Она тили 5 мет


TOVUSH O‘ZGARISHI HOLATLARI


Download 5.33 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/253
Sana11.09.2023
Hajmi5.33 Mb.
#1675516
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   253
Bog'liq
5-sinf.Onatili.O‘qituvchi kitobi

TOVUSH O‘ZGARISHI HOLATLARI
tovush tushishi
to vush almashishi
to vush ortishi
Tilimizda quyidagi kabi tovush orttirilishi hodisalari uchraydi.
Bular yozuvda aks etadigan tovush orttirilishi hodisalaridir:
– bu, shu+-ga, -da, -dan → bunga, shundan (- n tovushi) – mavzu+ 
-ing → mavzuying (-y tovushi)
Ba’zi tovush orttirilishi hodisalari faqat talaffuzda sodir bo‘ladi:
– orzu, insho kabi so‘zlarga egalik qo‘shimchasi qo‘shilganda y 
tovushi qo‘shib aytiladi, yozilmaydi (orzuyim emas, orzum)
– yonma-yon kelgan unlilar orasida ba’zan y undoshi qo‘shib aytilsa 
ham, yozilmaydi. Masalan: material, tabiat, biologiya, maishat, teatr, 
aeroport va hokazo.


63
tominidan jadvalga joylanadi. So’zlar o’qituvchi tominidan aytib 
berib turilsa, o’quvchi ikki karra o’ylashga majbur bo’ladi.
Yechim:
Tovush ortishi 
Tovush tushishi
 
Tovush almashishi
Parvoyim 
(parvo+
y
+im)
Seniki (sen+
n
iki)
Sanoq (s
o
n+
a
+q)
Shundan (shu+
n
+dan) Meni (men+
n
i)
Ishlov (ishl
a
+v) 
Mavqeyi (mavqe+
y
+i) Ko’ngli ( ko’ng
i
l-i)
Varag’i ( vara
q
+i)
Obro’yim 
(obro’+
y
+im)
Shahrimiz ( shah
a
r+imiz) O’quvchi ( 
o’q
i
+vchi)
Pasaymoq ( pas
t
+ay)
Qishlog’ingiz ( 
qishlo
q
+ingiz)
Shu mashqni “Teskari usul” metodi orqali mustahkamlash ham 
mumkin. Ya’ni so’zlarni asos va qo’shimchaga ajratish orqali. Bu usul 
ham jadvalda aks etgan.
80-mashq.
 Uyga vazifa. ia, io, ai, oi, ea kabi yonma-yon keladigan 

Download 5.33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling