Oxirgi indd

Таянч атама ва иборалар

Ижтимоий ҳаёт соҳалари, мафкуравий жамият, маъ- навий соҳа, моддий соҳа, сиёсий соҳа, ижтимоий му- носабатлар, иқтисодий омил, фаровонлик, давлатлар, миллатлар, халқлар, зиддиятлар, низолар, мафкуравий бирлик, ижтимоий адолат.

Ўз-ўзини назорат қилишга оид саволлар

1. 
   Ижтимоий соҳаларнинг бир-бири билан узвий боғлиқлиги.
   
2. 
   Ижтимоий ҳаёт соҳаларининг турлари.
   
3. 
   Ижтимоий муносабатлар.
   
4. 
   Ижтимоий ҳаёт соҳалари ривожида иқтисодий омилнинг ўрни.
   
5. 
   Сиёсий муносабатлар ижтимоий ҳаёт соҳаларининг энг муҳим омилларидан бири
   

11. МАВзУ: ТАъЛИМ ТИзИМИнИнг МАФКУРАВИЙ ТАРбИЯ ЖАРАёнИдАгИ ЎРнИ

Р е ж а:

1. 
   Кадрлар тайёрлаш Миллий дастурининг амалга оширилиши
   
2. 
   Мустақиллик йилларида мамлакат тараққиётининг ижтимоий-ҳуқуқий асослари ша- кланиши
   
3. 
   Комил инсонни шаклланишида миллий ғоянинг ўрни
   

Кадрлар тайёрлаш Миллий дастурининг амалга оширилиши

Инсоннинг ҳаётда ким бўлиб етишиши жамият, унда устувор бўлган қарашлар ва қадриятлар, улар- ни сингдириш, мустаҳкамлашга хизмат қиладиган тарбия тизимига боғлиқлиги. Фарзандлар айнан таъ- лим муассасаларида тўпланган ижтимоий тажри- ба ва қадриятларни илмий асосда ва тизимли тарз- да ўзлаштириб бориши. Таълим тизими босқичлари ўртасидаги ўзаро боғлиқлик туфайли ғоявий тарбия жараёнидаги тадрижийлик таъминланиши. Ғоявий билимлар таълим жараёнининг ўзида бевосита ва тўғридан-тўғри ўзлаштирилишини мунтазам йўлга қўйиш. Таьлим тизимида мафкуравий тарғибот нати- жаларини назорат қилиб бориш ва уни такомиллашти- риб бориш имкониятларини яратишнинг муҳим шарт- ларидан биридир.
Маълумки, мамлакатимизда 1997 йилдан буён Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури тизимли ра- вишда амалга оширилиб келинмоқда. Биргина 2020 йилда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ри-
вожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича ҳаракатлар стратегиясини «Илм, маърифат ва рақамли иқтисодиётни ривожлантириш йили»да амалга оши- ришга оид Давлат дастури тўғрисида”ги фармони би- лан таълим тарбия ва илм-фанни ривожалнтириш бўйича кўпгина вазифалар белгилаб олинди. Хусусан, боғча ёшидаги болаларни мактабгача таълим билан қамраб олиш даражасини жорий йилда 60 фоизга етка- зиш. Ушбу мақсадларга шу йилнинг ўзида бюджетдан қарийб 1,8 триллион сўм маблағ ажратиш. 2020 йилдан бошлаб, 6 ёшли болаларни мактабга тайёрлаш тизими жорий қилинади. Бунга бюджетдан 130 миллиард сўм ажратилиб, бу жараёнда хусусий мактабгача таълим муассасалари ҳам бевосита иштирок этади. Педаго- гик маҳорат ва малака даражасига эга бўлган, ўз иши- да аниқ натижаларга эришган ўқитувчиларга юқори маош тўлаш тизими жорий этилади. Мактаб ўқув да- стурларини илғор хорижий тажриба асосида такомил- лаштириш, ўқув юкламалари ва фанларни қайта кўриб чиқиш, уларни халқаро стандартларга мослаштириш, дарслик ва адабиётлар сифатини ошириш зарур. 2021 йилги халқаро баҳолаш жараёнига тайёргарлик кўриш учун 348 та таянч мактаб белгиланиб, 6 мингдан ортиқ ўқитувчининг малакаси оширилади. Жорий ўқув йи- лидан бошлаб мутлақо янги профессионал таълим ти- зими йўлга қўйилиб, 340 та касб-ҳунар мактаби, 147 та коллеж ва 143 та техникум ташкил этилади. Кадрлар малакасини халқаро меҳнат бозори талабларига мос- лаштириш мақсадида миллий малака тизими ишлаб чиқилади. Ушбу тизим 9 мингга яқин касблар бўйича кадрлар тайёрлаш имконини беради. Мактаб битирув- чиларини олий таълим билан қамраб олиш даражаси- ни 2020 йилда камида 25 фоизга ва келгусида 50-60 фо- изга етказилади. Олий ўқув юртларига талабалар қабул қилиш давлат грантларини 2 баробар кўпайтирилади. Қизларимиз учун алоҳида грантлар ҳам ажратила-
ди. Олий таълим стандартлари хорижий тажриба асо- сида такомиллаштирилади, таълим йўналишлари ва ўқитиладиган фанлар қайта кўриб чиқилади. Мута- хассисликка алоқаси бўлмаган фанлар сони 2 баро- бар қисқартирилади. Олий таълимда ўқув жараёни- ни кредит-модуль тизимига ўтказиш талаб этилади. Жорий йилдан педагогик таълимнинг 6 та йўналиши бўйича ўқиш муддати 3 йил қилиб белгиланади. Олий ўқув юртларига босқичма-босқич академик ва молия- вий мустақиллик берилади. Жорий йилда уларнинг 10 таси ўзини ўзи молиявий таъминлашга ўтади. Бундан ташқари, камида 5 та олий таълим муассасасини кон- курс асосида танлаб, нуфузли хорижий олий таълим даргоҳлари билан ҳамкорликда уларни трансформа- ция қилишни бошланади. Қайд эитлган маълумот- лар Кадрлар тайёрлаш Миллий дастурининг амалдаги мантиқий давоми эканини кўрсатади.