O'qituvchining kasbiy-pedagogik madaniyatini shakllantirish funktsiyalari, mezonlari va darajalari, shakllantirish tamoyillari. Pedagogik madaniyat darajalari O`qituvchining kasbiy pedagogik madaniyatini shakllantirish darajalari

asosiylik, fan, psixologik, pedagogik, ijtimoiy-gumanitar va umumiy madaniy tayyorgarlikning ilmiy asosliligi va yuqori sifatini nazarda tutadi;
davomiylik, ta'lim tarkibi va mazmunini shakllantirishning o'rnatilgan an'analarini hisobga olgan holda o'rta kasb-hunar ta'limining boshqa ta'lim darajalari bilan uzviyligini nazarda tutadigan narsa;
ko'p qirralilik- kasbiy va umumiy madaniy komponentlarning birligida asosiy tayyorgarlikni ta'minlovchi fanlar majmuasining to'liqligi;
o'zgaruvchanlik ta'lim kasbiy ta'limning tashqi muhitdagi o'zgarishlarga moslashuvchan munosabatini va buning natijasida kasbiy ta'lim dasturlari, ta'lim muassasalarining turlari va tashkiliy-huquqiy shakllarini o'zgartirishni nazarda tutadi;
integratsiya mazmunan bir-birini to‘ldirish, maqsad va talablar birligiga asoslangan asosiy fanlar majmuasi tomonidan yaratilgan dunyoning yaxlit manzarasini shakllantirishga yo‘naltirilgan fanlararo aloqani o‘z ichiga oladi;
hududiylashtirish kasbiy ta’lim ta’lim muassasalari faoliyatini hududni kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga, mahalliy mehnat bozorlari va aholi ehtiyojlariga izchil yo‘naltirishni nazarda tutadi;
amaliy yo'nalish kasb-hunar ta'limi;
avtonomiya kasb-hunar ta’limi muassasalari ularning akademik va iqtisodiy mustaqilligini rivojlantirishni, o‘zini o‘zi boshqarish mexanizmini takomillashtirishni nazarda tutadi;
samaradorlik ijtimoiy o'zaro ta'sir kasbiy ta'limni rivojlantirish uchun ta'lim siyosatining barcha sub'ektlarining harakatlarini muvofiqlashtirish zarurligini aks ettiradi;
insonparvarlashtirish kasb-hunar ta'limi;
professional identifikatsiya, kasb tanlashda, kasbiy ta’limni loyihalashda, kasbni loyihalashda ifodalanadi.
kasbiy-pedagogik ta’lim tizimi yaratildi.
O'rta kasb-hunar va pedagogik ta'lim tizimi
O'rta kasb-hunar pedagogik ta'lim tizimi kasb-hunar kollejlari va kollejlari bilan ifodalanadi. Ishlab chiqarish ta’limi ustalarini tayyorlash asosiy umumiy o‘rta ta’lim negizida ham, to‘liq umumiy o‘rta ta’lim negizida ham amalga oshiriladi. Kasb-hunar kollejlari va texnikumlarida kadrlar tayyorlash o'rta kasb-hunar ta'limi mutaxassisliklari klassifikatoriga muvofiq va ushbu darajadagi ta'lim dasturlari bo'yicha amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish ta’limi ustasining maksimal o‘qish muddati 2 yil 10 oy.
O‘rta kasb-hunar-pedagogik ta’lim ikkita davlat ta’lim standarti bilan tartibga solinadi: 0308 – Kasb-hunar ta’limi (tarmoqlar bo‘yicha) mutaxassisligi bo‘yicha DTS – birinchi komponent va tarmoq mutaxassisi (texnik, texnolog, iqtisodchi va boshqalar) tayyorlaydigan DTS – ikkinchi komponent. Ishchi kasbni olish majburiydir - bu uchinchi komponent.
Mutaxassislikning o'quv profillari (tarmoqlari) boshlang'ich kasb-hunar ta'limi ehtiyojlariga yo'naltirilgan: tog'-kon sanoati, neft va gaz sanoati, energetika, metallurgiya, mashinasozlik va texnologik uskunalar, elektron muhandislik, radiotexnika va aloqa, avtomatlashtirish va boshqarish, informatika va kompyuter texnologiyalari, transport, o'rmon resurslarini ko'paytirish va qayta ishlash, kimyo ishlab chiqarish, qurilish, Qishloq xo'jaligi, yengil sanoat, oziq-ovqat sanoati, xizmat koʻrsatish, matbaa sanoati, badiiy mahsulotlar ishlab chiqarish va xalq hunarmandchiligi.
Bugungi kunda 0308 – kasb-hunar ta’limi (tarmoqlar bo‘yicha) mutaxassisligi bo‘yicha mutaxassislar tayyorlash 83 ta ta’lim muassasasi tomonidan olib borilmoqda, ulardan 46 tasi tarmoqlar bo‘yicha ko‘p tarmoqli ixtisoslashtirilgan kasb-hunar-pedagogik ta’lim muassasalaridir.
Rossiya Federatsiyasi hududida kollejlar va texnik maktablarni joylashtirish notekis va Rossiya Federatsiyasining 53 ta sub'ektida ular umuman yo'q. Kollejlar va texnikumlar tarmog‘ini rivojlantirish ikki yo‘nalishda amalga oshiriladi: a) ilg‘or kasb-hunar litseylari va maktablari negizida kasb-hunar pedagogika texnikumlarini tashkil etish yoki mavjud o‘rta kasb-hunar ta’limi muassasalarini konvertatsiya qilish; b) mavjud professionalning filiallarini yaratish ta'lim kollejlari, texnik maktablar.
Kasb-hunar kolleji (texnika bilim yurti) bitiruvchisining kasbiy faoliyatining asosiy turlari:
kasb-hunar ta'limi muassasalari va ta'limning ixtisosligi va ta'lim dasturlariga muvofiq kasbiy bilim va ko'nikmalarga o'qitish;
ta'lim va tarbiya masalalari bo'yicha ota-onalar bilan doimiy hamkorlik qilish;
talabalarning rang-barang va mazmunli faoliyati uchun qulay psixologik-pedagogik sharoitlar yaratish;
malaka darajasini oshirish va pedagogik mahoratni oshirish maqsadida pedagogik o‘z-o‘zini tarbiyalash;
boshlang'ich mehnat jamoasi ishini rejalashtirish va tashkil etish;
vazifalarning bajarilishini ta'minlash va shartnoma majburiyatlari;
texnik xizmat, o'quv profiliga muvofiq jihozlarni ta'mirlash va ishlatish;
yangi texnologiyalarni joriy etish;
asoslangan boshqaruv qarorlarini qabul qilish va ularning bajarilishini nazorat qilish.
O'rta kasb-hunar ta'limi tizimida kasb-hunar o'qituvchilarini tayyorlash bir nechta yo'nalishlar (bloklar) bo'yicha amalga oshiriladi: umumiy gumanitar va ijtimoiy-iqtisodiy fanlar bloki, umumiy kasbiy fanlar bloki, tibbiy va biologik tayyorgarlik fanlari, psixologik fanlar. va pedagogik tayyorgarlik va boshqa maxsus fanlar. Bitiruvchi oliy kasbiy ta’lim tizimining tegishli profilidagi ta’lim muassasalarida o‘qishni davom ettirish imkoniyatiga ega.
Ishlab chiqarish ta’limi ustasini tayyorlash uch yo‘nalishda amalga oshiriladi:
asosiy tayyorgarlik - ishlab chiqarish ta'limi ustasi, qo'shimcha malaka - texnik;
asosiy ta'lim - texnik, qo'shimcha malaka - ishlab chiqarish ta'limi ustasi,
o'rta yoki oliy kasbiy ta'lim olgandan keyin ishlab chiqarish ta'limi ustasini tayyorlash.
Kasb-hunar kolleji yoki texnikumni tugatgandan so'ng, mutaxassis har qanday turdagi kasb-hunar ta'limi muassasalarida ishlashi mumkin, o'quvchilarga ta'lim va kasbiy tayyorgarlikni amalga oshiradi.
Umumiy ilmiy, umumiy kasbiy va maxsus tayyorgarlikka muvofiq bunday mutaxassis quyidagi asosiy faoliyat turlarini amalga oshirishi mumkin:
ta'lim va ishlab chiqarish faoliyati;
tarbiyaviy ish;
uslubiy ish;
tashkiliy va boshqaruv faoliyati;
texnik xizmat ko'rsatish faoliyati.
Hozirgi vaqtda o'rta va oliy kasbiy-pedagogik ta'limning uzluksizligini ta'minlash muammosi dolzarbdir.