O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi qoraqalpoq Davlat Universiteti

m₂=5₂ bo’lgani uchun
М₂ =

Demak, kamforaning molekuyar massasi 153,2g/molga tengligin hisoblab topdik. Bu C10H18O ning molekuyar massasi juda yaqin. Raul qonunga faqat ideal eritmalar bo’ysunadi. Real eritmalar juda kichik koncentratsiyalaridagina bu qonunga mos natijalar beradi.

Oddiy sistemalarda to’yingan bug’ bosim

Oddiy sistemalarda ideal eritmalarni ko’rib chiqaylik. Ideal eritma deganda kompanentlari orasida o’zaro tortilish kuchi bo’lmagan va kompanentlar aralashtirilganda ularning ichki energiyasi o’zgarmaydigan eritma tushiniladi. Kompanentlar ideal eritma hosil qilganda issiqlik chiqmaydi yoki yutilmaydi, hajmda han o’zgarish bo’lmaydi. Eritmaning hajmi yoki kompanent hajmlari yig’indisiga teng bo’ladi. Ideal eritmalar juda kam uchraydi. Kimyoviy hossalari( shuningdek, dipol momentlari) bir-biriga yaqin suyuqliklar o’zaro ideal eritma hosil qiladi, sababi bu turdagi molekulalarning atrofidagi kuch maydoni bir-biriga teng bo’ladi.
Masalan, benzol va tomzol, benzol va etelin xlorid o’zaro ideal eritma hosil qiladi. Ideal eritmalarning bir kompanentli bug’lanishiga ikkinchi kompanent halaqit bermaydi. Shuning uchin bir kompanentli bug’lanish parsial bosimi uning eritmadagi molyar qismiga bog’liq bo’ladi, yani bug’lanish Raul qonuniga muofiq ravishda yuz beradi. Birinchi kompanentli bug’ining parsial bosimi
Р₁= Р⁰₁N₁
bo’ladi. Ikkinchi kompanentli bug’ining parsial bosimi:
Р₂=Р⁰₂  N₂
bo’ladi. Bu yerda Р⁰₁ – birinchi toza kompanent bug’ining shu vaqtdagi temperaturadagi bosimi: Р⁰₂ – ikkinchi toza kompanent bug’ining bosimi ideal eritma ustidagi bug’larning umumiy bosimi kompanentlar bug’lari bosimlari yig’indisiga teng :
Р=Р₁ +Р₂ =Р⁰₁ N₁ +Р⁰₂ N₂
Yoki N₁= 1-N₂
Bo’lgani uchun
Р=Р⁰₁ +N₂ (Р⁰₂ – Р⁰₁)
bo’ladi.
Bug’ bosimi bilan eritma tarkibi orasidagi grafik ko’rinishida chizish uchun absissa o’qiga eritma tarkibi (molyar qism hisobida), ordinat o’qiga bo’lsa bug’ bosimi qo’yiladi. Ya.Z.Zavidskiy 1900 –yilda bir –necha suyiq sistemalarning bug’ bosimini tekshirib, benzol va etelin xlorid sistemasida bug’larning umumiy va parsial bosimlari bilan tarkib orasidagi bog’lanish to’g’ri chiziqlar ko’rinishida ekanligini aniqladi.
Benzol va etelin xlorid eritmasi ideal eritma, sababi bu holda bug’larning tajriba asosida topilgan umumiy va parsial bosimlari nazariy yo’l bilan hisoblab topilgan umumiy va parsial bosimlarga teng bo’ladi.