.