O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi qoraqalpoq Davlat Universiteti

Eritmada bo’ladigan osmos hodisasi ham bug’ bosimning pasayishiga bog’liq ekanligi malum.
Eritmalarda qattiq holdagi moddalar eriganda erituvchining bazi bir xossalari o’zgaradi. Bu o’zgarish qo’shilgan qattiq modda bo’lakchalari soniga bog’liq bo’lib, uning tabiatiga bog’liq emas.
Fransuz olimi Raul 1887 yilda ko’p tajribalar o’tkazib, kam uchuvchan moddalarning suyultirilgan ertmalari uchun quyidagi qonunni ta’rifladi:

noelektrolit moddalarning suyultirilgan eritmalarida bug’ bosimining pasayishi o’zgarmas temperaturada ma’lum miqdordagi erituvchida erigan moddaning massasiga to’g’ri proporsional bo’lib, erigan modda xiliga, tabiatiga bog’liq emas.

Bu Raulning tonometrik qonuni bo’lib, uning matematik ifodasi quyidagicha:

bunda n₁-erituvchining mol sonlari, n₂-erigan moddaning mol sonlari, suyultirilgan eritmada n₁ ga nisbatan n₂ kichik bo’lgani uchun Raul qonuni

shaklida ham yoziladi, bunda (P₀-P)-eritmada bug’ bosimining pasayishi, -bug’ bosimining nisbiy pasayishi.
-erigan moddaning molyar qismi. Bundan foydalanib, Raul qonuni quyidagicha yoziladi:

Masalan: 20⁰ C toza asetonning bug’ bosimi 2,3944  10⁴ n/ m ² ga teng. Komforaning molekulyar massasini hisoblang.
Yechish: erituvchi- aseton (CH₃)₂ CО ning molekulyar massasi 58, erituvchining mol sonini n₁ ni topamiz:
n₁=
Raul qonuning formulasida yozib, undan n₂ ni topamiz:

Keyin n₂= dan M₂ ni topamiz.