Оммавий тадбирлар тушунчаси, турлари ва уларни ўтказиш тартиби

27-мавзу: УҚТ диапазонли портатив ва мобил радиостанцияларда ишлаш тартиби.
Ҳозирги даврда Қуролли Кучларимизда олиб борилаётган изчил ислоҳотларнинг натижасида алоқачи офицерларига қўйилган талаблар янада ошмоқда.
Алоқачи офицер Ўзбекистон Республикаси Президенти ва Ватанига содиқ, метин иродали, интеллектуал савияси юқори, ҳам назарий ҳам амалий жиҳатдан мустаҳкам билимларга эга бўлиши зарур.
Алоқачи офицер тўғри ташкил қилинган ва ишончли фаолият кўрсатадиган алоқага эга бўлмасдан туриб қўшинларни бошқаришнинг имкони йўқлигини доимо ёдда тутиши лозим. Тўғри ташкил этилган алоқа қўшинларни ишончли бошқарувини, қўйилган вазифаларни ўз вақтида ва муваффақиятли бажарилишини таъминлайди.
Вазият тез-тез ўзгариб турувчи замонавий жанг шароитида, қўшинларнинг тезлик билан кўчишида, бошқарув пунктларининг жойи тез-тез ўзгаришида радиоалоқа энг самарали ва ишончли алоқа воситаси бўлиб фаолият кўрсатади.
Шунинг учун штаблар бошқарувининг барча бўғинларида радиоалоқани ташкил этишда алоҳида эътибор берилади ва шу билан бирга алоқа тизимига катта талаблар қўймоқда.
Бу талабларга алоқа тизимларининг жанговар шайлиги, чидамлилиги, юқори ўтказувчанлиги, хавфсизлиги ва яшовчанлиги мисол бўла олади. Бу талабларни қондириш учун алоқа тизими қўшинларни ҳам ҳаракатда, ҳам жойида турганда барқарор бошқарувини таъминлай олиши керак. Ушбу ўқув машғулотда Алоқа хавфсизлиги тоифалари, радиониқоблаш ва радиоалоқани халақтлардан химоялаш бўйича маълумотлар ёритилган.
1-ўқув саволи:-махфий (ўта махфий) телеграммаларни (сўзлашувларни) ёки уларнинг бўлакларини очиқ (махфийлашмаган) алоқа канали орқали жўнатиш;
1. Радиоалоқа электромагнит тўлқин тарқалишига қараб (КВ) қиска тўлқин, (СВ) ўрта тўлқин, (УКВ) ултира қисқа тўлқинли радиочастота диапазонлари мавжуд бўлиб асосан ички ишлар идораларида КВ ва УКВ тўлқинли диапазонлардан фодаланилади. КВ тўлқини тарқалаётган нуқтадан чиқиб ер ва хавонинг ионасфера қатлами ўртасида тўғри чизиқ бўйлаб тарқалади. КВ диапазонида радиогорнизонти 2000 км ни ташкил этади. УКВ диапазонида тўлқинлар ер қатламига горизонтал тарқалади. Шунинг учун УКВ диапазонли радиоалоқада адиогоризонт, антенна жойлашган жойнинг очиқлигига, радиостанция қувватига ва тўлқин ютувчи (баландликлар, ўрмонзор, тоғликлар ва бошқа) объектлар йўқлигига боғлиқ.
2. Қўриқлаш ҳизмати ходимлари томонидан асосан 5та турдаги радио станциялардан фойдаланилади.
1. Қўзғалмас рест,
2. Автомобилга ўрнатиладиган рест,
3. Қўлда олиб юрувчи рест,
4. Яширин қўлда олиб юрувчи рест,
5. Мотоциклларга учун махсус рестларга бўлинади.
Масалан: Қўзғалмас радиостатсия «Моторола» асосий 3 қисмга бўлинади
1. Блокпитания
2. Прём перидачик
3. Антена.
Блокпитания 220В мўлжаланган бўлиб прём перидачикга 12В ажратиб беради, радиостанцияни прёмперидачикда овоз кучайтиргич, канал ўзгартиш нуқталари, каналларни кўрсатиб турувчи экрани жойлашган, УКВ радиостанциянинг антенаси баландлиги 20-25 метргача ўрнатилади, антенадан барча йўналишлар буйлаб тўғри чизиқ буйлаб таркалади, шунингдек унинг масофаси 80-100 кмгача қабул қилиб ва узата олади. Қўлда олиб юрувчи радиостанция Ички ишлар идораларида кўп фойдаланадиган алоқа воситаси ҳисобланиб улар Гранит – 130, Посбон-1, Посбон-2, Моторола, Моторола-340, Вертех-2100 146-174 Мгс диапазонли частотадан фойдаланилади. 10 та, 15 та, 93 та каналли бўлади ва ултра қисқа тўлқинларда ишлайди. Қўлда олиб юрувчи радиостанциялар 8-10 км.гача узатиб, қабул қила олади.

1. 
   Ўз радиочақирувини айтмаслик, канал банд бўлганда алоқага чақириш, хизматга мувофиқ бўлмаган сўзлашувлар олиб бориш, Абонентни исми ёки фамилияси билан чақириш. Радиоефирга чиқиб абонентлар билан мулоқот қилганда авваламбор унинг радиочақирувини,