Оммабоп психология эрнест цветков одам психикасининг

РЕПРЕЗЕНТАТИВ ТИЗИМ


Репрезентатив тизим (тасаввурлар тизими, модаллик, сенсор канал) – бу шундай тизимки, унинг воситасида субъект томонидан ташқи оламдан келаётган маълумотлар идрок қилинади ва фойда-ланилади.
Маълумотларнинг у ёки бу усулда келиб тушиши ва қайта ишланишига боғлиқ равишда репрезентатив тизим учта асосий категорияда тақдим этилиши мумкин:
Визуаль (кўриш образлари воситасида идрок этиш).
Аудиаль (эшитиш тасаввурлари воситасида идрок этиш).
Кинестетик (сезгилар воситасида идрок этиш).
Ҳар бир индивидуум, бу уччала модалликка эга бўлиши билан бирга, шулардан биттасидан максимал даражада фойдаланади. Шу энг мақбул тизим асосий деб аталади.


АСОСИЙ РЕПРЕЗЕНТАТИВ ТИЗИМНИ АНИҚЛАШ

Асосий репрезентатив тизимни аниқлаш учун киришнинг вербал калитидан, яъни шеригингиз кўпроқ ишлатадиган сўз-лардан фойдаланинг. Унинг нутқини кузатар экансиз, у кўпроқ қандай отлардан, феъллар, сифатлардан фойдаланишлигини, унинг белгилари идрокнинг қандай тавсифларини беришлигини илғаб олишга интилинг.

Визуаль тизим учун кўпроқ адекват бўлган сўзлар ва жумлалар қуйидаги кабилар бўлади:
кўрмоқ
кўриш
яхши қараб кўриб билмоқ
муҳокама қилмоқ, текширмоқ
менинг нуқтаи назаримча
кўриш бурчаги остида
фокусда
равшан, ёруғ, ялтироқ
ғира-шира, сал-пал
масала моҳиятини сал-пал кўраяпман
истиқболлар
ҳеч қандай истиқбол йўқ.

Агар рўпарангизда аудиалист турган бўлса, унда сиз унинг нутқида тахминан қуйидаги сўзларни топишингиз мумкин:

эшитмоқ, эшитиш
овоз, товуш чиқариш
мен сизни эшитаман, қулоғим сизда
шовқинли
қаттиқ, баланд
оҳангдор, ҳушоҳанг
секин, паст овозда, тинч, жим.
Асосий кинестетик модалликдаги одам сиз билан гапла-шаётганда кўпинча сенсор кечинмаларни ифодалайдиган сўзларни қўллайди:
ҳис қиламан, ҳис қиляпман
сезаман, сезаяпман
ушлаб олмоқ, чангалламоқ, қўлга олмоқ
муаммонинг моҳиятини англаб олаяпман
қисмоқ, қистирмоқ, бўғмоқ
сиқиқ, эркин эмас, чекланган
эркин
қулай
ўткир, аччиқ
ўткир ҳис қилиш.

Шундай қилиб, асосий репрезентатив тизим – бу, ундан одам энг кўп ҳолларда фойдаланадиган тизимдир.