350-mashq. Qo’yilgan muammo: Tarozining bir pallasiga oddiy so‘zlarni, ikkinchi pallasiga iboralarni qo‘ying. Qaysi tomonning qanday “yuk bosishi”ga e’tibor qarating. Iboralar ishtirokida gaplar tuzing, o‘rniga so‘zlarni qo‘yib ko‘ring. aldamoq
ko’zini bo’yamoq
aldanmoq
laqqa tushmoq
shirinsuxan
og’zidan bol tomadigan
xursand
chehrasi ochilgan
talabchan
qattiqqo’l
qo’rqmoq
o’takasi yorilmoq
Yechim: Mashq YOZISH va GAPIRISH ko’nikmasini shakllantirishga qaratilgan. “Estafeta” o’yini tavsiya etiladi. Birinchi guruh iboralar va so’zlarni taqqoslaydilar, ikkinchi guruh iboralar ishtirokida gaplar tuzib doskaga yozadilar, uchinchi guruh gapda qo’llangan iboralarning o’rniga so’z qo’yib ko’radilar va izohlaydilar.
351-mashq. Qo’yilgan muammo: Ko‘z so‘zi ishtirokida hosil
qilingan ko‘zdan kechirmoq; ko‘zi ola-kula bo‘lmoq; ko‘zining
qirini tashlamoq; ko‘zi to‘rt bo‘lib kutmoq; qosh qo‘yaman deb, ko‘z
chiqarmoq iboralarining ma’nolarini to ping. Ular ishtirokida gaplar
tuzing, daftaringizga yozing.
Yechim: Ibora Ma’nosi ko’zdan kechirmoq
sinchiklab, ko’rib chiqmoq
ko’zi ola-kula bo’lmoq
xavfsiramoq
ko’zining qirini tashlamoq
zimdan qarab qo’ymoq
ko’zi to’rt bo’lib kutmoq
intizor bo’lmoq
qosh qo’yaman deb, ko’z chiqarmoq yanglish harakat qilmoq
352-mashq. Qo’yilgan muammo: Quyidagi iboralarni ko‘chiring, qanday vaziyatda qo‘llanishini sharhlang. Namuna: Qush uyasida
ko‘rganini qiladi. Odob – eng katta boylik. Odobni oilada o‘rganadilar, chunki qush
uyasida ko‘rganini qiladi.
Yechim: Qush uyasida ko‘rganini qiladi - ota-onadan olgan tarbiyani
namoyon qilmoq.( ? )
Sichqonning ini ming tanga – qochishga joy topa olmay qolmoq
192
Sen bog‘dan kelsang, u tog‘dan keladi- fikrlari har xil
Og‘zi qulog‘ida bo’lmoq – xursand bo’lmoq
