O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

3. Mulkning saqlanishini ta’minlash funksiyasi. Bu funksiya 
buxgalteriya hisobi tizimini takomillashtirish va uning nazorat funksi-
yasini kuchaytirish bilan chambarchas bog‘liq. Shuni alohida ta’kidlash 
zarurki, ushbu funksiyani amalga oshirish uchun quyidagi shart-sharoit-
lar zarur: jihozlangan omborxona binolari, nazorat va o‘lchash asboblari, 
o‘lchagich idishlar va boshqalar. 
Inventarizatsiya  ushbu funksiyani amalga oshirishning muhim 
usuli bo‘lib, korxona mulklarining saqlanishi va ular tarkibida ro‘y bera-
digan o‘zgarishlarni aniqlashga imkon yaratadi. Uni amalga oshirish 
uchun  №19-«Inventarizatsiyani tashkil etish va o‘tkazish» nomli Bux-

---

 
 
17
galteriya Hisobi Milliy Standarti (BHMS) dan foydalaniladi. Ushbu 
standart O‘zbekiston Respublikasi «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi 
qonunning 11-moddasiga muvofiq ishlab chiqilgan. 
Inventarizatsiya jarayonida barcha xo‘jalik muomalalari hujjatlar 
bilan rasmiylashtirilganligi va tegishli buxgalteriya hisobi schotlarida 
aks ettirilganligi, zarur aniqliklar va tuzatishlar kiritilayotganligi hamda 
joriy hisob ko‘rsatkichlari va haqiqiy ma’lumotlarning o‘zaro mos (teng) 
kelishlari tekshiriladi. Inventarizatsiya mahsulot ishlab chiqarish va re-
alizatsiya  qilishga qilingan xarajatlarni, mulklarni saqlanishi maqsadida 
to‘g‘ri aks ettirish, asosan xom-ashyo va Materiallar va yoqilg‘i-enyer-
getik resurslarning yo‘qotilishi borasida katta ahamiyatga ega. Chunki, 
bozor iqtisodiyotiga o‘tishning hozirgi bosqichida va turli mulkchilik 
shakllari mavjudligi sharoitida inventarizatsiya o‘tkazish, odatda, katta 
hajmdagi axborotlarga ishlov berish bilan bog‘liq. Shuning uchun in-
ventarizatsiya o‘tkazish jarayonlarini ham kompyuterlashtirish zarur. 
Asosan katta nomenklaturadagi tovar-moddiy zaxiralarini inventarizat-
siya qilishda kompyuterlardan foydalanish yuqori samara beradi.