Oʻzbekistоn respublikasi оliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi r. I. Ismailov, R. M. Davlatov, M. B. Mamatqulova
-rasm. Nanozarrachaning tashqi koʻrinishi
Download 5.25 Mb. Pdf ko'rish
|
Kolloid kimyo
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4-jadval. Nanokimyo fanining ob’ektlari
|
7-rasm. Nanozarrachaning tashqi koʻrinishi.
7-rasmdagi 1 – zarrachada (nanozarrachada) atomlarning asosiy qismi uning yuzasida joylashgan, 2 – zarrachada (katta zarrchada) hajmdagi atomlar soni yuzasidagiga qaraganda ancha katta. Shu sababli yuza atomlarida ortiqcha energiya boʻladi, shu energiya yuza tarangligiga va kapillyar effektga olib keladi. 25 Tadqiqotlar koʻrsatishicha, ortiqcha energiya zarrachalarning suyuqlanish temperaturasiga, eruvchanligiga, elektr oʻtkazuvchanligiga, oksidlanish darajasiga va boshqa xossalariga sezilarli darajada ta‘sir koʻrsatadi. «Nanosistemalar» iborasi SI birliklar sistemasiga qabul qilingandan sо‗ng mashhur bо‗lib ketdi. Sо‗nggi 30-40 yil davomida nanosistemalarni (ultradispers sistemalarni) о‗rganish kolloid kimyoning tasarrufidan chiqib ketdi. Hozirgi kunda nanosistemalarni о‗rganish doirasi kengayib, ularni tayyorlashni zamonaviy usullari yaratildi va xossalari keng tadqiq qilinmoqda. Nanosistemalar amalda turli sohalarda qо‗llanilishi, haqiqatda ham, inqilobiy jarayon sodir bо‗lganini anglatadi.. Nanosistemalarning xossalari xuddi shunday moddaning makroskopik miqdorlari xossalaridan shu qadar keskin farq qiladi-ki, natijada ularni mustaqil fan – nanokimyo nomli fan oʻrganadi. Quyida keltirilgan 4-jadvalda nanokimyo fanining ob‘ektlari keltirilgan: 4-jadval. Nanokimyo fanining ob’ektlari Nanozarrachalar Nanosistemalar Fullerenlar Kristallar, eritmalar Nanotrubkalar Agregatlar, eritmalar Oqsil molekulalari Eritmalar, kristallar Polimer molekulalari Zollar, gellar Noorganik nanokristallar Aerozollar, kolloid eritmalar Mitsellalar Kolloid eritmalar Nanobloklar Qattiq jismlar Lengmyur – Blodjett plyonkalari Yuzida plenkaga ega jismlar Gazlardagi klasterlar Aerozollar Jism qatlamlaridagi nanozarralar Nanostrukturali plyonkalar Umuman olganda, klassik fan nuqtai-nazaridan, nanokimyo fanini nanosistemalarning fizikaviy kimyosi desa ham boʻladi. Ta‘kidlash lozim-ki, XX asrning birinchi yarmida nanokimyoning rivojlanishiga kolloid sistemalarni oʻrganadigan mutaxassislar eng katta hissa qoʻshgan boʻlsa, ikkinchi yarmida bu fanning yanada katta sur‘atlar bilan rivojlanishiga polimerlar, oqsillar, fulleren va nanotrubkalar bilan ishlaydigan mutaxassislarning ilmiy izlanishlari sabab boʻldi. Download 5.25 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|