O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

Tuproqning kimyoviy tarkibi. 
Tuproqning kimyoviy tarkibi ona jinsga, 
shuningdek, organik m odda - chirindiga, florasiga ham da tu p ro q q a 
qanday kimyoviy m oddalar bilan ishlov berilishiga bog'liq.
T up ro q d ag i barcha kim yoviy elem entlarni o ‘sim liklar o ‘zlashtira 
olmaydi, y a’ni kerakli miqdordagisinigina birikm alar holida o'zlashtiradi.
M arkaziy Osiyo m in taqasid ag i tu p ro q la rd a kalsiy k arb o n a tn in g
miqdori 20 foizni tashkil etadi. Shuning uchun ham bu tuproqlar neytral 
kimyoviy m uhitga ega, ya’ni vodorod k o ‘rsatkichi pH 6,5-8,0 ga teng. 
T u p r o q d a a c ro b yoki a n a e ro b ja r a y o n la r in in g so d ir b o ‘lish ig a
qurum asdan, tuproqlarim izning kislotaligi o 'zgarm aydi va u doim o 
n cy tralg a yaqin b o 'la d i. T u p ro q n in g kim yoviy tark ib i 3 -jadv alda 
keltirilgan ( A. P. Vinogradov m a’lumoti).
3-jadval
Tuproqdagi kimyoviy clem entlar miqdori
Element
Miqdori, foiz
Element
Miqdori, foiz
О
49,0
Mn
0,60
Si
20,0
H
5,40
Л1
7.13
S
2,0
Fe
3,80
Ti
0,46
S
m
1.37
S
0,085
N
m
0,63
P
0,09
К
1,36
N
0,10
T u p ro q d a g i k v arslar yoki loy fra k siy a la ri k o ‘p b o 'ls a v o d o ro d
ionlarining konsentratsiyasi o'zgaradi, natijada kislotali (nordon) muhit
5)

---

hosil bo'ladi. Shuningdek, tuproqda ishqorli m uhit ham vujudga kelishi 
m umkin. O 'sim liklam ing tuproq muhitiga bo'lgan talabi turlicha bo'ladi. 
K o 'p in c h a o 's im lik la r n e y tra l m u h itli tu p ro q la rd a yaxshi o 's a d i. 
D ukkakli ekinlarning ayrim tu rlari kislota m uhitli tu p ro q la rd a ham
yaxshi o'sadi.